Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen vinden en geloven? Waarom kun je wel zeggen 'Ik vind dat het eten in de kantine lekker is', maar niet 'Ik vind dat jij een dokter bent'? Het ligt er niet aan dat je alleen dingen kunt vinden die objectief waar zijn, want je kunt natuurlijk zeggen 'Ik geloof dat jij een dokter bent' en dan is het ook niet zeker waar dat jij … [Lees meer...] overVinden, geloven en beschouwen
Ilja Leonard Pfeijffer als iemand die Center Parcs laat stikken
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (48) Door Marc van Oostendorp Ilja Leonard Pfeijffer is begonnen aan een nieuwe roman. Wat er precies in gebeurt, weet hij nog niet, maar in interviews vertelt hij wel al vrijelijk wat het thema zal zijn: toerisme. Neerlandistiek vloog voor u naar Genua om te vragen hoe dat zit. ‘Er zijn schrijvers’, zegt de schrijver in een koffiebar op … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als iemand die Center Parcs laat stikken
Een nieuwjaarsborrel met onze klanten
De ouders van studenten komen met goede raad in onze reeks De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Beste mensen!" zei Wouter genderneutraal aan het begin van zijn nieuwjaarstoespraak. "Wij van de opleiding zijn bijzonder verheugd dat jullie in zulke grote getale zijn komen opdagen. Zoveel nieuwe gezichten!" Hij peuterde een beetje verlegen aan zijn … [Lees meer...] overEen nieuwjaarsborrel met onze klanten
Ooit waren wij allen Trojanen
Door Marc van Oostendorp Het verleden is als het geluid van een boom die ter aarde zijgt in een door iedereen verlaten bos. Dat er iets geklonken heeft, kunnen we alleen reconstrueren als we die takken daar zien liggen. En als we de moeite van die reconstructie niet doen, kun je je afvragen of er ooit wel iets geklonken heeft. Nog ingewikkelder wordt als het gaat over de … [Lees meer...] overOoit waren wij allen Trojanen
10 keer praten over het Nederlands
Door Marc van Oostendorp Wat valt er toch veel te vertellen over ons vak! Ik sprak het afgelopen jaar weer met allerlei interessante collega's met fascinerende verhalen over de Nederlandse taal en literatuur. Soms had ik mijn camera bij me, en dan nam ik die gesprekken op. Hier zijn 9 van die gesprekken die ik dit jaar voerde, en als bonus een belangrijke boodschap van een … [Lees meer...] over10 keer praten over het Nederlands
Waarom ψυχή ‘ziel’ én ‘vlinder’ was
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (156) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Psyche Ik las de Phaedo met mijn vijfde klas en in de tekst kwam het woord ψυχή voor: ik legde, aan 't nog kinderlijk gehoor, uit waarom ψυχή 'ziel' én 'vlinder' was. Terwijl ik nóg eens de passage … [Lees meer...] overWaarom ψυχή ‘ziel’ én ‘vlinder’ was
Suffixsonnet: –esk
Door Marc van Oostendorp Het suffix -esk is soms object van spot en hoon. De ANS vindt het meer iets voor intellectuelen. Toch zijn er ook wel mensen die er graag mee spelen een heus genootschap zet de vorm zelfs op een troon. De woorden met dit suffix klinken licht frivool: terwijl clownesk, burlesk, carnavalesk wel gaan, spreekt niemand van zijn pauperesk … [Lees meer...] overSuffixsonnet: –esk
Ilja Leonard Pfeijffer als ontwerper van de Mocaanse lettergreep
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (47) Door Marc van Oostendorp In Brieven uit Genua bericht Ilja Leonard Pfeijffer hoe hij in zijn jeugd een eigen land bedacht, Mocanië, met een eigen taal, het Mocaans. En hoe land en taal natuurlijk een eigen heldendicht nodig hadden: Ik ontwierp een stichische, heterogene, zesvoetige versvorm van een trochee, een dactylus en een trochee … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als ontwerper van de Mocaanse lettergreep
Suffixsonnet: –air
Door Marc van Oostendorp Celibatairs doen iets met celibaat. Een miljonair doet iets met een miljoen, een legionair iets met een legioen. Men 'doet iets met' als -air aan 't einde staat. De oorsprong is Latijn. Ja, weliswaar is het tot ons via 't Frans gekomen maar dat heeft -arius overgenomen dat ook het -aar werd in ons molenaar. Die èè in -air laat de oorsprong … [Lees meer...] overSuffixsonnet: –air
Suffixsonnet: –ster
Door Marc van Oostendorp 't Is kerst. Hier is hij weer, uw brave suffixzanger die ieder jaar, begeleid door fraaie harpakkoorden, suffixsonnetten zingt over de vorm van woorden. Vandaag: in taal zijn vrouwelijke woorden langer. Zie hier een man. Echt wat je noemt een wandelaar., maar zijn vriendin beslaat maar liefst vier letters meer: een wandelaarster - lange dame, … [Lees meer...] overSuffixsonnet: –ster
Sjaal
Door Marc van Oostendorp Iemand vroeg me deze week of ik een 'j' zeg als ik 'sjaal' zeg. Dat leidde tot een bespiegeling over de manier waarop je de [s] en de [sj] zegt. (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overSjaal
Die driftige en toch trage voetstap
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (155) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Sonnet voor mijn moeder Gij hebt, Moeder, dit leven zwaar gedragen, Gelijk ik het zwaar draag. Wij zijn verwant. Wij horen in dit stormbevochten land van kavels, tussen dijk en stroom geslagen. Ik … [Lees meer...] overDie driftige en toch trage voetstap
“We zijn het immers weer totaal vergeten?”
Poëzie en de Tweede Wereldoorlog Door Marc van Oostendorp Adorno zei dat je na de Tweede Wereldoorlog geen gedichten meer kon schrijven. Die uitspraak heeft verschillende interpretaties gekregen, maar hij kan in ieder geval niet betekenen dat het onmogelijk was om zulke gedichten nog te schrijven. Alleen al in de Nederlanse literatuur vond Liesbeth Vonhögen, die onlangs aan … [Lees meer...] over“We zijn het immers weer totaal vergeten?”
Zeg maar dag tegen de afko
Door Marc van Oostendorp Ik geloof dat kinderen nu al niet meer weten wat er ook weer zo hip is aan alles kort mogelijk opschrijven. Wij allen, van de generatie die het eerst hadden over msn- en daarna over sms- en tenslotte over Twittertaal, wij kunnen beginnen met nostalgisch terugkijken op LOL, op OMFG, op OLM. Aan 20 jaar geklaag over dat jongeren almaar alles zo kort … [Lees meer...] overZeg maar dag tegen de afko
Ilja Leonard Pfeijffer als Constantijn Huygens
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (46) Door Marc van Oostendorp Als Constantijn Huygens niet had bestaan, was hij door Ilja Leonard Pfeijffer bedacht. Er is vóór Pfeijffer geen Nederlandse dichter geweest met zoveel aandacht voor stedenschoon en de specifieke plaats waar hij was. Er is vóór Pfeijffer geen Nederlandse dichter geweest die het zo leuk vond zijn kennis van … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als Constantijn Huygens
‘Jeuktaal’
Door Marc van Oostendorp Toen ik nog jong was, lange blonde lokken had, en appelrode wangetjes, en toen ik de wereld vol mededogen en vertrouwen tegemoet trad, snapte ik helemaal niets van de taalliefhebbers. Waarom moesten zij zich toch altijd overal maar aan storen? Wat was dat voor een wonderlijke 'liefde' die zich alleen kan uiten in gemopper en geklaag over wat er … [Lees meer...] over‘Jeuktaal’
Vakdidactiek met je ouders
De vorige generatie wordt niet vergeten in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Het is allemaal leuk en aardig," zei de ietwat saaie vakdidacticus Gerard enigszins beteuterd, "maar er lijkt nu ineens overeenstemming te zijn dat het nieuwe studieprogramma Neerlandistiek met je ouders gaat heten." "Zo is het!" zei Wouter. "We … [Lees meer...] overVakdidactiek met je ouders
Komkommer
Door Marc van Oostendorp Het sonnet 'Komkommer' van Drs. P, voorgedragen op een hoog balkon. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overKomkommer
Wanneer het lichaam ginds hoog in een boom zal hangen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (154) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Toen ik mijn eenge zoon op Gods gebod ging slachten liet hij het blinkend mes plots uit mijn handen slaan; wat zal hij doen, mijn vriend, als zij U villen gaan en krijgt gij wel den tijd die engel af te … [Lees meer...] overWanneer het lichaam ginds hoog in een boom zal hangen
Schrijven, schrijven, schrijven
Niet alleen vier ik vandaag dat ik Abraham zie, maar ook dat ik precies zes jaar vrijwel dagelijks een stukje schrijf op Neerlandistiek (voorheen Neder-L).(Wil je een verjaardagscadeautje geven? Help om volgend jaar 14 gloednieuwe sonnetten te publiceren.) Door Marc van Oostendorp Een van de eigenaardigste en tegelijkertijd hardnekkigste misverstanden onder de mensen is … [Lees meer...] overSchrijven, schrijven, schrijven
Waarom hebben talen verschillende klinkers en medeklinkers?
Door Marc van Oostendorp Niets weten we, niets. Ik heb 25 jaar geleden besloten dat ik om de mens beter te begrijpen me het best kon storten op het allerkleinste detail van de dmens: de klanken die hij maakt, de klinkers en de medeklinkers, en de manier waarop die gegroepeerd worden in lettergrepen en woorden. Mensen doen dat in of met hun hoofd, en door uitgebreid te … [Lees meer...] overWaarom hebben talen verschillende klinkers en medeklinkers?
Ilja Leonard Pfeijffer als winnaar van de Tzumprijs
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (45) Door Marc van Oostendorp De Tzum-prijs is de beste literaire prijs van Nederland. Niet alleen voor lezers: het is de enige prijs waarvan je altijd meteen de waarde van de inzending kunt overzien omdat geen oeuvre of boek wordt beloond, maar slechts een boek, maar ook voor schrijvers, omdat het anders dan al die oeuvre- en boekenprijzen … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als winnaar van de Tzumprijs
‘Ik zit bhel shi zombi achter de laptop’
Door Marc van Oostendorp Dat Marokkaanse jongeren in Nederland graag hun taal kruiden met woorden uit het Berber en het Arabisch, dat weet vermoedelijk iedereen. Maar waarom doen ze dat? De reden is aantoonbaar niet dat ze niet beter weten. Wanneer een Marokkaanse jongere een officiële brief moet schrijven, komt hij heus niet ineens met wollah aanzetten. Maar waarom doen ze … [Lees meer...] over‘Ik zit bhel shi zombi achter de laptop’
Veel van die ouders vinden de onderwerpen bij Nederlands juist wel heel interessant
Iemand stelt voor een oudervereniging op te richten in onze serie De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Ik stel me voor," zei Wouter, "dat het congres een grote doorbraak gaat worden voor ons vak. Een grote, wetenschappelijke doorbraak, en dat we ons o zo mooie vak toch weer wat uit de versukkeling waar ze in zit kunnen trekken. Begrijp me goed: ik houd enorm … [Lees meer...] overVeel van die ouders vinden de onderwerpen bij Nederlands juist wel heel interessant
Dienstmededeling
Vanwege een gemene verkoudheid vandaag geen minicollege. Wel kun je ons nog helpen met het verwerkelijken van deze droom: de reeks '196 sonnetten' volgend jaar door 14 bekende hedendaagse dichters met gloednieuwe gedichten laten afsluiten. Hier kun je meedoen! … [Lees meer...] overDienstmededeling
