Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (98) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Poëtische stijl is iets fascinerends: waarom was het in bepaalde perioden van de literatuurgeschiedenis zo goed als verplicht om in gedichten taalvormen te gebruiken die je anders nooit zou zeggen? En … [Lees meer...] overOm mijn harte dat niet werd verstaan
Is de wetenschap echt zo cynisch geworden?
(Door Klaas Pieter Hart, TU Delft en Marc van Oostendorp, Meertens Instituut) De cirkel van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) is rond. Anderhalf jaar geleden begon het als een weinig concreet plan om een financiële prioriteiten te stellen in het onderzoeksbeleid en tegelijkertijd als een poging om het publiek beter bij datzelfde onderzoek te betrekken. Nu eindigt het in een … [Lees meer...] overIs de wetenschap echt zo cynisch geworden?
Het geluid van een Bayesiaanse machine
Door Marc van Oostendorp Het fijnste van onderzoeker zijn is dat je af en toe overtuigd raakt: eerst wist je zeker dat het zus zat, en dan merk je ineens dat je begrijpt dat het toch echt zo is. Vooral de onderzoeker op rijpere leeftijd, zoals ik, kan dat af en toe overkomen. In eerste instantie zag ik bijvoorbeeld weinig in het nieuwe artikel The Message Shapes Phonology, … [Lees meer...] overHet geluid van een Bayesiaanse machine
Sisyphus wil taalkunde op school
Wat is het moderne leven toch een eindeloos gezwoeg, met allerlei mensen die maar dag in dag uit achter lange tafels zitten te vergaderen, en die zich dan aan elkaar gaan ergeren, zodat ze als ze elkaar niet zien venijnige stukjes over elkaar schrijven; waarna er uit al die vergaderingen uiteindelijk iets komt waar niemand écht gelukkig mee is. Je weet het natuurlijk allemaal … [Lees meer...] overSisyphus wil taalkunde op school
Een grove inbreuk op de werksfeer
Iemand plaatst foto's van zijn volkstuin op Facebook in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Nu je hier toch bent," zei Gerard tegen zijn leidinggevende Sophie, "wil ik toch ook wel een klacht met je bespreken. Ik worstel er al een tijdje mee." Sophie zette haar professionele boomlange gezicht op. Als je mensen met klachten … [Lees meer...] overEen grove inbreuk op de werksfeer
Een taal kennen of een taal spreken
Door Marc van Oostendorp Veel taalwetenschappers vragen zich over taalfilosofie af wat andere mensen zich over taalwetenschap afvragen: waar is het allemaal voor nodig? Het antwoord is in allebei de gevallen natuurlijk hetzelfde: als je op zijn minst wilt begrijpen hoe ingewikkeld alles in het mensenleven is, moet je beginnen te begrijpen wat iets wonderlijks de taal is die … [Lees meer...] overEen taal kennen of een taal spreken
I-TAL-JA-NEN!
Door Marc van Oostendorp Heeft het woord 'Italianen' vier of vijf lettergrepen? Eindelijk antwoord, in mijn zondagochtendminicollege van deze week! … [Lees meer...] overI-TAL-JA-NEN!
Man o man
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (97) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp De Tachtigers, dat weten jullie wel, hebben het sonnet weer terug op de kaart gezet! Het genre begon in de achttiende eeuw te sukkelen, in de negentiende eeuw was je geen vent als je niet minstens één … [Lees meer...] overMan o man
Gevoelde taal
Door Marc van Oostendorp Wereldwijd komt de meeste taal binnen via onze oren: iedere seconden trillen er over de hele wereld miljarden trommelvliezen omdat er ergens in de buurt iemand aan het praten is. Maar taal is zo belangrijk dat het ook via onze ogen naar binnen kan komen. Zelfs als we afzien van schrijven, dat een indirecte manier is om met gesproken taal om te gaan: … [Lees meer...] overGevoelde taal
Hoe verder met het eindexamen Nederlands?
Door Marc van Oostendorp Het is goed dat de Tweede Kamer de discussie over het eindexamen Nederlands nu eens in november heeft geagendeerd in plaats van altijd maar in mei als bijna alle betrokkenen te druk zijn met corrigeren, leren, of zich opwinden over veronderstelde fouten in het laatste examen. Vanmiddag komen in het parlement een aantal betrokken organisaties en … [Lees meer...] overHoe verder met het eindexamen Nederlands?
Is Nederland een kolonie van de Engelstalige wereld?
Door Marc van Oostendorp Wie zich live een belangrijke taalgebeurtenis wil zien ontwikkelen, moet op de voet volgen wat er met het Engels in de Lage Landen gebeurt. Merkwaardig genoeg gebeurt dat alleen nauwelijks, in ieder geval niet wetenschappelijk. Hoe staat het er precies voor met ons Engels? Daarover bestaan vooral slagen in de lucht. In een nieuw artikel in … [Lees meer...] overIs Nederland een kolonie van de Engelstalige wereld?
Geen literatuur zonder auteur
Door Marc van Oostendorp Wie wil weten wat het is om een persoon te zijn, kan zich het best wenden tot de letterkunde. Bijvoorbeeld omdat een persoon in de literatuur (een zogeheten 'schrijver') over het algemeen een oeuvre nalaat van een heleboel gedrukte zinnen en omdat gedrukte zinnen nu eenmaal beter te bestuderen zijn dan de in een leven verkochte flessen melk van een … [Lees meer...] overGeen literatuur zonder auteur
Het einde van de humaniora?
Door Marc van Oostendorp Is het binnenkort afgelopen met de geesteswetenschappen? De geldbronnen slinken, de studierichtingen zijn weinig geliefd en de geleerden zijn weinig zichtbaar in het maatschappelijk debat. Lang, lang geleden – voor wij allen geboren waren – was het vanzelfsprekend dat een verstandig mens zijn talen moest spreken, zijn boeken moest hebben gelezen, iets … [Lees meer...] overHet einde van de humaniora?
‘Het boek verkoopt 80.000 exemplaren’
Door Ariane van Santen Het boek Judas van Astrid Holleeder blijkt al na een dag een bestseller, het verkoopt goed/lekker/als een trein/als warme broodjes. Dat succes inspireert kennelijk tot innovatie. De Volkskrant online (05/11/2016) schreef erover: Het boek waarin Astrid Holleeder vertelt over de terreur van haar oudste broer Willem, verkocht zaterdag alle 80 duizend … [Lees meer...] over‘Het boek verkoopt 80.000 exemplaren’
Het nut van den Javaan
Door Marc van Oostendorp Maartje Janse (NIAS/KNAW) vertelt over de strijd die Multatuli voerde tegen de mensen die zich net als hij zorgen maakten over het lot van de Javaan onder het koloniale systeem. … [Lees meer...] overHet nut van den Javaan
Krachtig als de popel
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (96) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Als aan het eind van de negentiende eeuw het sonnet zijn renaissance kent in de Nederlandse letteren, dan werd het credo van die renaissance uitgesproken door Jacques Perk: Klinkt helder op, gebeeldhouwde … [Lees meer...] overKrachtig als de popel
Jij moet gaan vloggen
Het socialemediabeleid wordt vermoord in een nieuwe aflevering van De verleden tijd van lijken Door Marc van Oostendorp "Gerard," zei de boomlange manager Sophie op haar vriendelijkst tegen haar collega. "Het kan zo niet doorgaan." Gerard was lange tijd de ietwat saaie vakdidacticus van de afdeling geweest tot hij enkele jaren geleden in een ietwat saaie manager was … [Lees meer...] overJij moet gaan vloggen
De allochtoon en de macht van taal
Door Marc van Oostendorp Als de nu opgeflakkerde discussie over allochtoon en autochtoon ons iets leert, dan is het wat de macht is van taal. Vrijwel iedereen die er iets over zei, en in ieder geval iedereen die er met enig verstand van zaken over sprak – Sterre Leufkens bijvoorbeeld, of MaartenJan Hoekstra –al snel begon over de eeuwige cyclus van het eufemisme. Een term … [Lees meer...] overDe allochtoon en de macht van taal
Kinderen die leren dat je het op twee manieren kunt zeggen
Door Marc van Oostendorp Soms moet je als kind leren dat het allebei kan, in je moedertaal. Je kunt zus zeggen of je kunt zo zeggen: het is allebei mogelijk. Dat geldt bijvoorbeeld voor de volgende twee zinnen: Je weet dat ik deze koekjes wil eten. [volgorde 1] Je weet dat ik deze koekjes eten wil. [volgorde 2] De werkwoorden aan het eind kunnen in allebei de … [Lees meer...] overKinderen die leren dat je het op twee manieren kunt zeggen
Internationaal fascistische dauwdruppels
Door Marc van Oostendorp Bij de verhuizing van het Meertens Instituut, onlangs, ontdekte ik ineens dat ik een dichtbundel in het bezit heb van de man die wel wordt beschouwd als de 'eerste nationaal-socialist van Nederland': Bertus Smit. De bundel werd overigens gepubliceerd in 1930 toen Smit nog geen nationaal-socialist was, maar wel een overtuigd fascist (de subtiele … [Lees meer...] overInternationaal fascistische dauwdruppels
Is er teveel wetenschap?
Door Marc van Oostendorp Dat er een crisis is in de wetenschap, of in ieder geval in sommige wetenschapsgebieden en misschien wel in allemaal, daarover kun je steeds meer lezen. Allerlei onderzoek blijkt moeilijk repliceerbaar, allerlei bevindingen die vast leken te staan, blijken toch iets minder vast te staan. Allerlei fundamenteel onderzoek komt allang niet meer … [Lees meer...] overIs er teveel wetenschap?
Waarom Nederlands op school?
Door Marc van Oostendorp In mijn zondagochtendminicollege van vandaag richt ik me tot scholieren: waarom is Nederlands eigenlijk een schoolvak? … [Lees meer...] overWaarom Nederlands op school?
U iets te veel, mij nutt’loos
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (95) Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Ik heb niet kunnen achterhalen wanneer het verschil tussen mannelijk en vrouwelijk rijm precies belangrijk werd voor Nederlandse dichters, of wanneer die conventie om het te noemen naar geslachten zo … [Lees meer...] overU iets te veel, mij nutt’loos
Van Heinric tot Veldeke. Een geschiedenis van de literatuur in Limburg
Door Marc van Oostendorp Op pagina 242 raakte ik overtuigd. Eerder twijfelde ik nog of het wel zin had, een Geschiedenis van de literatuur in Limburg. Waarom zou je op 768 pagina’s van alles en nog wat bij elkaar zetten over schrijvers en dichters van wisselend allooi die niet veel meer met elkaar gemeen hebben dan hun geboortegrond. Is een geschiedenis van de Nederlandse … [Lees meer...] overVan Heinric tot Veldeke. Een geschiedenis van de literatuur in Limburg
‘Nederland is een taalgemeenschap’
Door Marc van Oostendorp Soms komt zelfs uit het Meertens Instituut ineens een heleboel onzin kruien. De afgelopen maanden is bijvoorbeeld bij ons de journalist Warna Oosterbaan op bezoek geweest. In NRC Handelsblad schreef hij vervolgens vorige maand een artikel waarin hij zoveel mogelijk onzin op elkaar stapelde. Ik had het artikel gemist, maar heb er deze week met een paar … [Lees meer...] over‘Nederland is een taalgemeenschap’
