Door Marc van Oostendorp Wat is taal? Zijn het de klanken die we uitstoten? De woorden die ergens opgeslagen zijn in onze hersenen? De structuur van de zinnen in de archieven van NRC Handelsblad? Ik ben nu al bijna twintig jaar taalkundige, maar ik mag nog altijd graag luisteren naar mensen die het uitleggen, want ik ben er nog steeds niet uit. Het voorwoord van Van … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale als filosofisch traktaat
De Dikke Van Dale als dichtbundel
Door Marc van OostendorpDat de Nederlandse hoofdredacteur van Van Dale, Ton den Boon, een verwoed lezer is, weten we. Hij schreef eerder over onder ander Kloos, Nijhoff en Lucebert. Dat laat zijn sporen na in de Grote Van Dale (de uitgever zegt tegenwoordig Dikke Van Dale, maar vroeger mocht je dat nooit zeggen van diezelfde uitgever, en nu zit ik aan dat Grote vast, … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale als dichtbundel
De nieuwe Van Dale: even aanlokkelijk als een iPhone
Door Marc van Oostendorp Toen ik erheen ging, vreesde ik dat ik naar een begrafenis ging: de presentatie van de nieuwste, vijftiende druk van het Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal. Het bleek een feestje. Het lijkt logisch om te denken dat dit nu weleens de laatste Van Dale op papier zou kunnen zijn, want wie wil er nu nog zo'n papieren bakbeest in huis als je … [Lees meer...] overDe nieuwe Van Dale: even aanlokkelijk als een iPhone
Nederlandse les: niet alleen voor schrijfsituaties
Door Marc van Oostendorp Waarom lukt het maar niet om het schoolvak Nederlands leuker, interessanter, boeiender en leerzamer te maken? Hoe komt het toch dat het vak nu zo weinig tot de verbeelding spreekt bij leerlingen, en dat ze het idee hebben dat ze er zo weinig van leren? De docent Nederlands Peter Kortz weet de problemen op de website van de Volkskrant deze … [Lees meer...] overNederlandse les: niet alleen voor schrijfsituaties
3 tips voor beter populariseren!
Door Marc van OostendorpIn mijn minizondagochtendcollege van dit Weekend van de Wetenschap vertel ik jullie alles wat ik weet over populariseren. … [Lees meer...] over3 tips voor beter populariseren!
Vacature AiO-plaats metriek, Meertens Instituut, Amsterdam
The Meertens Institute is a research institute of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW), concentrating on research and documentation of Dutch language and culture. In the institute, linguists, ethnologists and historians work together. The institute offers a PhD position m/f on metrics for 1 FTE.Project description:In the late 16th Century, … [Lees meer...] overVacature AiO-plaats metriek, Meertens Instituut, Amsterdam
Een blij hoop hemelhertie
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (40)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpAls deze geschiedenis van het Nederlandse sonnet ooit klaar is, moet deze kroniekenschrijver een nieuw onderwerp kiezen. Soms droomt hij weg boven zijn veertien regels en denkt aan die dagen, wanneer hij eindelijk een … [Lees meer...] overEen blij hoop hemelhertie
Rusland bombardeert Syrië / in Syrië
Door Marc van Oostendorp Het viel gisteren een aantal mensen op: verschillende kranten kopten Rusland bombardeert in Syrië. Wat deed dat voorzetsel daar? Waarom kunnen we niet zeggen dat Rusland Syrië bombardeert? De Taaladviesdienst van Onze Taal kwam op Twitter met een suggestie: het zou hier gaan om het feit dat Rusland niet héél Syrië bombardeert, maar alleen … [Lees meer...] overRusland bombardeert Syrië / in Syrië
Ik ben je hondje niet
Door Marc van Oostendorp Ik kan me voorstellen hoeveel lol Wouter en Pepijn moeten hebben gehad terwijl ze de verzameling aanlegden waarvan ze vandaag een deel presenteren in hun boek Dat hoor je mij niet zeggen! Het is een curieuze verzameling, zoals hij tot nu toe niet bestaat: het gaat niet om spreekwoorden of gezegden, het gaat ook niet om thuistaal, het gaat om … [Lees meer...] overIk ben je hondje niet
Wijn is onze kunst
Door Marc van Oostendorp Waarom zou je in Nederland of in Vlaanderen adverteren in een andere taal dan het Nederlands? Waarom zou je bijvoorbeeld je personeelsadvertentie vullen met Engelse of Italiaanse woorden? Het gebeurt regelmatig: sla er maar een willekeurig tijdschrift op na. Maar levert het ook wat op? Het nieuwe nummer van het Dutch Journal of Applied … [Lees meer...] overWijn is onze kunst
Een nieuwe opname van Lucebert!
Door Marc van OostendorpDe uitkomsten van een experiment met Lucebert zijn bekend! Zestig jaar geleden onderwierp de jonge neerlandicus P.P.J. van Caspel in het Fonetisch Laboratorium van de Universiteit van Amsterdam een aantal jonge dichters – waaronder Lucebert, Jan Elburg, Bert Schierbeek en Remco Campert – aan allerlei experimenten. Hij snoerde bijvoorbeeld ze in een … [Lees meer...] overEen nieuwe opname van Lucebert!
‘Ik heb een vraag’
Door Marc van Oostendorp Ik heb een opmerking. Veel mensen die na een lezing een vraag moeten stellen, steken hun hand op en als ze dan het woord krijgen, schrapen ze hun keel en zeggen: 'Ik heb een vraag'. De kwestie is nu: waarom doen die mensen dat? Ik weet het niet. Toch doe ik het zelf ook, al voeg ik er sinds ik erop ben gaan letten vaak iets aan toe, om het niet zo … [Lees meer...] over‘Ik heb een vraag’
Een informaticus in Toronto
Door Marc van OostendorpIk wil een nieuwe, onregelmatige serie maken van video's met neerlandici, over de vraag waarom ze Nederlands zijn gaan studeren. Vandaag de eerste aflevering, met Barend Beekhuizen, die deze week promoveerde in Leiden en volgende week begint bij de afdeling computer science van de Universiteit van Toronto. … [Lees meer...] overEen informaticus in Toronto
Myn zielzon was vervaaren
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (39) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Wonderlijker, veel wonderlijker dan dat er woorden bij komen in een taal is het dat er af en toe ook woorden verdwijnen. Goed, dat het woord telex aan zijn aftocht begonnen is, valt te begrijpen omdat de … [Lees meer...] overMyn zielzon was vervaaren
Een polytheïstisch traktaat in de 17e eeuw
Door Marc van Oostendorp Ystroom, het epische gedicht van de 17e-eeuwse dichter Joannes Antonides van der Goes, is een van de interessantste boeken van de Nederlandse literatuur. Vanmiddag wordt een nieuwe editie online gepresenteerd, en bovendien verschijnt bij uitgeverij Verloren een vertaling in modern Nederlands proza door Jan Bloemendal. Ik hoop dat iemand bij die … [Lees meer...] overEen polytheïstisch traktaat in de 17e eeuw
In co-creatie het HR-domein steviger op de kaart zetten
Ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken neemt een ijzingwekkende wending"Wouter", snikte de boomlange promovenda Sophie toen ze haar promotor, de hooggeleerde Pieterse, lijkbleek achter zijn tablet-laptop zag zitten. "Wat is er aan de hand met je!""Het is met me gedaan, Sophie!" stamelde de hoogleraar Financiële Letterkunde (ooit auteur van het roemruchte artikel … [Lees meer...] overIn co-creatie het HR-domein steviger op de kaart zetten
De hon uitlaten
Door Marc van OostendorpDat ze in streken zoals Midden-Limburg hunj zeggen als meervoud van hontj (hond), kan sommige mensen tot grote opwinding opzwepen. Er is nu zelfs een heel boek over het verschijnsel verschenen omdat het ook in een groot deel van Noord-Duitsland voorkomt, namelijk overal waar hier stippen staan:Het is ook nogal wat. … [Lees meer...] overDe hon uitlaten
Hoe gevaarlijk zijn ‘persoonlijke bezittingen’?
Door Marc van OostendorpDe politie van Rotterdam twitterde het vorige week al, maar gisterenavond kwam NRC Handelsblad met de definitieve bevestiging: de jongen die zich opsloot in de wc van de Thalys naar Parijs was niet verdacht. In zijn rugzak had hij alleen 'persoonlijke bezittingen' bij zich.Dat doet de vraag rijzen: waarom is die mededeling ontlastend? Wat zijn … [Lees meer...] overHoe gevaarlijk zijn ‘persoonlijke bezittingen’?
Nederlands is saai!
Door Marc van Oostendorp Voor de liefhebber van het onderwijs was het symposium dat Jaap van Marle, afgelopen vrijdag in Heerlen, organiseerde, een zware dag. Als thema had Van Marle het schoolvak Nederlands gekozen, en er was geloof ik niet één presentatie waarin het woordsaai geen prominente rol speelde. Want dat blijkt het oordeel te zijn dat veel scholieren hebben: … [Lees meer...] overNederlands is saai!
Huh? The movie
The Director's CutDoor Marc van OostendorpAfgelopen donderdag won Mark Dingemanse van het Max Planck Instituut als eerste taalkundige een Ig Nobel-prijs. Ik interviewde hem daarover kort voor de website van Onze Taal, maar we spraken ongeveer vier keer zo lang. Hier is de Director's Cut. … [Lees meer...] overHuh? The movie
Geniet den orber van dat Hooft
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (38)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpCasper van BaerleWikipedia kan de tragedies van het bestaan soms onderkoeld samenvatten. Als Casper van Baerle een Amerikaan was geweest, was er een film over zijn laatste levensjaren gemaakt met veel dramatische en … [Lees meer...] overGeniet den orber van dat Hooft
We publiceren te weinig
Door Marc van Oostendorp Jullie wisten het natuurlijk allang, want het artikel verscheen al in maart op internet, maar ik was er maar steeds niet aan toegekomen omdat ik zoveel andere dingen te doen had: het einde van de wetenschap is nabij omdat er teveel artikelen verschijnen. In een nauwkeurige kwantitatieve studie gebaseerd op een groot aantal publicaties in de … [Lees meer...] overWe publiceren te weinig
Geen 5 minuten praten zonder dat er iemand om opheldering vraagt
Door Marc van Oostendorp Het is een kenmerk van ieder gesprek tussen twee mensen dat je elkaar niet begrijpt. De ander zegt iets dat je niet verstaat, of dat je niet goed kunt plaatsen, of dat je in totale verwarring brengt; je zet het gesprek even stil om te vragen om opheldering, waarna het gesprek weer voortkan. Ja, dat is inderdaad een kenmerk van ieder gesprek; dat … [Lees meer...] overGeen 5 minuten praten zonder dat er iemand om opheldering vraagt
Troonrede 2015: inwesteringen
Door Marc van Oostendorp De journalist Jan Kuitenbrouwer begon erover, gisteren op Twitter, en sindsdien laat het me niet meer los: de uitspraak door onze koning van de [v]. Nog geen twee geleden verscheen er een proefschrift waarin werd aangetoond hoe de uitspraak van de [v] steeds dichter bij die van de [f] komt te liggen (zodat er geen verschil meer is tussen vier en … [Lees meer...] overTroonrede 2015: inwesteringen
Mijn gezin
Door Marc van OostendorpWat een rake observatie, onlangs, op het onvolprezen Meldpunt Taal: Tegenwoordig hoor ik sommige jongeren het hebben over "mijn gezin", waar ze hun ouders + broers/zussen mee bedoelen. Ze hebben zelf nog geen kinderen. Ik moet wennen aan deze nieuwe betekenis omdat "mijn gezin" tot nu toe alleen door ouders gebruikt werd in de betekenis 'mijn … [Lees meer...] overMijn gezin
