(De dag na de presentatie van Curriculum.nu) Onderwijzen is als overgooien. Je kunt niet iets in je eentje overgooien; als ik een bal naar jou toe gooi, heet dat geen overgooien als jij niet klaar staat om die bal op te vangen. Zo is het ook met onderwijzen. Er wordt wel gedacht dat dit een taak is die een docent heeft, en die deze docent wel of niet competent … [Lees meer...] overWaarheen met het onderwijs in de moedertaal?
Videogedicht: Vasthoudendheid, Lieke Marsman
Poëziefilm van Ester Bosschaert Devroe naar het gedicht 'Vasthoudendheid' van Lieke Marsman (uit Wat ik mijzelf graag voorhoud - Van Oorschot, 2010). (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overVideogedicht: Vasthoudendheid, Lieke Marsman
De samenleving maakt de schrijver, de schrijver maakt de samenleving
Waaruit bestaat de literatuurgeschiedenis? Uit meesterwerken? Uit elkaar almaar bestrijdende generaties met steeds weer nieuwe ideeën over wat een goed boek is? Uit genieën die af en toe opstaan en iedereen anders laten kijken? Uit een economie van uitgeverijen, geleerde genootschappen en krantenredacties? Rick Honings en Lotte Jensen zien het anders. De bouwstenen van hun … [Lees meer...] overDe samenleving maakt de schrijver, de schrijver maakt de samenleving
Yes! Bijna zes en van Hongaars naar Nederlands
Nene is vijf jaar. of zoals ze zelf inmiddels al maandenlang beweert 'bijna zes'. Een half jaar geleden is ze bij ons komen wonen en sindsdien groeit haar taal van het Hongaars naar het Nederlands. Nu is zes bij mijn weten de leeftijd dat kinderen, en vooral meisjes, zich gaandeweg meer op hun leeftijdsgenooties gaan richten en minder op hun ouders, in ieder geval waar het … [Lees meer...] overYes! Bijna zes en van Hongaars naar Nederlands
Jan Campert als man
Jan Campert (1902) is de dichter van één gedicht, De achttien dooden ('Een cel is maar één meter lang / en nauw twee meter breed'). Maaike Meijer analyseert het in het nieuwe nummer van Nederlandse letterkunde. Dat nummer is helemaal gewijd aan mannelijkheid' en Meijers artikel gaat specifiek over de rol van mannelijkheid in drie 'telsten': behalve dat gedicht van Campert ook … [Lees meer...] overJan Campert als man
Ironie is niet het omgekeerde zeggen van wat je denkt
Ilja Leonard Pfeijffer als ironicus Het is een geleerd essay, dat Ilja Leonard Pfeijffer schreef over de ironie. Hij lardeert zijn betoog, Ondraaglijke lichtheid, – dat ongeveer tot strekking heeft dat de ironie een mooi stijlmiddel is maar dat het tot nihilisme voert wanneer je je hele leven ironisch gaat leven – met verwijzingen naar tal van geleerden uit binnen- en … [Lees meer...] overIronie is niet het omgekeerde zeggen van wat je denkt
Lezen is denken
Wat zou het handig voor ons vak zijn als je van lezen een beter mens werd! Stel je voor: je overhandigt je buurjongetje dat op school niet wil deugen een exemplaar van De nachtstemmer, en zie: ineens kan hij wél meekomen. Of plaagt hij in ieder geval zijn zusje niet meer. Neerlandici als wonderdokters – de salarissen zouden razendsnel stijgen en als gevolg daarvan daarna al … [Lees meer...] overLezen is denken
Ik ben in myn kring de hoofdpersoon, en niet myn vrouw en kinderen noch Mimi!
De Multatulileescursus (52) - De brieven uit 1874 vormen een roman. Een roman met een duidelijk thema: Multatuli tussen vijf vrouwen. - Vijf? - Er is natuurlijk zijn vriendin Mimi, waarvan hier een paar heel mooie brieven en dagboekaantekeningen zijn opgenomen. Er is een meisje dat een tijdje bij Mimi en Multatuli is komen wonen samen met haar op sterven liggende … [Lees meer...] overIk ben in myn kring de hoofdpersoon, en niet myn vrouw en kinderen noch Mimi!
De vloeibare neerlandistiek komt eraan!
De ambities spatten van het artikel dat Bram Ieven en Esther Op de Beek deze week publiceerden in het Journal of Dutch Literature. Waar anderen klagen over de crisis waar de neerlandistiek in verzeild is geraakt, stellen zij een ambitieus programma voor het vak voor. (Of althans, voor de moderne letterkunde, want in het taalgebruik van modern letterkundigen is dat het hele … [Lees meer...] overDe vloeibare neerlandistiek komt eraan!
Mau! Het leven van Maartje Draak
Sinds de verschijning van Het Bureau is er waarschijnlijk nooit iemand dood gegaan die model stond voor één van de personages in dat boek zonder dat in de in memoriams naar dat personage werd verwezen. Kennelijk was Voskuil zo scherp dat hij mensen zo wist te beschrijven dat anderen hen herkenden. Ook in Willem Gerritsens boek over de neerlandica én keltologe Maartje Draak, … [Lees meer...] overMau! Het leven van Maartje Draak
Genks en Jiddisj
De afgelopen jaren heeft de zogeheten Citétaal een ongekende opgang gemaak, al is het alleen al in de media. Natuurlijk, overal gebruiken jongeren taalvormen die je straattaal kan noemen, maar in geen enkele stad is de cultus van de eigen straattaal zo groot als in Genk, in Belgisch Limburg. Het opmerkelijke is dat die taalvorm zijn oorsprong heeft in alle steden in de … [Lees meer...] overGenks en Jiddisj
In ieder geval zolang we geen patenten op onze naam hebben
Er wordt iets verkocht aan de nieuwe bazen in ons managementhorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken "Hé", zei Wouter, de hoogleraar Technisch-Financiële Letterkunde, tegen zijn boomlange promovenda Sophie. "Mag ik aannemen dat je je proefschrift alweer ter hand hebt genomen? Waar ging het ook weer over?" "Over de nasleep van het koningslied", legde Sophie aan … [Lees meer...] overIn ieder geval zolang we geen patenten op onze naam hebben
Kindertreinen
Door Marc van Oostendorp Ruim zestigduizend Hongaarse kinderen verbleven in de jaren twintig van de vorige eeuw een paar maanden in het buitenland, om bij gezinnen aan te sterken na de Eerste Wereldoorlog en de woelige politieke periode die daarop was gevolgd. Heel veel van die kinderen reisden per trein naar Nederland en Vlaanderen; ze bleven soms tot een half jaar. Ze … [Lees meer...] overKindertreinen
De verantwoordelijkheid van intellectuelen en de professionalisering van de wetenschap
"Het is de verantwoordelijkheid van intellectuelen om de waarheid te spreken en leugens aan het licht te brengen." Dat is een van de bekendste zinnen uit het essay The responsibility of intellectuals waarmee Noam Chomsky in 1967 behalve beroemd in taalkundige kringen ook écht wereldberoemd werd. Het essay is gratis te lezen op de website die aan Chomsky gewijd is; onlangs … [Lees meer...] overDe verantwoordelijkheid van intellectuelen en de professionalisering van de wetenschap
ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα
De Multatulileescursus (51) - ... en Hugo heeft op het laatste moment afgezegd! - Zodat we deze week dus maar met zijn tweeën zijn. Misschien is het dan niet zo aardig om door te gaan met het bespreken van de Volledige Werken. Te veel mensen missen dat dan. - Misschien kunnen we het dan een keer hebben over iets waar de meeste van onze vrienden niet echt voor … [Lees meer...] overἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα
Een kil literair klimaat
Terwijl de ijskappen smelten en de Amazone in brand staat, lijkt het literaire klimaat in Nederland het afgelopen decennium alleen maar verkild. Die conclusie zou je kunnen trekken uit de inleiding van het septembernummer van DW B, dat helemaal over dat klimaat van de afgelopen 10 jaar gaat. Het lijkt een decennium van strijd om centen. "Nu voelen de kunstenaars" schrijven … [Lees meer...] overEen kil literair klimaat
Vondel over de Amsterdamse gouden eeuw
Een van de mooie dingen van lezen, van goed lezen, is dat je zelfs in de op het eerste gezicht meest afgekloven teksten, die al door honderden anderen van commentaar zijn voorzien, ineens iets nieuws kan lezen. Dat doet de Nijmeegse promovenda Lilian Nijhuis voor in haar artikel 'Voorbij het voorbeeld van Vergilius' in het nieuwe nummer van het tijdschrift De zeventiende eeuw. … [Lees meer...] overVondel over de Amsterdamse gouden eeuw
Minister tegen wetenschap
Het is inmiddels duidelijk wat het grote investeringsfonds, nu al zo vaak door de regering aangekomdigd als de hoop van onder andere de vaderlandse wetenschap, gaat betekenen voor de geesteswetenschappen: meer van hetzelfde. Een nieuwe ramp. In het Eindhovens Dagblad klaagden twee bestuurders van de TU/e een paar dagen geleden waarschijnlijk terecht dat zij met de 16 miljoen … [Lees meer...] overMinister tegen wetenschap
Museumstukken van taal
1914 was het jaar dat Husserl schreef Zurück zu den Sachen selbst ('terug naar de dingen zelf!), dat het vol in Parijs riep Ils ont tué Jaurès! ('ze hebben Jaurès gedood'), dat de Britse schrijver H.G. Wells het in de krant had over the war to end war ('de oorlog die de oorlog zal beëindigen'), de Franse president Raymond Poincaré stelde La mobilisation n'est pas la guerre … [Lees meer...] overMuseumstukken van taal
Wat betekent een zachte g?
Een zin betekent meestal heel veel dingen tegelijk. Hij heeft een letterlijke inhoud, maar door de manier waarop je hem zegt kunnen daar nog allerlei andere betekenislagen aan worden toegevoegd. Wanneer iemand 'Ik heb geen broers' zegt met een zachte g, zegt hij niet alleen 'mijn ouders hebben geen andere mannelijke kinderen gekregen die nog in leven zijn', maar ook: 'ik kom … [Lees meer...] overWat betekent een zachte g?
Dichter des Vaderlands: Ga Nederlands studeren!
Ga Nederlands studeren, zegt Dichter des Vaderlands Tsead Bruinja. En dan liefst in Nijmegen. Want dan kun je misschien wel dichter worden, en dat is een prachtig bestaan. Bekijk deze video op YouTubeDe opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in NijmegenEerder gaven Ilja Leonard Pfeijffer en Lise Spit al hetzelfde advies. … [Lees meer...] overDichter des Vaderlands: Ga Nederlands studeren!
‘Mooi’ vinden beteekent niets
De Multatulileescursus (50) - Als ik een overkoepelend thema zou moeten geven voor de de brieven en documenten van 1873 in deel 16 van de Volledige Werken, zou ik zeggen: Multatuli en de kritiek. - Hè, wat heerlijk, we krijgen college! - Om te beginnen is er de wonderlijke correspondentie met eerst J.W.T. Cohen Stuart, en even later ook diens vader, A.B. Die … [Lees meer...] over‘Mooi’ vinden beteekent niets
Twee soorten baie in het Afrikaans
In het Nederlands heb je twee verschillende woorden om een verhoogde graad uit te drukken. Bij bijvoeglijk naamwoorden gebruik je erg of heel ('hij is erg leuk', 'hij is heel leuk'), bij werkwoorden die activiteiten uitdrukken die meer of minder intensief zijn, alleen erg ('het regent erg', maar niet 'het regent heel'), bij werkwoorden die een activiteit uitdrukken die zich kan … [Lees meer...] overTwee soorten baie in het Afrikaans
Honden hebben drie poten
Veel van wat we elkaar vertellen over de wereld bestaat uit algemene waarheden die bijvoorbeeld de volgende vorm hebben: Tijgers hebben strepen. Het ligt voor de hand om te denken dat die zin betekent: alle tijgers hebben strepen. Maar dat kan niet kloppen, zeggen de Amsterdamse taalkundigen Robert van Rooij en Katrin Schulz in een nieuw artikel in Linguistics & … [Lees meer...] overHonden hebben drie poten
Minister tegen onderwijs
Iets meer dan twee weken geleden zei minister Van Engelshoven tegen haar gehoor in de Leidse Pieterskerk: "U begrijpt dat ik hier niet vooruit mag lopen op Prinsjesdag (...) maar weet dat het kabinet scherp op het netvlies heeft staan hoe cruciaal wetenschap en innovatie zijn voor onze toekomst." Buiten stonden vele honderden wetenschappers te protesteren tegen haar … [Lees meer...] overMinister tegen onderwijs
