Deze week beginnen overal de nieuwe studenten Nederlands aan de introductieweek van hun studie. Welkom! (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Jan Kal, Waarom ik geen neerlandistiek studeer
Stonde, kutwater of zoiets
De Multatulileescursus (46) - Uit de Vierde Bundel Ideën spreekt vooral: grote vermoeidheid. - Huh? Er zijn weinig geschriften in de Volledige Werken die zo polemisch zijn. Vol vuur gaat hij erop in! Heel Nederland krijgt ervan langs! - Misschien, maar de tekenen van vermoeidheid zijn er voortdurend. Je ziet die combinatie van polemiek en uitputting in zinnen … [Lees meer...] overStonde, kutwater of zoiets
Unnanaaanikotoq
Door Jos Joosten Een van de grootste ellendes in de huidige publieke wereld is uiteraard de allesverterende focus op het ‘persoonlijke’: van de poes van Wilders tot de uitdossing waarin de Grote Europese Schrijver (‘grote europese schrijver’) met zijn wederhelft (nu ja, wedereenderde) door een Italiaans provinciestadje paradeert, van de tv-presentator die gepest werd … [Lees meer...] overUnnanaaanikotoq
Het wonder dat mensen zinnen bouwen
Taal is de magie van alledag. Wij mensen doen iets dat voor zover bekend geen ander wezen in ons universum kan: we praten met elkaar, we zeggen voortdurend dingen die niemand ooit eerder heeft gezegd en die we toch doodnormaal vinden. Schrijf, zegt David Adger aan het begin van zijn nieuwe boek Language Unlimited, een zin die iets langer is dan een paar woorden, en google die … [Lees meer...] overHet wonder dat mensen zinnen bouwen
Nog niet bestaande vlogs voor het onderwijs
Aan ideeën over een uitdagendere en rijkere invulling van het schoolvak Nederlands is geen gebrek. Dat kun je concluderen uit het fraaie, door Sander Bax samengestelde, speciale nummer van TNTL over 'onderzoek voor het schoolvak Nederlands'. Het nummer bevat zes artikelen en bruist van de ideeën: hoe we het grammaticaonderwijs zinniger kunnen maken, hoe we gedichten ook elders … [Lees meer...] overNog niet bestaande vlogs voor het onderwijs
Koppeltje duikelen
Het begon een paar weken geleden met een tweet van Michelle van Dijk: Ik lees 'kopje duikelen' in een boek en ik bedenk dat ik al mijn hele leven 'koppeltje duikelen' zeg. Jullie? — Michelle van Dijk (@vdijkmichelle) July 21, 2019 Inderdaad klinkt kopje duikelen heel raar. Iemand die dat schrijft, bezigt misschien wel 'correct' maar geen goed Nederlands. Iemand die … [Lees meer...] overKoppeltje duikelen
Een blinde pirouette
De Dichter des Vaderlands (4) Het is moeilijk om door rouw verscheurd te geraken bij het overlijden van iemand die je nauwelijks kent. Veel verder dan 'Ach' komen de meeste mensen vermoedelijk niet, als ze zoiets lezen. Toch moet een Dichter des Vaderlands dan iets schrijven. Maar met 'Ach' vul je geen ruimte in NRC. Ik vermoed dat de huidige Dichter, Tsead Bruinja … [Lees meer...] overEen blinde pirouette
Posters Ware Opening van het Academisch Jaar
Op 2 september 2019 organiseert WO in Actie een 'Ware Opening van het Academisch Jaar' om te protesteren tegen de plannen van minister Van Engelshoven om geld over te hevelen van de brede universiteiten naar de Technische Universiteiten. Komt allen! En hang op je werkplek zo veel mogelijk exemplaren van deze posters op! NederlandsEngels … [Lees meer...] overPosters Ware Opening van het Academisch Jaar
Misschien worden we wel beleefder tegen Siri en Alexa
Wie wil weten naar wat voor wereld we op weg zijn, moet het artikel 'Worden we onbeleefder door de manier waarop we tegen Siri praten?' lezen. Zowat alle problemen die er zijn met het huidige wetenschapsbedrijf komen. Het begint met het artikeltje zelf, een kritiekloze vertaling en bewerking van een stukje dat op de site van de universiteit van de onderzoekers verscheen. … [Lees meer...] overMisschien worden we wel beleefder tegen Siri en Alexa
Uit mijn hoofd: Toon Tellegen, Een zuchtje wind
Onlangs verscheen een door de dichter zelf samengestelde bloemlezing met de mooiste gedichten van Toon Tellegen, 'Een van ons zal omkijken'. Ik leerde het gedicht 'Een zuchtje wind' (oorspronkelijk uit 2014) uit mijn hoofd. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Toon Tellegen, Een zuchtje wind
‘Ik wil met jou naar bed toe gaan’ is fyn.
De Multatulileescursus (45) - In de brieven die we twee weken geleden lazen kon je zien dat Multatuli zich veel had voorgesteld van Vorstenschool. Hij vond dat hij sinds Max Havelaar werd doodgezwegen en hij hoopte dat hij dit met dit toneelstuk kon doorbreken. - Is dat eigenlijk gelukt? - Het is in ieder geval duidelijk dat het stuk na een aantal jaar na eindeloos … [Lees meer...] over‘Ik wil met jou naar bed toe gaan’ is fyn.
Coetzee, fictie en filosofie
Het is in veel opzichten een interessant boek, Coetzee, een filosofisch leesavontuur van Hans Achterhuis. Zoals de schrijver benadrukt is het de eerste grote Nederlandstalige studie van het werk van de Zuid-Afrikaanse auteur, ook al is die (Engelstalige) schrijver zeer populair in Nederland en heeft hij zelf in zijn essays herhaaldelijk laten blijken goed op de hoogte te zijn … [Lees meer...] overCoetzee, fictie en filosofie
Aandacht als de sleutel om taal te begrijpen
Sommige van de belangrijke ontwikkelingen in de taalkunde komen uit de computertaalkunde – de discipline waar men probeert computers aan het praten, luisteren, schrijven en lezen te krijgen. Toen ik studeerde, stond het nog dicht bij wat andere taalkundigen deden, maar inmiddels heeft de technologie een grote, en eigen, vlucht genomen. Er gebeurt, desondanks of daarom, van … [Lees meer...] overAandacht als de sleutel om taal te begrijpen
De baard van de mop meten
Wie een verhaal meerdere keren vertelt, vertelt geen twee keer precies hetzelfde verhaal. Het raakt gestroomlijnd doordat details die er niet zoveel toe doen gaandeweg verdwijnen, je past het bewust of onbewust aan je gesprekspartners aan, de veranderde omstandigheden doen een bepaald detail pregnanter naar voren komen. En na verloop van tijd kent je publiek het verhaal en … [Lees meer...] overDe baard van de mop meten
Taal, internet en identiteit
Eindelijk een goed boek over internettaal Ik ben altijd wat sceptisch geweest over iedereen die beweert wat te kunnen zeggen over de eigenaardigheden van internettaal. Alles op internet verandert voortdurend, er zijn bovendien miljarden mensen bij betrokken die zich helemaal niet allemaal van elkaar bewust zijn en dus ieder hun eigen conventies volgen, wat weten we … [Lees meer...] overTaal, internet en identiteit
Wat betekent ‘een goed scrabblewoord’?
De algemene opwinding over de vraag of eikenprocessierupsjeukpiek nu wel of niet een goed scrabblewoord is, is al weer een tijdje voorbij. Het ging op Teletekst een paar weken geleden ineens over dat woord, iemand tweette toen over Scrabble, maar andere mensen werden daar weer boos over omdat eikenprocessierupsjeukpiek niet eens gelegd kan worden op een standaardscrabblebord … [Lees meer...] overWat betekent ‘een goed scrabblewoord’?
Uit mijn hoofd: Tomas Lieske, De kindertijd van Robespierre
Wie is er aan het woord in de bundel Keto Stiefcommando van Tomas Lieske? In de meeste gedichten zijn dat minstens drie verschillende stemmen tegelijk. De bundel is namelijk een verhaal over een groep vuilnismannen, meest van Afrikaanse afkomst, in de Parijse buurt die besluiten een aantal dode (of verzonnen) helden uit de westerse cultuur te adopteren en gedichten te schrijven … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Tomas Lieske, De kindertijd van Robespierre
Maar ’n arm mensch doet wat hy kan, en niet wat hy gaarne zou willen.
De Multatulileescursus (44) - Wat een eigenaardig boekje was dit, over Multatuli als schaker! - Ja, de auteur vond het kennelijk ook een beetje mal, om ter gelegenheid van de 150e verjaardag van Multatuli (in 1970) een boekje te maken over iets dat nu toch niet echt centraal stond in het leven van de schrijver. - Ik ben daar dol op! Alles weten over één persoon, die … [Lees meer...] overMaar ’n arm mensch doet wat hy kan, en niet wat hy gaarne zou willen.
Verdediging van Japke-d.
Het is moeilijk om Nederlandse taalschrijvers te vinden die niet af en toe uithalen naar Japke-d. Bouma, de journaliste bij NRC die al enkele jaren furore maakt met haar kritiek op kantoortaal. Peter-Arno Coppen heeft eens een column tegen haar geschreven, Jan Stroop verwijst wat vermoeid naar haar in een lezing ('weer een column over taalergernissen'), Milfje sneert af en toe … [Lees meer...] overVerdediging van Japke-d.
Puntkomma
De puntkomma is een weinig populair leesteken. Hij heeft zelfs tegenstanders, mensen die vinden dat de gebruikers van de puntkomma overdreven aanstellers zijn, schrijvers die niet precies weten wat de relatie tussen twee zinnen is die ze achter elkaar zetten en daarom de lezer maar het bos in sturen met een punt boven een komma. Geef ons maar een gedachtestreepje! De … [Lees meer...] overPuntkomma
Twittertaal wordt alledaagser
Het is altijd bevredigend als een idee wordt bevestigd. Jarenlang heb ik gestreden tegen het idee dat de sociale media de taal zouden veranderen (bijvoorbeeld hier en hier), en met name dat de taal 'korter' zou worden door sms en Twitter. Mijn argument was vooral gebaseerd op de logica. Het is onwaarschijnlijk dat zoiets belangrijks voor het menselijk leven als taal, iets … [Lees meer...] overTwittertaal wordt alledaagser
Papa komen zwemmen moeten
De taal van Nene Nene is vijfeneenhalf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze woont sinds drie maanden in Nederland waar mensen geen Hongaars meer tegen haar spreken. Zelf spreekt ze normaliter inmiddels ook geen Hongaars meer, op een enkel woord na. Dat geldt ook als ze bijvoorbeeld alleen zit te spelen of iets zegt in haar slaap. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat … [Lees meer...] overPapa komen zwemmen moeten
Leestekens: een kwestie van smaak
Leestekens vormen een interessant onderwerp van potentieel onderzoek. Ze maken enerzijds onderdeel uit van de geschreven taal en geschreven taal schreeuwt altijd om standaardisering. Maar hoewel we in het Nederlands absurd gedetailleerde regels hebben over dat andere aspect dat uniek is voor de geschreven taal – de spelling – is het gebruik van leestekens niet officieel … [Lees meer...] overLeestekens: een kwestie van smaak
Uit mijn hoofd: Tonnus Oosterhoff, We organiseren een antifascistische avond
De poëzie van Tonnus Oosterhoff wordt door bijna iedereen die Nederlandse poëzie leest bejubeld, maar is daarbuiten bijna niet gekend. Oosterhoff schrijft gedichten zoals ze nooit eerder geschreven zijn – gedichten die bijvoorbeeld letterlijk bewegen, of waarin woorden zijn doorgestreept – en ik geloof dat dit betekent dat men hem moeilijk vindt. Wanneer je gedichten als … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Tonnus Oosterhoff, We organiseren een antifascistische avond
Een dikbeschaduwd vraagteeken met vraagteekens er achter
De Multatulileescursus (43) - Een van de aardige ontdekkingen in de brieven uit 1872 is het plezier dat Multatuli als vakman bleek te beleven. - Ja, hij had zich nog maar net tot beroepsschrijver uitgeroepen of hij leek het schrijverschap al zowaar leuk te vinden. - Belangrijker was misschien wel dat hij zo'n goede én aardige uitgever had gevonden, G.L. Funke. … [Lees meer...] overEen dikbeschaduwd vraagteeken met vraagteekens er achter
