Bij dat bijzondere debat over het al dan niet toe willen kennen van lintjes aan bepaalde vrijwilligers, was er een Kamerlid met veel oog voor de procedures. Dat lid sprak meer dan eens over het Kapittel voor de Civiele Orden: dat heeft immers een essentiële rol in het geheel. In combinatie met de precisie waarmee dat Kamerlid over de regels sprak, was zijn uitspraak van het woord Kapittel bij herhaling onnauwkeurig namelijk “kapietel”. De stenografen zorgden stilzwijgend voor schriftelijke rectificatie in de Handelingen.
Is dat een logische klankwijziging in het Nederlands, van korte [I] naar de “ie”?
Ik vraag het me af bij het zoeken naar een verklaring van dit soort actuele uitingen in de Tweede Kamer die niet door de Dienst Verslag en Redactie aangepast zijn:
- “Mijn vraag zit op het volgende.” André Flach (SGP)
- “Ook na de beantwoording zien wij geen reden om mee te gaan met het voorstel. Dat zit op een aantal argumenten die wat ons betreft drogredenen zijn.” Don Ceder (CU)
- “Daar zit het punt en daarop zit de nuance die ik maak.” Minister Hermans (Klimaat en Groene Groei)
In deze gevallen zou een puzzelaar de substitutievraag “vervang zit op door gangbaarder Nederlands” kunnen beantwoorden door ‘betreft, heeft te maken met’.
Als dat klopt, lijkt het verwant aan het modieuze gebruik in de Vergaderzaal van de uitdrukking ziet op. (Zie het stukje dat hierover eerder verscheen op mijn eigen blog.)
Neem premier Schoof als voorganger in dit opzicht:
- Het regeerprogramma ziet op de uitwerking van tien hoofdpunten uit het hoofdlijnenakkoord.
- ik begrijp dat deze vraag ziet op de integriteit van de ministers. Ziet op wordt eventueel verder verbasterd tot toeziet op waar er van toezicht geen sprake is:
- Dat is op zich een ander onderwerp, dat specifiek toeziet op het vba-deel. (In dit voorbeeld spreekt Tjebbe van Oostenbruggen, dan nog als NSC-Kamerlid.)
Is dat zo, is zit op in Mijn vraag zit op het volgende wellicht een verbastering van het al verbasterende ziet op? Dan blijven sommige uitingen in dezelfde parlementaire sfeer ontstaan toch wat onverklaard:
- “Waar ik ook wel op zit, is de situatie dat er toch al flinke schulden worden gemaakt op nationaal niveau.” Minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken)
- “Weet u waarom ik hierop zit en ik u ook aanspreek op dat stilzwijgen?” Laurens Dassen (Volt)
Wie het weet mag het zeggen. Buitenlandse invloed van binnen of van buiten Europa?
Minister Veldkamp kwam in november met een klein gevolg aan bij het hoge gebouw van de Tweede Kamer waar ik net de verkeerde toegangsdeur pakte. Toen bood BuZa mij praktische hulp – kan het bij alle drukte nu nog een keer theoretisch? Volt mag ook natuurlijk, meneer Dassen.
Dit stuk verscheen eerder op het weblog van Siemon Reker.
Zou die [i:] in “kapittel” niet gewoon een kwestie van analogie zijn? We hebben “kapitein”, “kapitool”, “capituleren”, en niet te vergeten “kapitaal”. Overigens zei ook Dick Schoof in het debat “kapietel”.