Door Jaap Grave (Münster)Bezuinigen, want het is onbetaalbaar. Er zijn geen alternatieven. Bovendien moet je meegaan met de moderne tijd. Vlotte managers kunnen perfect uitleggen wat dat is: universiteiten worden als bedrijven bestuurd, onderwijs en onderzoek zijn secundair, ieder individu is een kleine zelfstandige, er is ‘no such thing as society’, alleen marktdenken en … [Lees meer...] overVan kaasschaaf tot valbijl
Lezen wordt juist beter digitaal
Door Marc van Oostendorp Nu was er weer een journalist die ernaar vroeg: gaan we niet veel slechter lezen door computers? Ik had toevallig net het nieuwe boek Words Onscreen van Naomi Baron gelezen, dus ik wist wat allerlei onderzoek ervan zei, namelijk dingen die iedereen kan verzinnen die weleens een boek van een tablet heeft gelezen: je raakt sneller afgeleid. Op … [Lees meer...] overLezen wordt juist beter digitaal
Waarom Nederlands studeren in Berlijn?
Door Marc van OostendorpEen gesprek met de Berlijnse neerlandica Anna Kirstein over haar redenen om Nederlands te studeren in Berlijn.(Hier staat de video.) … [Lees meer...] overWaarom Nederlands studeren in Berlijn?
Wind-brauw, wenkbrauw, wimper
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (18)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpOp wie is de dichter eigenlijk verliefd? Op de vrouw die hij zegt te aanbidden of op de briljante manier waarop hij de liefde weet uit te drukken? Dat zal wel een vraag zijn van alle tijden, maar hij doet zich … [Lees meer...] overWind-brauw, wenkbrauw, wimper
Mijn vader en moeder
Door Marc van OostendorpNeem nu mijn broer en beste vriend. Je hebt dan niet twee personen in gedachte – mijn broer én mijn beste vriend –, maar één: mijn broer die tevens mijn beste vriend is. Die eerste interpretatie is zelfs heel onwaarschijnlijk; de zin in (1) lijkt mij in ieder geval niet zo goed, het moet echt die in (2) zijn, of anders die in (3):Mijn broer en beste … [Lees meer...] overMijn vader en moeder
IJsberen in het Engels en het Nederlands
Door Marc van Oostendorp Let's do an experiment. Please watch the following video and describe in one sentence what you see: Yes, that's right: this polar bear is walking. Ach, wat dom van mij! Dit is een Nederlandstalig weblog, natuurlijk. Opnieuw! Kunnen jullie nog eens naar de video hierboven kijken en me vertellen wat er gebeurt? … [Lees meer...] overIJsberen in het Engels en het Nederlands
De volgordelijkheid der dingen
Door Marc van Oostendorp Er zijn mensen die een enorme hekel hebben aan vergaderingen, maar ik vind dat je er altijd wat van opsteekt. Gisteren, bijvoorbeeld, mocht ik urenlang luisteren naar een bestuurder die het ene achtervoegsel aan het andere hechtte en zo uiteindelijk kwam tot het woord volgordelijkheid. Je kunt zo iemand natuurlijk verfoeien: waarom niet … [Lees meer...] overDe volgordelijkheid der dingen
Beste team
"Beste team", stond er boven een e-mail en ineens besefte ik dat ík zo laf ben dat ik geneigd ben zulke constructies te vermijden. Ik zou er dan beste team-leden boven zetten of zelfs beste allemaal. Dat beste team niet goed klinkt, komt deels doordat team een collectief beschrijft – beste groep klinkt ook een beetje raar. Aan de andere kant kunt je geloof ik … [Lees meer...] overBeste team
De spook-t van Lier
Door Marc van OostendorpEen speling van het lot bracht me naar Lier, een charmant stadje in de buurt van Antwerpen en iedere rechtgeaarde taalkundige denkt dan even aan de spook-t van die stad, sinds Didier Goyvaerts daar in 35 jaar geleden een artikel over publiceerde.In Lier spreken ze, net als in veel andere plaatsen in ons taalgebied de t aan het eind van allerlei … [Lees meer...] overDe spook-t van Lier
Laat jij maar zitten
Door Marc van OostendorpEen gesprek met Hans Bennis over de taalkunde achter ingekort Nederlands. (Hier is het interview; het boek Korterlands van Hans Bennis kunt u hier bestellen.) … [Lees meer...] overLaat jij maar zitten
De die
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (17) Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Hét ritme van een sonnet werd aan het begin van de zeventiende eeuw de alexandrijn, van twaalf lettergrepen. Dat zijn er veel – het wordt al betrekkelijk moeilijk om dat nog als geheel in je hoofd te laten … [Lees meer...] overDe die
Boycot het Taalunie-feestje
Door Marc van Oostendorp Vroeger moest ik weleens glimlachen om de Taalunie, die overheidsorganisatie die eigenlijk voor het Nederlands moet zorgen maar die vooral praatjes verkoopt. Die sinds een paar jaar aan de hoofd een man heeft die er trots op is dat hij manager is, omdat je dan tenminste geen inhoudelijke kennis nodig hebt en je lekker fris tegen de zaken aan kunt … [Lees meer...] overBoycot het Taalunie-feestje
Wat betekent ‘nee’?
Door Marc van Oostendorp Als een rechercheur nee zegt, wat bedoelt ze dan? Neem het geval van Dikke Tony, een maffiabaas die het handig leek om te doen alsof hij vermoord was. Her en der heeft hij rond de scheepswerven 'aanwijzingen' voor die moord verstopt. Die aanwijzingen worden gevonden en onderzocht door forensische wetenschapper Smit, die een voorzichtige conclusie … [Lees meer...] overWat betekent ‘nee’?
Heel veel vragen!
De managers automatiseren het stellen van vragen in onze managersgruwelserie De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpDe ietwat saaie vakdidacticus Gerard werd er enigszins duizelig van. Sinds hij in een manager was veranderd, waren de veranderingen wel heel snel gegaan. De boomlange promovenda Sophie en de postdoc Femke hadden de kamer van een hoofd communicatie van … [Lees meer...] overHeel veel vragen!
Steeds meer te eenvoudige uitleg
Ik heb een collega die het niet goed vindt wat ik hier doe. Ik leg de zaken te eenvoudig uit, vindt hij. Het is juist zaak de mensen duidelijk te maken dat alles veel ingewikkelder is dan ze denken, niet om ze te vereenvoudigen. Het is een bekend probleem, misschien vooral in de geesteswetenschappen. Ik heb het ooit Ringbaums dilemma genoemd, naar een personage in de roman … [Lees meer...] overSteeds meer te eenvoudige uitleg
Ik luk dat
Door Marc van Oostendorp"Taalverandering waar je bijstaat," meldde onlangs een jonge moeder op Facebook. Haar zoontje had gezegd Ik luk dat.Het is helemaal niet onwaarschijnlijk dat het Nederlands inderdaad dat zoontje gaat volgen. Wie weet wat de eenentwintigste eeuw ons nog allemaal gaat brengen! De verandering gaat in ieder geval de juiste kant op.Waarom is de ene woordgroep … [Lees meer...] overIk luk dat
Omdat de wereld zo ellendig is
Door Marc van OostendorpOlga van Marion vertelt waarom het gedicht Ooghentroost van Constantijn Huygens nog altijd troost biedt. (Video staat hier. Lees Ooghentroost bij de DBNL.) … [Lees meer...] overOmdat de wereld zo ellendig is
Menig minnaar
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (16)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpJezelf tegenspreken is misschien geen teken van liefde, maar wel van verliefdheid. Nadat Justus van Harduwijn in sonnet 4 van De weerliicke liefden tot Roose-mond, dat ik vorige week besprak, uitgebreid het … [Lees meer...] overMenig minnaar
Is Duits verstaanbaarder dan Nederlands?
Door Marc van OostendorpDat er een asymmetrie is, wisten we al. Uit eerder onderzoek was al gebleken dat Nederlanders door de bank genomen makkelijker Duits verstaan dan andersom. Waar dat precies aan ligt, is minder duidelijk. Komt het doordat relatief veel Nederlandstaligen Duits op school leren? Doordat wij vaker naar Tatort kijken dan zij naar Flikken? Doordat zij nu … [Lees meer...] overIs Duits verstaanbaarder dan Nederlands?
Je kunt Pechtold in één zin herkennen
Door Marc van OostendorpHoeveel tekst heb je nodig om te zien of een tekst afkomstig is van Geert Wilders of van Alexander Pechtold? Niet heel veel, laat Maarten van Leeuwen zien in zijn proefschrift Stijl en politiek, dat hij vandaag in Leiden verdedigt. Eén zin is meestal wel genoeg.Neem de volgende:De laatste jaren wordt de politiek niet meer beschouwd als de plek waar … [Lees meer...] overJe kunt Pechtold in één zin herkennen
Hoe later in de versregel, hoe langer het woord
Door Marc van Oostendorp Er is de laatste tijd weer enige belangstelling voor de versregel: wat is dat eigenlijk voor een ding? Wat bepaalt de structuur ervan? Een regel komt niet overeen met een woordgroep, of in ieder geval niet perse. Het wordt ook niet per se afgesloten met een adem in de voordracht. In sommige tradities bestaat een regel natuurlijk uit een vast aantal … [Lees meer...] overHoe later in de versregel, hoe langer het woord
Het eten van veel taartjes
Wat we nog niet weten over het werkwoord (10)Door Marc van OostendorpZoals water kan overslaan in ijs, zo kan een werkwoord ineens overslaan in een zelfstandig naamwoord. Stel, je vindt het fijn om taartjes te eten. Dan kun je dat natuurlijk op verschillende manieren zeggen:Ik word gelukkig als we veel taartjes eten.Ik vind het fijn om veel taartjes te eten.Ik houd van veel … [Lees meer...] overHet eten van veel taartjes
Waarom lezen?
Door Marc van OostendorpWaarom zou je boeken lezen? Daarover las ik dit weekeinde twee volkomen tegenovergestelde beschouwingen – een van een schrijver en een van twee populairemediapsychologen.De schrijver was Christiaan Weijts in zijn column in De Groene (€) vraagt hij zich af hoe het komt dat moderne romanciers schrijven alsof het modernisme nooit heeft bestaan. Woolf, … [Lees meer...] overWaarom lezen?
Het Limburgs is als middeleeuws Engels
Door Marc van OostendorpEen gesprek dat ik eerder deze week hield met Ben Hermans van het Meertens Instituut (en de Vrije Universiteit) over waarom het belangrijk is om Limburgse dialecten te bestuderen, en waarom deze dialecten meer lijken op middeleeuws Engels dan op het Chinees. … [Lees meer...] overHet Limburgs is als middeleeuws Engels
O mond daeruyt dat stort de jeughd’ haer soete sanghen
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (15)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMet de Oost-Vlaming Justus de Harduwijn (1582-1636) begon de zeventiende eeuw voor het Nederlandse sonnet. Hoewel hij niet oud werd, schreef hij in korte tijd een oeuvre te schrijven waarin bijna alle thema's van zijn … [Lees meer...] overO mond daeruyt dat stort de jeughd’ haer soete sanghen
