• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een Duitsland en Europa die samen sterk zijn

16 mei 2025 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Consternatie op Mastodon, gisteren, naar aanleiding van een bericht bij de NOS over de oorlogsambities van kanselier Merz. Want wat schreef de Nederlandse Omroepstichting hierover:

“Kracht schrikt agressors af. Zwakte daarentegen nodigt agressors uit”, aldus Merz. “Ons doel is een Duitsland en Europa die samen zo sterk zijn dat we nooit onze wapens hoeven te gebruiken.”

Iemand had aan deze tekst een correctie aangebracht zoals hierboven: die werd dat en zijn werd is. Maar dat klinkt nog steeds niet zo goed.

Een deel van het probleem zit in het een vóór Duitsland. De enkelvoudige vorm kan dan goed zijn als je Duitsland en Europa samenleest: ‘een [Duitsland en Europa]’. Maar het is een beetje gewrongen je bent geneigd om een alleen met Duitsland samen te nemen. En dan kan dat enkelvoud juist weer niet, want dan zijn er twee dingen die samen sterk moeten zijn: een Duitsland aan de ene kant, en Europa aan de andere.

Alleen is in dat geval het gek dat Duitsland een lidwoord heeft, en Europa niet. Het lidwoord helemaal weglaten kan ook niet: de constructie ‘Ons doel is…’ gaat niet samen met alleen een plaatsnaam (‘Ons doel is Duitsland dat sterk is’).

Het lidwoord herhalen is de enige mogelijkheid:

“Kracht schrikt agressors af. Zwakte daarentegen nodigt agressors uit”, aldus Merz. “Ons doel is een Duitsland en een Europa die samen zo sterk zijn dat we nooit onze wapens hoeven te gebruiken.”

Dit is wat Merz in het Duits ook zei: “Unser Ziel ist ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen”, al klinkt het, in ieder geval in het Nederlands, nog steeds niet helemaal lekker. Dat komt volgens mij doordat de hoofdzin nog steeds een enkelvoudig is heeft (het doel is), terwijl een Duitsland en een Europa lichtelijk aanvoelen als het onderwerp ervan. Ze zijn dat overigens aantoonbaar niet want ‘Ons doel zijn een Duitsland en een Europa…’ klinkt nog rampzaliger.

Had Merz zijn mond maar gehouden.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: syntaxis, taalkunde

Lees Interacties

Reacties

  1. LDK zegt

    16 mei 2025 om 08:54

    Wat Merz letterlijk heeft gezegd: “Unser Ziel ist ein Land, ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.” Dit is ook in Duits al raar. Merz wilde waarschijnlijk eerst alleen iets over Duitsland zeggen, maar dacht dan plotseling ook aan Europa. En daardoor belandt hij bij ‘die gemeinsam … sind’.

    Beantwoorden
    • Marc van Oostendorp zegt

      16 mei 2025 om 10:16

      Ja, dit vind ik een goede verklaring. Het is een spreektaalzin waarbij de spreker ergens halverwege van mening is veranderd. Ik doe hem hierboven onrecht door hem als schrijftaalzin te analyseren.

      Beantwoorden
      • Hans W. zegt

        17 mei 2025 om 08:46

        De reactie van LDK had ik in eerste instantie ook. Tot ik direct daarna dacht: Kan dat wel, dat het spreektaal was? Merz las immers de verklaring voor… Opgelezen geschreven tekst dus.

        Heb het nog even opgezocht en in de geschreven versie staat de door Marc van Oostendorp besproken zin. “Unser Ziel ist ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.” (https://www.focus.de/politik/deutschland/in-voller-laenge-die-regierungserklaerung-von-friedrich-merz-im-wortlaut_19a1db1d-574c-49ca-a231-21436ee3da3c.html).

        Het bovenstaande artikel blijft daarom interessant als reflectie op een geschreven zin.

        Beantwoorden
        • LDK zegt

          17 mei 2025 om 10:14

          Hans, Ik had https://www.dailymotion.com/video/x9jhra6 bekeken, dus letterlijk: “Unser Ziel ist ein Land, ein Deutschland und ein Europa, die gemeinsam so stark sind, dass wir unsere Waffen niemals einsetzen müssen.”

          Ik denk dat Merz op basis van zijn notities soms improviseerde – en daardoor ontstonden dan sommige rare constructies, onzinnige herhalingen, letterlijke fouten.

          Beantwoorden

Laat een reactie achter bij Marc van OostendorpReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Sint Nicolaas

Zie eens, Mietje! wat al lekkers
U, Sint Nicolaas al bragt;
Omdat ge’ als gehoorzaam Meisje,
Uw verpligting hebt volbragt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

De koeien schemeren door de heg,
het paard is uit taaitaai gesneden,
in ieder duindal ligt dun sneeuw.

De branding vlecht een veren zee
waar zon over omhoog stijgt, licht waarin
geen plaats om uit te vliegen is.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

2 januari 2026: Vlekflits

2 januari 2026: Vlekflits

5 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

11 december 2025: Anne Frank, schrijfster

3 december 2025

➔ Lees meer
11 december 2025: Proefcollege Nederlands

11 december 2025: Proefcollege Nederlands

2 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1946 Dick Wortel
➔ Neerlandicikalender

Media

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

Dichter Esther Jansma (24 december 1958-23 januari 2025)

2 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

De postkoloniale podcast met Remco Raben over Pramoedya Ananta Toer

30 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

Peter van Zonneveld over Tjalie Robinson/Vincent Mahieu (1993)

29 november 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d