Het is een journalistiek puik stukje werk, de reportage die AT5 maakte (hierboven) over de vraag of er op de Universiteit van Amsterdam nog wel sprake is van 'academische vrijheid'. Het enige bezwaar is misschien dat het nauwelijks gaat over 'academische vrijheid' in strikte zin – het recht van onderzoekers om te onderzoeken wat zij belangrijk vinden en over dat onderzoek ook … [Lees meer...] overJob en Jet en de snelkookpan van de studie
Een slechtziende engel met kromme vingers
Waarom Alara Adilow lezen? .Als Alara Adilow niet een aantal belangrijke poëzieprijzen had gekregen, had ik haar misschien niet ontdekt. Haar bundel Mythen en stoplichten moet je als bundel lezen. Er staan een paar goeie gedichten in, zoals het onderstaande, maar pas als je de bundel als geheel leest, ontdek je wat voor dichter Adilow is – iemand die je een nieuw leven … [Lees meer...] overEen slechtziende engel met kromme vingers
Wat we kunnen leren van chimpanzeegebaren
89 procent van de gebaren die kleine kinderen maken (wijzen, palm van je hand laten zien, enzovoort), worden ook gemaakt door andere mensapen. Het is vrij duidelijk dat we in ieder geval in dit deel van de communicatie iets hebben geërfd van onze gemeenschappelijke voorouders, meer dan zeseneenhalf miljoen jaar geleden. Uit recent onderzoek blijkt dat mensen veel apengebaren … [Lees meer...] overWat we kunnen leren van chimpanzeegebaren
Eindopdrachten aan het begin van het semester
Een zomer vrij van nut (3) Tot nu toe in het saaifaaifuijeton Een zomer vrij van nut: Sanne is een docente Nederlandse Taal en Cultuur die in februari 2027 ondanks alles – humeurige baas, kapot koffie-apparaat, de mogelijke zinloosheid van alles vanwege chatbots – toch nog college moet geven. "Beste mensen!" Sanne keek de collegezaal in. "Mijn naam is Sanne de Bree en … [Lees meer...] overEindopdrachten aan het begin van het semester
Maak je het leven toch niet zo moeilijk
Een zomer vrij van nut (2) Tot nu toe in het saaifaaifuijeton Een zomer vrij van nut: Sanne is een beginnend universitair docente die op de eerste dag van haar werk in 2027 geconfronteerd wordt met een kapot koffieapparaat. En een stem in haar oor die het probleem oplost. Sanne dronk van haar koffie. "Als jij zo geweldig bent", zei ze, "had je de koffie toch ook wel … [Lees meer...] overMaak je het leven toch niet zo moeilijk
Een zomer vrij van nut
Een neerlandistisch saaifaaifuijeton Sanne haar denken was snel en vrolijk. Maar vandaag niet. Het was februari 2027, en ze had haar eerste dag als universitair docent aan de universiteit waar ze tot dan toe nog maar een paar keer was geweest. Toen ze nog studeerde, toen ze promoveerde, toen ze een postdoc-plaats aanvaarden, had het onmogelijk geleken om ooit een baan te … [Lees meer...] overEen zomer vrij van nut
Stenen van zondeloze mensen
Jurriën Rood meent dat je appels en peren wel met elkaar kunt vergelijken. Hij maakt hier nogal een groot punt van: je kunt echt alles met elkaar vergelijken. En dan kun je bijvoorbeeld zeggen dat appels dichter in de buurt komen van een ronde vorm. Jaja. Het is het soort opmerkingen die je als taalkundige weleens te horen krijgt op een feestje. Iemand is een succesvolle … [Lees meer...] overStenen van zondeloze mensen
De nieuwe realiteit van tekstproductie op school
Er is een nieuwe ronde Dudoc Alfa-subsidies! Dat is geld voor docenten in de Geesteswetenschappen die willen promoveren op een onderwerp dat de wetenschap vooruit helpt en tegelijkertijd op de een of andere manier in de klas kan worden toegepast. Ik kan niet zeggen hoe mooi ik het vind, dat dit systeem bestaat. Goed voor leraren, die een mooie kans krijgen zich verder te … [Lees meer...] overDe nieuwe realiteit van tekstproductie op school
Me niet uitlachen!
"Niet mij uitlachen!" zei ik tegen mijn dochter. Want die was me aan het uitlachen. "Huh?" zei mijn vrouw, "mij? Waarom niet me?" Want zo'n gezin zijn we. Het is inderdaad een beetje gek. Normaal gesproken zegt een mens me. "Zij lacht mij uit" zou ik eigenlijk alleen zeggen om het te contrasteren met een ander (zij lacht niet mijn grootste vijand uit, zij lacht mij uit). … [Lees meer...] overMe niet uitlachen!
aɪ ɔː ɪ iː aɪ
Waarom Rozalie Hirs beluisteren? De Nederlandse dichter voor lezers met oren is Rozalie Hirs. Je kon altijd al horen aan haar werk dat ze een componist is, iemand die gewend is om te luisteren naar de wereld en naar de taal. Voor veel mensen en zelfs voor veel dichters lijkt poëzie voor de eerste plaats te bestaan uit letters op papier, maar niet voor Hirs. In haar nieuwe … [Lees meer...] overaɪ ɔː ɪ iː aɪ
Het échte probleem van de Taalunie
De problemen rond de Taalunie hebben nu ook de Interparlementaire Commissie (IPC) bereikt. Dat is het beraad van Nederlandse en Vlaamse parlementariërs die samen de ministers moeten controleren die de leiding voeren over de Taalunie. De Algemeen Secretaris – de hoogste ambtenaar – daarvan is onlangs vertrokken na signalen over onvrede op de werkvloer. Afgelopen maandag kwam … [Lees meer...] overHet échte probleem van de Taalunie
Waarom de ie in Limburg hoger is dan de aa
De schoonheid van de wetenschap voor de wetenschapper zit hem vaak in kleine dingen. De ontdekking, bijvoorbeeld dat de ie en de oe in het dialect van Hamont opvallend veel hoger zijn dan bijvoorbeeld de aa, waarbij 'opvallend veel hoger' betekent: ongeveer twee halve tonen. Voor mij betekende het gisteren een genoeglijk uurtje door een nieuw artikel over 'intrinsieke … [Lees meer...] overWaarom de ie in Limburg hoger is dan de aa
Geen vaders van de taalkunde meer
Taalkunde in de grote tent Hoe kunnen we de taalwetenschap tot een beter vak maken? Niets minder dan dat is de inzet van een artikel dat de laatste weken de ronde doet op het internet, Toward a big tent linguistics. Het artikel is geschreven door twee taalkundigen, Caitlin Green en Ricker Dockum, die over zichzelf onder andere mededelen dat ze wit zijn en millennials, Zij … [Lees meer...] overGeen vaders van de taalkunde meer
Lieve tante Olga
Gisteren zag ik in Haarlem iets prachtigs: de herrijzing van het Taalmuseum. Tijdens het congres van het Genootschap Onze Taal presenteerde Fresco Sam-Sin, sinds enige tijd de nieuwe directeur van dat museum, een prachtige nieuwe tentoonstelling, die helemaal gebaseerd was op zijn tante Olga. Die tante is al bijna 95, en niet bang voor de camera. Ze is heel populair met … [Lees meer...] overLieve tante Olga
Hoe onderzoeken we de taal van kunstmatige intelligentie?
Ik denk dat er een half jaar geleden, toen met ChatGPT de eerste chatbot van een nieuwe generatie op internet verscheen, iets is gebeurd dat we nu nog niet gebruiken. In ieder geval is er nu een wezen dat geen mens is en toch menselijke taal kan gebruiken op een niveau dat tot nu toe nog nooit door iets of iemand werd bereikt die geen mens was. Het is nog niet perfect, maar … [Lees meer...] overHoe onderzoeken we de taal van kunstmatige intelligentie?
Hoe we klanken maken
Hoe maken we klanken? Hoe zeggen we een woord als kat? Misschien wel de eenvoudigste gedachte, en een gedachte die zeker tot het begin van deze eeuw ook de beste taalkundige papieren had, is ongeveer: eerst zeg je een K, dan zeg je een A en tot slot zeg je een T. Dat impliceert dat je ergens in je geheugen hebt opgeslagen hoe je indviduele medeklinkers en klinkers zegt. … [Lees meer...] overHoe we klanken maken
Waarom is ‘☮’ makkelijker te onthouden dan ‘peace’?
Hoe gaat het menselijk brein om met symbolen, zoals € of ☮? Daarover blijkt nog maar bijzonder weinig bekend te zijn, maar een nieuw artikel in het tijdschrift Cognition werpt in ieder geval enig licht op de zaak: deze symbolen blijken gemakkelijker te onthouden te zijn dan woorden. In een zorgvuldig ontworpen verzameling experimenten lieten de onderzoekers mensen … [Lees meer...] overWaarom is ‘☮’ makkelijker te onthouden dan ‘peace’?
Maaike Meijer over mannen
Deze week verschijnt het boek 'Radeloze helden' van Maaike Meijer, een lucide onderzoek naar mannelijkheid aan de hand van onder andere Moby Dick, Jan Wolkers, Peter van Straaten en One Flew Over The Cuckoo's Nest– en waar die vastloopt. Ik sprak met de auteur over dit fascinerende boek dat iedereen moet lezen. Het gesprek is ook te beluisteren als podcast. … [Lees meer...] overMaaike Meijer over mannen
Muziek en stadsdialect
De allerlaatste aflevering (je hoort als je goed luistert de snik in mijn stem) van Het Dialectenbureau gaat over muziek in stadsdialecten, zoals die van Amsterdam, Utrecht en Maastricht! En met onder andere Professor Soortkill, Fred Siebelink en Beppie Kraft. … [Lees meer...] overMuziek en stadsdialect
Zijn de problemen van de Taalunie nu opgelost?
Een vrolijke week was het niet, de afgelopen week, in de wereld van de Nederlandse taal. Kris Van de Poel vertrok onverhoeds als Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie, en wat aan die beslissing ook vooraf is gegaan (we weten dat niet): dat is een persoonlijke nederlaag en een tragedie. Het betekent bovendien dat de organisatie van het Algemeen Secretariaat en de … [Lees meer...] overZijn de problemen van de Taalunie nu opgelost?
De gevaren van AI
Het is duidelijk dat de huidige periode de geschiedenis, behalve als het tijdperk van Vladimir Poetin, en de zoveelste stap in de opwarming van de aarde, de geschiedenis zal ingaan als de tijd van de kunstmatige intelligentie. Dat blijkt onder andere uit de waarschuwingen die ons om de oren vliegen over de gevaren van die kunstmatige intelligentie. Het zijn niet de minsten … [Lees meer...] overDe gevaren van AI
Hagunnan
Omdat ik deze week de Canon van de Nederlandse poëzie van Paul Claes las, dacht ik aan het woord hagunnan. Op nummer 1 in die canon staat natuurlijk: quid expectamus nunchabent omnes volucres nidos inceptos nisi ego et tuhebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thuwat unbidan we nu Het is een van de meest besproken gedichten uit het Nederlands, en over … [Lees meer...] overHagunnan
De canon als natuurfenomeen
De canon volgens Claes Paul Claes is een van de beste lezers van het Nederlandse taalgebied, maar ook een man die van stelligheid houdt. Dat blijkt nu weer uit zijn Canon van de Nederlandse poëzie. Dat boek bestaat uit 100 klassieke gedichten van de Nederlandse dichtkunst – van hebban olla tot aan geen geld / geen vuur / geen speed. "Deze bloemlezing is niet samengesteld … [Lees meer...] overDe canon als natuurfenomeen
Zorgplicht
Deze maand heeft de Universiteit van Tilburg de infantilisering van het Nederlandse hoger onderwijs officieel voltooid. Het promotie-reglement is namelijk aangepast. In het bericht hierover op de website van de universiteit is het eerste bullet point: De promovendus moet aan het begin van de promotie een presentatie geven over haar onderzoek – dat was altijd al het geval. … [Lees meer...] overZorgplicht
De wiskundige structuur van de zin ontrafeld
94 jaar oud is Noam Chomsky nu, en vorige maand verscheen een klein nieuw hoogtepunt in zijn oeuvre, een artikel dat weer een aantal dingen op zijn kop zet, en misschien een nieuwe richting wijst in de studie van de zinsbouw. Ja, Chomsky is van dit artikel 'maar' de tweede auteur, en het is heel waarschijnlijk dat het artikel voor een groot deel uit de koker komt van de eerste, … [Lees meer...] overDe wiskundige structuur van de zin ontrafeld
