Van genen en hersenen tot gedrag Ik vatte de 49 hoofdstukken van het vorig jaar verschenen en door Peter Hagoort geredigeerde Human Language samen in 42 video's. In het filmpje hierboven kijk ik terug op dat boek: wat ontbreekt erin? Hoe staan we ervoor met ons begrip van menselijke taal? Hieronder staan alle filmpjes bij elkaar. … [Lees meer...] overMenselijke taal (slot)
En zo kwam hij ook via de Frans-Duitse oorlog bij de hoofdthema’s van zijn werk terecht
De Multatulileescursus (80) - Eigenlijk zou er een uitgave moeten komen waarin deze biografie van Dik van der Meulen de Volledige Werken begeleid. Waarin je door dat werk geleid wordt aan de hand van zijn teksten, in plaats van die vreemde tekstjes die Stuiveling schreef. - En dan een selectie van die Werken: niet die vele, vele documenten, maar wel de mooiste brieven … [Lees meer...] overEn zo kwam hij ook via de Frans-Duitse oorlog bij de hoofdthema’s van zijn werk terecht
En zijn recht is een ijdel woord
Dit zijn zware tijden voor de rechtvaardigheid. Iedereen zit thuis, niemand schoolt meer samen. Dan moet je eigenlijk uitkijken wat de machthebbers doen, maar ook daar lijkt niemand meer mee bezig. Mensen zitten zich thuis uit de naad te werken, of te schamen dat ze zich niet uit de naad werken. Voor wie? Voor het systeem. Omdat ze als de crisis voorbij is toch wel graag een … [Lees meer...] overEn zijn recht is een ijdel woord
Menselijke natuur vs. menselijke natuur
Een van de problemen van de mens is dat hij niet begrijpt dat hij beperkt is in zijn menselijke vermogens. Hij kan dit zelfs niet begrijpen, want een van zijn beperkingen is dat hij zijn eigen beperkingen niet kan zien. Dat is de boodschap van de Israëlisch-Amerikaanse cognitief psycholoog Iris Berent in haar nieuwe boek The Blind Storyteller. Zij was al lange tijd een van … [Lees meer...] overMenselijke natuur vs. menselijke natuur
De Beatrijs van Karel Doudelet
Door Steven Van Impe De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience bewaart een bijzonder exemplaar van het mooiste art nouveau-boek van België: de Beatrijs, geïllustreerd door Karel Doudelet. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overDe Beatrijs van Karel Doudelet
De chaos moet toch weer in goede banen worden geleid
Iemand denkt na over het volgende semester, in De verleden tijd van lijken - Wouter Pieterse, de voormalige hoogleraar Financiële Letterkunde die veranderd was in een manager, zuchtte. "Ik ben ontzettend blij met jullie", zei hij, nu voor de vijfde keer. "Met het enthousiasme en de inzet waarmee jullie dit hebben opgepakt." Nee, mompelde hij, het moet warmer. … [Lees meer...] overDe chaos moet toch weer in goede banen worden geleid
WORD LID VAN EEN VAKBOND!
In gezondere tijden zouden we ergens rond deze tijd staken: wij, personeel van universiteiten. Om te protesteren tegen de talloze problemen die we zagen in het hoger onderwijs, de structurele onderbetaling in rijke tijden, de zware werkdruk, de onzekerheid voor het tijdelijke personeel, … [Lees meer...] overWORD LID VAN EEN VAKBOND!
Een teken van literaire kwaliteit
Als een voordeel van boeken lezen wordt wel genoemd dat je er je woordenschat mee uitbreidt, en ook wordt (geloof ik) weleens beweerd dat je beter literaire boeken kunt lezen dan bijvoorbeeld streekromans. Maar klopt dat wel? Dat bestudeerde ik aan de hand van de collectie van 1100 streekromans die Ewoud Sanders onlangs in het kader van de algehele coronasolidariteit in het … [Lees meer...] overEen teken van literaire kwaliteit
Kunnen dieren ons verstaan?
Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overKunnen dieren ons verstaan?
Het ging er bij hen niet in dat iemand die zó kon schrijven, een ordinaire leugenaar of bedrieger was
De Multatulileescursus (79) - Ik heb het idee dat ik het Volledig Werk met het lezen van deze biografie van Van der Meulen weer helemaal herbeleef. - En dat terwijl we nu alleen de eerste helft hebben gelezen, waarin de schrijver eigenlijk nog bijna niets geschreven heeft, en al helemaal niets gepubliceerd: de eerste 40 jaar van zijn leven. … [Lees meer...] overHet ging er bij hen niet in dat iemand die zó kon schrijven, een ordinaire leugenaar of bedrieger was
Boven het woord
In sommige talen maak je met klanken duidelijk wat woorden, zinsdelen en zinnen zijn, en wanneer je klaar bent met jouw bijdrage aan het gesprek. Dat zien we aan de hand van voorbeelden uit onder andere Italiaanse dialecten, het Chichewa, het Ilokano en het Engels! (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overBoven het woord
Drie stukjes in ‘speelgoeddoos’
Nene leert Nederlands Nene is zes jaar en inmiddels ongeveer een jaar in Nederland. Ze spreekt alleen nog maar Nederlands, ook als ze alleen speelt, tegen haar poppen. Ze verstaat trouwen ook behoorlijk veel Italiaans, want dat spreekt haar moeder vaak tegen haar. De laatste tijd vindt ze het leuk om bij het kwartiertje tv-kijken voor het slapengaan vertrouwde … [Lees meer...] overDrie stukjes in ‘speelgoeddoos’
Klemtonen
Quarantainecollege Fonologie (deel 7) In heel veel talen van de wereld – zoals het Nederlands – is één lettergreep in het woord gemiddeld wat langer, hoger en misschien luider dan de andere: de beklemtoonde lettergreep. Welke lettergreep dat is, verschilt per taal: soms de eerste, soms de een na laatste, soms de laatste. Bij nadere analyse blijkt er een betrekkelijk … [Lees meer...] overKlemtonen
Het woord in het Utrechts
Een gastcollege dat ik op 20 april 2020 hield voor studenten van de Universiteit van Amsterdam. Ik houd dit college ieder jaar, naar aanleiding van een heel oud artikel van me. Het behandelt de fonologische structuur van het woord, voor in het Nederlands en de Nederlandse dialecten, met een ere plaats voor het dialect van de stad Utrecht. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overHet woord in het Utrechts
Wattes
Hier is een voorbeeld van een woord dat nog niet in de woordenboeken staat, terwijl het al minstens decennia bestaat: wattes. Het is een woord dat kennelijk onder de rader blijft, ik geloof niet dat het iemand is opgevallen dat de journaliste Japke-d. Bouma, altijd kritisch op modieus taalgebruik vorig jaar schreef: … [Lees meer...] overWattes
Lettergrepen in het Nederlands en andere talen
Quarantainecollege fonologie - college 6 Er zijn allerlei bewijzen dat mensen klanken in hun hoofd organiseren in lettergrepen, ook (of juist) als ze niet kunnen lezen of schrijven. Wat zijn die bewijzen? En hoe zitten de lettergrepen van het Nederlands in elkaar? Er blijkt allerlei structuur in aan te wijzen, laat Marc van Oostendorp zien in dit zesde college in de reeks … [Lees meer...] overLettergrepen in het Nederlands en andere talen
‘Eene dergelijke ontaarding van den boekhandel, waartegen argelooze lezers gewoonlijk slecht gewapend zijn’
De Multatulileescursus (78) - Dat boekje van Marie Anderson is een studie in vriendschap! - Vind je? Een boekje waarin ze hem in 1901, dus bijna vijftien jaar na zijn dood, neerzet als een soort Harvey Weinstein van de negentiende eeuw? Waarin de ene na de andere vrouw door hem 'tot vrouw wordt gemaakt'? Een studie in vriendschap? … [Lees meer...] over‘Eene dergelijke ontaarding van den boekhandel, waartegen argelooze lezers gewoonlijk slecht gewapend zijn’
Een beetje anders zitten te doen
Aan de constructie Wij lopen te lopen moet ieder zichzelf respecterend online tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde op gezette tijden aandacht besteden. Neerlandistiek deed dat bijvoorbeeld hier, hier en hier. Nu het respectabele Journal of Linguistics ook online is, konden zij natuurlijk niet achterblijven. Onlangs publiceerde het dit artikel waarin een groep … [Lees meer...] overEen beetje anders zitten te doen
Betrouwbare computers en onbetrouwbare romans
Misschien is een van de problemen in de relatie tussen literatuurwetenschap en de computer dat veel letterkundigen niet van saai werk houden – zelfs niet al het door een apparaat wordt gedaan. Maar misschien is het probleem ook dat het werk dat de computer doet echt té saai is om een interessante studie te kunnen opleveren. … [Lees meer...] overBetrouwbare computers en onbetrouwbare romans
De regelmaat van regelmatige klankverandering
Het is altijd fijn als mensen heel oud worden, maar bij William Labov (1927) is dat wel heel fijn. Labov is al zijn hele carrière geïnteresseerd in taalvariatie en in taalverandering – variatie en verandering horen bij de taal als veertjes bij volgeltjes. Er is geen taal die niet varieert en er is geen taal die niet verandert. … [Lees meer...] overDe regelmaat van regelmatige klankverandering
Gratis: heel veel plaatsnamen
Dagboek van een amateurprogrammeur Het onderzoekje dat ik begon naar namen in de 1100 streekromans die ik elektronisch van Ewoud Sanders had gekregen, is inmiddels officieel mislukt. Maar hij heeft misschien een aardige bijvangst opgeleverd: een databaseje met meer dan vijfduizend plaatsnamen (namen van gehuchten, dorpen en steden) in het Nederlandse taalgebied. … [Lees meer...] overGratis: heel veel plaatsnamen
Close reading, distant reading en niemand die een roman begrijpt
Hugo Brandt Corstius was de eerste digitale geesteswetenschapper van Nederland. Hij had een bekend adagium: 'Wat je ook doet, de semantiek gooit roet.' Welke taak je een computer ook liet uitvoeren, uiteindelijk loopt het altijd spaak omdat je een computer niet krijgt uitgelegd wat een tekst betekent. Zelfs een ogenschijnlijk eenvoudige taak als het verdelen van woorden in … [Lees meer...] overClose reading, distant reading en niemand die een roman begrijpt
Hoe kom ik de dag door?
Een van de goede dingen van crises als deze is dat je merkt wie je werkgever is. Ik heb er twee en ze blinken allebei uit in menselijkheid. ('Ja, jongen, dat moet ook wel, als ze jou in dienst houden.') Uit bepaalde hoeken van de academische wereld klinken allerlei gruwelverhalen, maar zowel op het Meertens Instituut als aan de Radboud Universiteit pikt iedereen het allemaal … [Lees meer...] overHoe kom ik de dag door?
Wie die niet inziet, heeft Multatuli’s leven en streven nooit begrepen of aangevoeld
De Multatulileescursus (78) - Jammer, dit! Ik had me hier zo op verhoogd. Kristalman van Atte Jongstra is een van mijn favoriete boeken over Multatuli, en ik had me daarom enorm verheugd op dit boek. … [Lees meer...] overWie die niet inziet, heeft Multatuli’s leven en streven nooit begrepen of aangevoeld
Honderdduizenden liedjes
Ik ben zo iemand die geen idee heeft wie Ruud de Wild is. Of in ieder geval, die dat idee niet had, tot hij het gloednieuwe Songbook van Ruud de Wild las. Nu weet ik het wel: een man van 51 die dj is geweest en dus meent dat hij kan schilderen en overal verstand van heeft. Het maakt niet uit: het Songbook van Ruud de Wild is een heel boek geworden, dat iedereen moet kopen … [Lees meer...] overHonderdduizenden liedjes
