Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (53)Het Nederlandse sonnet bestaat 451 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpEen ingewikkelde syntaxis geldt niet als aanbeveling voor een schrijver. Van moderne Nederlandse auteurs als Maartje Wortel worden de korte zinnen geprezen (bijvoorbeeld ). Iedere bijzin doet de wenkbrauwen fronsen, zo … [Lees meer...] overWaarom P.C. Hooft niet bij de AKO ligt
Lachen als taal
Door Marc van Oostendorp"Nu is het toch al bijna 2016," constateerde NRC Handelsblad twee dagen geleden, "en het is nog steeds niet bekend wat iets nou precies grappig maakt." De krant schreef over de moeilijkheden die psychologen hebben bij het onderzoek naar humor. "Zo is er geen algemeen geaccepteerde definitie van het begrip humor."Maar de redding is nabij en komt … [Lees meer...] overLachen als taal
Sociaal lezen
Door Marc van OostendorpIk wilde het op de valreep van 2015 nog even gedaan hebben: een Twitter-enquête houden. Let maar op, aan deze nieuwe methodologie gaan nog serieuze artikelen gewijd worden in de vakbladen. Een groot succes was het bij mij niet, er deden slechts 72 volgers mee aan dit onderzoek – wat misschien iets te maken had met het feit dat ik het nog net in de dagen … [Lees meer...] overSociaal lezen
Een goed jaar voor neerlandistieknijdlijders
Door Marc van OostendorpHet is maar goed dat ik niet slim genoeg was om natuurkunde te studeren, anders had ik nu ongetwijfeld enorm te kampen met neerlandistieknijd ('de ~. -en. jaloers gevoel gericht tegen beoefenaren van de neerlandistiek (zie aldaar).') Zoals de zaken er nu voorstaan, kamp ik gelukkig alleen met natuurkundenijd, en dat is nog wel te doen.Maar de … [Lees meer...] overEen goed jaar voor neerlandistieknijdlijders
Wat is poëzie?
Door Marc van OostendorpWat is een gedicht? De Britse literair taalkundige Nigel Fabb deinst niet terug voor een definitie: een gedicht is een brok taal die is ingedeeld in kleinere eenheden die niet corresponderen met zinsdelen. Die kleinere eenheden zijn in ieder geval versregels, maar het kunnen ook bijvoorbeeld strofen zijn.Versregels worden vaak gedefinieerd door een … [Lees meer...] overWat is poëzie?
Het Nederlands als taal van vluchtelingen
Door Marc van OostendorpDe Italiaan Lodovico Guicciardini verbaasde zich in 1567 over de talenkennis van de Antwerpenaren: zowel jongens als meisjes leerden Frans op school, zodat menigeen de bezoeker in die taal te woord kon staan. "En dan zijn er ook nog maestro's die de Italiaanse taal en het Spaans onderwijzen."Eigenaardig genoeg vind je van die meertaligheid van de … [Lees meer...] overHet Nederlands als taal van vluchtelingen
Kersttoespraak 2015
Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendminicollege van dit kerstweekeinde kijk ik terug op het afgelopen jaar in de neerlandistiek. … [Lees meer...] overKersttoespraak 2015
Van oude mensen, de dingen die overlijden
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (52)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpDe dichtkunst is in Nederland altijd een gezelschapsspel geweest. Er zijn maar weinig dichters aan hun kunst ten onder gegaan, in onze streken schrijf je gedichten om gezellig bij De Wereld Draait Door voor te lezen, of … [Lees meer...] overVan oude mensen, de dingen die overlijden
De universiteit tussen 2016-2032
De kerstspecial van ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken (5 en slot)Door Marc van OostendorpDe hele dag voor kerstavond had de boomlange promovenda Sophie lopen bedenken hoe het kerstdiner zou zijn bij Sam (de vrouwelijke), de onderzoekster mediastudies die ze had leren kennen tijdens de universitaire cursus jezelf kennen.Waar zouden ze over … [Lees meer...] overDe universiteit tussen 2016-2032
Het is wetenschappelijk onzin, maar de stas wil het nu eenmaal
De kerstspecial van ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken (4)Door Marc van OostendorpIneens had Sophie er helemaal geen belangstelling voor om zichzelf nog middels een door de afdeling P&O; aangeboden cursus te leren kennen. Het leek haar veel gezelliger om met haar medecursist Sam – de vrouwelijke – door te praten over de belangrijke zaken van het … [Lees meer...] overHet is wetenschappelijk onzin, maar de stas wil het nu eenmaal
De representatie van het Koningslied door Wim Daniëls
De kerstspecial van ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken (3)Door Marc van Oostendorp"Dan gaan we nu cappuccino drinken!" zei de vrouw die de personeelscursus Jezelf kennen leidde. In de gang buiten het collegezaaltje waar ze zaten had iemand op een karretje een kan koffie en een kan heet water gezet, benevens enkele papieren bekertjes en een … [Lees meer...] overDe representatie van het Koningslied door Wim Daniëls
De nieuwe VRT-beheersovereenkomst: over ‘Vlaamse identiteit’ en ‘fictie in standaardtaal’
Door Steven DelarueIk zat er sinds dit weekend met ongeduld op te wachten, maar nu staat de tekst van de nieuwe beheersovereenkomst tussen de Vlaamse Gemeenschap en de VRT integraal online. De verantwoordelijke voor dat ongeduld is N-VA-parlementslid Wilfried Vandaele, die ik vooral goed ken als de voorzitter van de Interparlementaire Commissie van de Nederlandse Taalkunde. Dit … [Lees meer...] overDe nieuwe VRT-beheersovereenkomst: over ‘Vlaamse identiteit’ en ‘fictie in standaardtaal’
Vergeleken met bankiers ontbreekt het academici aan zelfkennis!
De kerstspecial van ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken (2)Door Marc van OostendorpTrots keek Femke de kring rond bij de cursus Ken jezelf. De cursusleidster had de anderen erop gewezen dat Femke de enige was die niet net deed alsof het onderzoek haar ook maar iets interesseerde, maar die in plaats daarvan haar tijd besteedde aan nuttige … [Lees meer...] overVergeleken met bankiers ontbreekt het academici aan zelfkennis!
Slavoj Zizek en de zelfmoord van David Foster Wallace
De kerstspecial van ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken (1)Door Marc van Oostendorp"We gaan deze dagen voor kerstmis lekker knallen!", zei de vrouw met het sluike haar van wie Sophie, de boomlange promovenda, maar niet kon onthouden hoe ze heette. Ze leidde in ieder geval de cursus Jezelf kennen die Sophie namens de universiteit mocht doen. Deze … [Lees meer...] overSlavoj Zizek en de zelfmoord van David Foster Wallace
Redden Marokkanen de Nederlandse dialecten?
Door Marc van OostendorpVoor mijn zondagochtendminicollege sprak ik deze week met mijn collega Frans Hinskens, die dit jaar het nieuwjaarsgeschenkje van het Meertens Instituut schreef: Wijdvertakte wortels. Frans legt onder andere uit in welk opzicht Turkse en Marokkaanse jongeren het traditionele dialect behouden. In hun taal vind je er soms meer van terug dan in die van hun … [Lees meer...] overRedden Marokkanen de Nederlandse dialecten?
Kuin
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (51)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpKunnen jullie even kuin gaan zitten? Nee, hè, dat kunnen jullie niet. Je weet niet eens hoe het precies moet, terwijl het woord nog wel een prominente rol speelt in een bekend sonnet van P.C. Hooft:Aen joffre Anne … [Lees meer...] overKuin
Taal op de tv
Door Marc van OostendorpMisschien heb ik de verkeerde vrienden, maar ik ken helemaal niemand die het Groot Dictee der Nederlandse Taal een leuk programma vindt.Ik heb het zelf één keer gezien. Wat is dat programma saai! Eindeloos lang worden allerlei bizarre zinnen herhaald. En nu in stukjes. Eindeloos lang. Worden allerlei. Bizarre zinnen herhaald.Eindeloos lang worden … [Lees meer...] overTaal op de tv
Geschiedenis van de Nederlandse literatuur in Ons Erfdeel
Het weblog van Ons Erfdeel blikt, ter gelegenheid van het verschijnen van Jacqueline Bels Bloed en rozen de bespreking van Marc van Oostendorp>, alvast terug op de nu bijna voltooide Geschiedenis van de Nederlandse literatuur met een overzicht van besprekingen van eerder verschenen delen uit het tijdschrift Ons Erfdeel. … [Lees meer...] overGeschiedenis van de Nederlandse literatuur in Ons Erfdeel
Klank van het jaar 2015: de w
Door Marc van OostendorpOei oei oei, wat was het spannend! Sommige deelnemers aan de Dag van de Fonetiek 2015 in Utrecht hielden het als het ware niet meer. Maar uiteindelijk kwam er wel degelijk een heuse winnaar uit de bus: de w wordt de klank van het jaar 2015!Dat is te danken aan de Amsterdamse hoogleraar Paul Boersma, die zijn key note aan de klank gewijd had en … [Lees meer...] overKlank van het jaar 2015: de w
Een kind leert taal, maar ik weet niet wie
Door Marc van OostendorpDe volgende zin kunnen jullie best begrijpen, tenminste als jullie ouder zijn dan vier:Iemand tekent een bloem, maar ik zie niet wie.Toch zit die zin nog behoorlijk ingewikkeld in elkaar. In de tweede zin is namelijk duidelijk iets weggelaten: zonder context kun je niet zeggen 'Ik zie niet wie'. In deze context kan het wel omdat je als het ware in je … [Lees meer...] overEen kind leert taal, maar ik weet niet wie
We moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Door Marc van OostendorpRoman JakobsonJohn R. ('Haj') Ross is misschien wel een van de origineelste taalkundigen die er zijn. Hij schreef in 1967 een proefschrift bij zijn beroemde voorganger Chomsky, maar ontwikkelde zich daarna in allerlei grillige eigen richtingen die al snel weinig meer met Chomsky te maken hadden. Een eigen school heeft hij geloof ik niet, maar wel wordt … [Lees meer...] overWe moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Toen de literatuurgeschiedenis doldraaide
Door Marc van OostendorpDe geschiedenis van de Nederlandse literatuur in de eerste helft van de twintigste eeuw was een tragedie. Dat kwam natuurlijk door de afloop in de gruwelijke jaren veertig; maar als je Jacqueline Bels imposante boek Bloed en rozen leest, ontdek je dat je de hele geschiedenis zo kunt zien.Het was een periode van permanente onrust en ontevredenheid. … [Lees meer...] overToen de literatuurgeschiedenis doldraaide
Bericht uit Jakarta – reden tot voorzichtig optimisme
Door Jaap GraveGermanist en neerlandicus Jaap Grave verblijft drie maanden in de Indonesiche hoofdstad Jakarta, waar hij lesgeeft aan de Universitas Indonesia. Op de blog van Ons Erfdeel brengt hij verslag uit van zijn wedervaren, met bijzondere aandacht voor het Erasmus Taalcentrum (ETC) in de stad. Het ETC was een van de onderwerpen in het conflict eerder dit jaar tussen de … [Lees meer...] overBericht uit Jakarta – reden tot voorzichtig optimisme
Sleutel
Door Marc van OostendorpIn mijn zondagochtendminicollege van vandaag bespreek ik de uitspraak van 'sleutel' in Nederlandse dialecten. Waarom zegt men zowel in het noordoosten als het zuidwesten 'sleudel'? En waarom zegt men in sommige gebieden 'slotel' en in andere 'sletel'? … [Lees meer...] overSleutel
Tot haer de vlam verslin’
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (50)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpLaten we er geen doekjes om winden: sommige spraakklanken tellen nu eenmaal zwaarder dan andere. Een toonloze e, de sjwa, is een de sukkel onder de klinkers: zodra hij naast een krachtiger broeder komt te … [Lees meer...] overTot haer de vlam verslin’
