Door Marc van OostendorpSommige woorden zijn tegelijkertijd een beetje enkel- en een beetje meervoudig. Team is zo'n woord, en familie is er nog zo één: ze wijzen op een groepje individuen (en daarmee een meervoud), maar zien die als een eenheid. Groepje is natuurlijk zelf ook zo'n woord.In een recent artikel laat de Amerikaanse semanticus Robert Henderson zien … [Lees meer...] overZwermwoorden
Het primaire proces
De verwarring neemt toe in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpDe gang waar de afdeling ondersteuning van het hoofd communicatie van het bureau van de decaan zich bevond, veranderde in enkele uren in een chaos. Iedereen liep door elkaar en bonkte op de deur van de kamer van het hoofd, omdat dit bezet was door de boomlange promovenda … [Lees meer...] overHet primaire proces
De ster Venus is de ster Venus
Door Marc van Oostendorp Vermoedelijk omdat H.H. ter Balkt overleden is werd de afgelopen dagen regelmatig zijn Ode aan de betekenis geciteerd (bijvoorbeeld in het 'audiozine' ondercast). Het was ook een van zijn bekendste gedichten, dat door zijn voordracht extra indrukwekkend is. Het zou best kunnen dat in het komende digitale tijdperk het geluidsbestand de geschreven tekst … [Lees meer...] overDe ster Venus is de ster Venus
De neerlandistiek: een echt vak
Door Marc van OostendorpDe neerlandistiek, dát is pas een vakgebied! Dat is de strekking van een lekker dwars artikel van Gert-Jan Johannes in het nieuwe boek The Practice of Philology in the Nineteenth Century Netherlands. Johannes neemt er het ontstaan van de neerlandistiek voor zijn rekening, en komt tot een opvallende conclusie: we mogen dan tegenwoordig wel denken dat de … [Lees meer...] overDe neerlandistiek: een echt vak
Een gratis cursus taalwetenschap, in je luie stoel
door Marten van der Meulen Heel veel mensen lijken geinteresseerd te zijn in taal. Besproken proefschriften in de Volkskrant zorgen voor veel deining, anglicismen voor reuring, OnzeTaal heeft veel leden, om van Taalvoutjes nog maar te zwijgen. Maar "interesse in" is natuurlijk niet hetzelfde als "iets leren over", laat staan "iets weten van". Daarom presenteert de … [Lees meer...] overEen gratis cursus taalwetenschap, in je luie stoel
Hoe vaker iemand laf zegt, hoe populistischer
Door Marc van OostendorpLaf is een populistisch woord. Iemand anders zo noemen suggereert dat jij heel moedig bent, en bovendien is het voor de tegenstander moeilijk zich tegen zo'n aantijging te verweren. "Nietes! Ik durf wel heel veel!" Iedere poging tot matiging kan zo makkelijk opzij worden gezet.Wie "Wilders vindt * laf" intikt op Google vindt vele pagina's van dingen die … [Lees meer...] overHoe vaker iemand laf zegt, hoe populistischer
Zonerig?
Door Marc van OostendorpAl op pagina 1 van het boekenweekgeschenk 2015 staat een woord dat je nog nooit hebt gehoord! Mijn video van deze week.Stream … [Lees meer...] overZonerig?
Wat pijn?
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (10)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpElke fase in de geschiedenis is een tussenfase. Iedere vorm in de taal is een tussenvorm, onderweg van de ene plaats naar de andere. Iedere groep jongeren hoort klachten over zijn veranderde taal van de vorige … [Lees meer...] overWat pijn?
Zij laten hun vernuft bewonderen aan ons
Wat we nog niet weten over het werkwoord (8) Door Marc van Oostendorp Wat is het verschil tussen zingen, zien en lezen? Dat blijkt een van de vele dingen te zijn die we nog niet blijken te weten over het werkwoord wanneer we het onlangs verschenen deel Verbs and verb phrases van The syntax of Dutch lezen. De auteurs van dit deel, Hans Broekhuis, Riet Vos en Norbert Corver, … [Lees meer...] overZij laten hun vernuft bewonderen aan ons
Ben je zeventien? Wil je leven? Ga een taal studeren!
Door Marc van OostendorpBeste scholier –Ik probeer me voor te stellen dat ik achttien ben, net als jij. Overal hoor je al sinds je vroege puberteit om je heen bazuinen dat het crisis is. De wereld is duister en barbaarse horden staan overal klaar om de westerse beschaving aan te vallen. Je moet een studie kiezen en iedereen vertelt je dat je verstandig moet zijn en economie … [Lees meer...] overBen je zeventien? Wil je leven? Ga een taal studeren!
Lang leve de lagere apen!
Door Marc van OostendorpHet leverde zelfs in Neder-L maar een kort berichtje op: het overlijden van Kees Lekkerkerker in 2006. Deze editeur van het werk van onder andere J. Slauerhoff en Ed Hoornik werd 96 jaar, had zich een leven lang ingespannen voor de Nederlandse letteren, en werd nauwelijks uitgeluid.Nu, meer dan acht jaar later, maakt de Haagse antiquaar Fokas … [Lees meer...] overLang leve de lagere apen!
In memoriam Joshua Fishman (1926-2015)
Door Marc van OostendorpJe kunt taal op allerlei manieren beschouwen: als een bron van vermaak of van ergernis, als een communicatiemiddel of een manier om je af te zetten tegen anderen, als een instrument voor het denken of een middel om andere mensen mee te manipuleren. Joshua Fishman, die zondag op 89-jarige leeftijd overleed, zag taal, iedere taal, vooral als een … [Lees meer...] overIn memoriam Joshua Fishman (1926-2015)
Statistiek in plaats van geesteswetenschap
Door Marc van Oostendorp Merano En ja hoor! Daar gaan we weer! De economen, moe van het almaar redden van de wereld van allerlei economische rampen, hebben de afgelopen jaren de taal ontdekt. Ze beginnen nu zelfs experimenten te doen met onschuldige Italianen om te laten zien dat je moedertaal je economische gedrag beïnvloedt <artikel>. Wat is er aan de hand? … [Lees meer...] overStatistiek in plaats van geesteswetenschap
Rrrraarrrr!
Door Marc van OostendorpWij mensen praten in lettergrepen en streven daarbij altijd naar de eenvoudigste. Dat merk je aan de uitspraak van de r.(Hier is de video wanneer hij hierboven niet verschijnt.) … [Lees meer...] overRrrraarrrr!
Goeie zin
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (9)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpZodra het Nederlandse sonnet vanuit het zuiden naar het noorden kwam, veranderde het van karakter. Antwerpse dichters als De Heere en Van der Noot probeerden kunst te maken van hun gedichten. Toen Hollandse dichters hen … [Lees meer...] overGoeie zin
Te gast zijn over
Door Marc van OostendorpHet gebeurde gisterenavond bij DWDD: minister Dijsselbloem was er te gast over Griekenland. Maar eerder deze week was Joris Luyendijk al te gast bij VPRO Boeken over zijn nieuwe boek, terwijl Jinek meldde:Vanavond:@BramvanOjikGL & @bpschut zijn te gast over jihadisten. Moeten we hun Nederlanderschap innemen? #jinek pic.twitter.com/IYsTzfI8oV— Jinek … [Lees meer...] overTe gast zijn over
Conflictbeheersing
De democratie wil vergaderen in ons horrorvervolgverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van Oostendorp"Met Wouter", zei Wouter. "Met wie?""Pieterse", verduidelijkte hij. "Van neerlandistiek.""Ik vind dit heel vervelend, professor Pieterse," zei de stem aan de andere kant, die Wouter nu herkende: Ada Brons, de secretaresse van de decaan. "Zo kunnen wij van de … [Lees meer...] overConflictbeheersing
Leven in de steenklomp
Door Marc van OostendorpHoe vaak zal Sander Bax de komende dagen geïnterviewd worden? Ik hoop: heel vaak en in heel veel media, want hij heeft een magistraal boek geschreven over Harry Mulisch, dat erin slaagt op een overtuigende manier allerlei nieuwe samenhang te laten zien in het oeuvre van de in 2010 overleden schrijver.Het is een boek dat doet wat zo'n boek moet doen – je … [Lees meer...] overLeven in de steenklomp
Dikaboepotigak
Door Marc van OostendorpWat je ook kunt doen: mensen opsluiten in een kale ruimte met alleen een hoofdtelefoon, en dat ze dan moeten luisteren naar een fantasietaal: Dikaboepotigak. En dat ze dan moeten ontdekken hoe ze die stroom klanken dan in gedachten in woorden opdelen.De wetenschap kan daar een voorspelling over doen: relatief veel mensen zullen een grens leggen tussen de … [Lees meer...] overDikaboepotigak
Kilometers onder de grond hamelen
Wat we nog niet weten over het werkwoord (7) Door Marc van Oostendorp In het Nederlands zetten we vraagwoorden bij voorkeur aan het begin van de zin. In plaats van je eet wat? (met het lijdend voorwerp achteraan, waar het ook staat in je eet boterhammen), zeg je Wat eet je? Het onderwerp je verandert daar ook van plaats, maar dat laten we nu even buiten beschouwing. Die … [Lees meer...] overKilometers onder de grond hamelen
De ij van Constantijn
Door Marc van OostendorpMijn zondagse video gaat deze week over de uitspraak van de ij. … [Lees meer...] overDe ij van Constantijn
Gekheid, vrekheid en lekheid
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (8)Het eerste Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpWoorden zijn samengebalde brokjes denken. Er is een verschil tussen, laten we zeggen, duisternis en de plaats waar het duister is, en dat verschil is méér dan dat het laatste nu eenmaal meer lettergrepen heeft. … [Lees meer...] overGekheid, vrekheid en lekheid
Was Lodewijk Stegman dronken?
Door Marc van Oostendorp Toen Willem Frederik Hermans in 1952 zijn rechtszaak won, verloor de literatuur. Dat heeft de Amsterdamse hoogleraar Thomas Vaessens de laatste jaren een aantal keer beweerd. Hermans stond voor de rechter omdat de hoofdpersoon in Ik heb altijd gelijk allerlei onaardige dingen zei over katholieken – dat ze zich maar bleven voortplanten en zo, het … [Lees meer...] overWas Lodewijk Stegman dronken?
De nieuwe universiteit
En alweer een nieuwe aflevering in ons managersvervolgverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van OostendorpDe boomlange in een manager veranderde promovenda Sophie en de in een manager veranderde postdoc Femke pikten het niet meer! Ze zaten bij elkaar en lazen het universiteitskrantje aan elkaar voor, zoals ze dat iedere donderdagochtend deden: een kop groene thee erbij, … [Lees meer...] overDe nieuwe universiteit
Welkom bij de club
Een nieuwe aflevering in ons gruwelverhaal De verleden tijd van lijken.Door Marc van Oostendorp"Joop!" riep de wat saaie vakdidacticus Gerard uitgelaten terwijl hij de kamer van de specialist in de middelnederlandse voegwoorden in stormde. "Ik heb goed nieuws! Houd je vast!"Joop keek verwonderd op. "Hé, Gerard!" zei hij."Ik weet wel dat jij een hekel hebt aan dat … [Lees meer...] overWelkom bij de club
