Omdat al het veldwerk online gebeurt, keek ik naar een aflevering van het MDH Corona Journaal, een curieus 'programma' op YouTube, waarin Maurice de Hond (MDH) zich wekelijks laat interviewen over de 'vele artikelen en blogs' die hij die week heeft geschreven rondom de coronacrisis. Hoe mateloos dat MDH Corona Journaal ook in allerlei andere opzichten is, mij viel in eerste … [Lees meer...] overKoffit
Goeiemorgen, hoi!
Taalbeschouwing voor de basisschool (1: groep 4) We lopen elke ochtend naar school. Papa en ik. Als we naar buiten komen, staat de buurvrouw in de tuin. “Hoi”, zeg ik. “Goeiemorgen, buurvrouw” zegt mijn vader. … [Lees meer...] overGoeiemorgen, hoi!
Niemand wist het antwoord
Laat ik, om te voorkomen dat er over dit stukje allerlei rellen en rechtszaken ontstaan, beginnen te verklaren dat het laatste boek van Nico Keuning, Met scherpe pen, geboren is als een rubriek op Neerlandistiek. Uiteindelijk vond Keuning een uitgever die de reeks, met een groot aantal aanvullingen wilde plaatsen. Alles wat ik schrijf moet in dat licht worden gezien! In … [Lees meer...] overNiemand wist het antwoord
Taalnerds
Ik weet niet wie Walt en Claire zijn, maar ik heb deze week drie uur lang gefascineerd naar ze geluisterd. Walt is een journalist, Claire heeft taalwetenschap gestudeerd (ze zegt niet waar), en ze lijken me allebei twintigers, want ze gebruiken zinnen als 'ik ga daar heel slecht op' als ze het hebben over woorden waar ze zich aan ergeren en Claire heeft een heel naturelle vocal … [Lees meer...] overTaalnerds
‘ik kom u redden met uw welnemen’
Pronomina in de hedendaagse Nederlandse lyriek (2: Alfred Schaffer, Wie was ik) De tweede persoon haalt in de klassieke poëzie de dode of het levenloze dichterbij. Omdat we alleen iets of iemand aanspreken als we een reactie verwachten, wordt ineens de mogelijkheid geopend dat de pijnboom of de kleine moeder reageert en, dus, leeft: … [Lees meer...] over‘ik kom u redden met uw welnemen’
Genderneutrale kiesmannen
Twitter ontplofte! Of nou ja, er was een expat in Nederland die zich eraan stoorde dat Nu.nl in de aanloop naar de Amerikaanse verkiezingen waagde te schrijven over kiesmannen. Kon dat niet anders? Het Nederlands heeft toch het volkomen neutrale woord kiezer? … [Lees meer...] overGenderneutrale kiesmannen
Max Havelaar: keurig ingekleurd, alles binnen de lijntjes
Max Havelaar: het was al onder meer een roman, een film, een banaan en een musical, en sinds deze week is het ook een graphic novel. In 82 pagina's maakte Eric Heuvel samen met Jos van de Waterschoot een samenvatting van het boek in stripvorm. Nooit heb ik geweten dat Multatuli zo saai kon zijn. Zowel het script als de tekeningen stralen vooral plichtmatigheid uit. De tekst … [Lees meer...] overMax Havelaar: keurig ingekleurd, alles binnen de lijntjes
De fos en sijn streke
Als medewerker van het Meertens Instituut mag je tussendoor soms leuke dingen doen: je bemoeien met de reeks vertalingen van De gruffalo die Lemniscaat deze maand uitbracht, bijvoorbeeld. In het bijzonder mocht ik meelezen met de Amsterdamse versie, gemaakt door Huub van der Lubbe. Althans: mijn opdracht was te kijken of het allemaal wel 'correct Amsterdams' was. Daarmee … [Lees meer...] overDe fos en sijn streke
Framing met lef
Tegenwoordig schijnt vaker voor te komen dat ouders van studenten naar de universiteit bellen, maar in 1987 was het nog iets dat de ronde deed onder de Leidse neerlandici. Ton Anbeek, de hoogleraar Nederlandse Letterkunde had net een roman gepubliceerd met de dubbelzinnige titel Gemeenschap, en die dubbelzinnigheid werd in het boek waargemaakt. Was het wel veilig om je dochter … [Lees meer...] overFraming met lef
Als ik nu met jou spreek, wanneer moet ik dan met een ander spreken?
Pronomina in de hedendaagse Nederlandse lyriek (1: Nachoem Wijnberg, Joodse gedichten) Van de drie klassieke hoofdgenres – lyriek, epiek, dramatiek – spelen persoonlijk voornaamwoorden de intrigerendste rol in het eerste genre. In toneel is vrijwel altijd volkomen duidelijk wie er met ik of jij bedoeld wordt: degene die nu aan het woord is, degene tot wie de spreker … [Lees meer...] overAls ik nu met jou spreek, wanneer moet ik dan met een ander spreken?
Zijn neus, gelijk de regenboog, Is bont en krom en zelden droog
Ah, de negentiende eeuw: tijd waarin we bij wijze van kinderfeestje nog onbekommerd konden lachen om joodjes met kromme neuzen. Want dat was toen onze cultuur – een cultuur van duizenden jaren. Toen men nog niet zo politiek correct was om zich wat aan te trekken van de medelanders die huiliehuilie deden omdat ze geen gevoel voor humor hadden! … [Lees meer...] overZijn neus, gelijk de regenboog, Is bont en krom en zelden droog
Opiniërend schrijven
Voor een minor aan de Faculteit der Letteren aan de Radboud Universiteit maakte ik vier korte video's over opiniërend schrijven. Hier zijn ze! … [Lees meer...] overOpiniërend schrijven
Schrijven voor een breder publiek
Voor een minor van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit maakte ik vier korte colleges over schrijven voor een breder publiek. Hier zijn ze! … [Lees meer...] overSchrijven voor een breder publiek
Gifje
Interessante vraag, onlangs, op Twitter: waarom zeggen we eigenlijk een gifje tegen een bewegend plaatje? Het woord moet bijna wel verkleind worden: 'een gif' klinkt raar, ook als het plaatje groot is. … [Lees meer...] overGifje
‘Ik mis de verrukking van Hella’
Voetnoten zijn een bedreigd genre. Ze verdragen zich niet goed met digitaal lezen. Steeds minder publicaties doen eraan – ook Neerlandstiek niet. Terwijl er in een goede voetnoot vaak een hele wereld verborgen zit. Het boek Het masker van Rob Nieuwenhuys van Tom Phijffer is een voetnoot in de vorm van een boek. Het gaat blijkens de ondertitel om 'de reconstructie van een … [Lees meer...] over‘Ik mis de verrukking van Hella’
In jezelf praten
Een van de wonderlijkste taalkundige verschijnselen is misschien wel in jezelf praten. Een mens heeft voortdurend gedachten en soms nemen die gedachten ineens een klankvorm aan: ze klinken in je hoofd. Hoe wonderlijk dit verschijnsel van de innerlijke monoloog ook is, taalkundigen houden zich er niet mee bezig. Het is helemaal niet duidelijk of we met ons allen niet de hele … [Lees meer...] overIn jezelf praten
Geen kus
Nene leert Nederlands Gisterenavond tijdens het eten was mijn rol in Nene's taalontwikkeling voltooid. Ik zei peinzend "dus", en zij riep snel "Een klap is geen kus". De belangrijkste zin uit de Nederlandse taal! Ik leerde hem ooit van iemand die hem zelf weer geleerd had van iemand waardoor ik zeker weet dat deze observatie over geweld en liefde al minstens tachtig … [Lees meer...] overGeen kus
Het probleem van de moedertaalspreker
De Amsterdamse politicoloog Dawid Walentek deed gisteren op Twitter een schokkende mededeling: Radio 1 had hem willen spreken om zijn deskundigheid, maar hem uiteindelijk afgebeld om zijn accent. Dat zou "te veel afleiden van de inhoud". Schokkend, maar niet nieuw. De Nederlandse publieke omroep straalt sowieso een groot verlangen uit naar uniformiteit. Iedereen moet liefst … [Lees meer...] overHet probleem van de moedertaalspreker
Denken we in taal?
Is er een verschil tussen zinnen en gedachten? Een heleboel zinnen lijken gedachten uit te drukken, en als je bij jezelf naar binnen probeert te kijken als je denkt, kun je daar soms zinnen zien ronddartelen. Maar denken wij ook in taal? In ieder geval lijkt taal in een opzicht op denken: de creativiteit, die er vooral uit bestaat dat we eindeloos steeds weer nieuwe … [Lees meer...] overDenken we in taal?
Neerlandistiek en de letterkundige neerlandistiek
Een van de charmante hebbelijkheden van moderne letterkundigen is dat ze 'neerlandici' zeggen als ze 'moderne letterkundigen' bedoelen. Ze weten wel dat wij taalkundigen en taalbeheersers en historisch letterkundigen ook bestaan, en natuurlijk willen ze zelfs erkennen dat wat wij doen ook zijn waarde heeft, maar met 'de neerlandici' bedoelen ze zichzelf. Wanneer collega Jos … [Lees meer...] overNeerlandistiek en de letterkundige neerlandistiek
Verplicht leesplezier
Return of the verleden tijd van lijken „We gaan de verplichte lesstof wijzigen en leesplezier en leesmotivatie toevoegen aan het curriculum. (...) Het zorgt ervoor dat leesplezier wordt verankerd in de eindtermen, dan is het niet meer vrijblijvend.”(Arie Slob, in NRC gisterenavond) "Wouter!" bromde Sophie, de boomlange topambtenaar van OCW, verontrust. "Minister … [Lees meer...] overVerplicht leesplezier
Multatuli als taalkundige
‘Ik beweer, met terugzicht op deze en dergelyke beschouwingen, dat er geen dankbaarder vak van onderzoek is dan algemeene-taalkunde. (…) Wysgeerige taalkunde is de geologie van 't levende woord. Het oudste monument van Kunst of Nyverheid is jong, en in z'n stomheid onbeteekenend, by vergelyking met de eerste klanken die de mensch opving van de Natuur, en gebrekkig nastamelde … [Lees meer...] overMultatuli als taalkundige
Week van het Nederlands
Het is de Week van het Nederlands en daarom vertelt onze hoogleraar Marc van Oostendorp over de relevantie van het Nederlands en de Nederlandse literatuur! Ben jij nou ook geïnteresseerd in de Nederlandse taal, cultuur en/of literatuur? Bekijk dan onze website over de bacheloropleiding Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overWeek van het Nederlands
Gratis boeken voor de geesteswetenschappen
Wetenschappers plaatsen zichzelf steeds minder buiten de maatschappij: ze zetten hun artikelen online zodat iedereen die dat wil ze gratis kan lezen. Dankzij het succes van gratis publicatie, open access, is er binnenkort geen beroepsgroep die zich zo op de vingers laat kijken als de wetenschap. … [Lees meer...] overGratis boeken voor de geesteswetenschappen
Taalboekenprijs 2020: Wat je zegt, gaat vanzelf
Bekijk deze video op YouTubeMeer informatie over dit boek (en de prijs) … [Lees meer...] overTaalboekenprijs 2020: Wat je zegt, gaat vanzelf
