Het beste taalkundige artikel dat ik dit jaar gelezen heb is Communication as commitment sharing: speech acts, implicatures, common ground van de Nijmeegse taalfilosoof Bart Geurts. Het verscheen onlangs in het tijdschrift Theoretical Linguistics, met commentaar van allerlei vakgenoten. Geurts' ambities zijn groots. In zijn artikel wil hij een nieuw antwoord formuleren op … [Lees meer...] overZinnen als contracten
Alles voor een geschikte kandidaat
De Nederlandse taalkunde heeft een smet op haar blazoen. Gisteren verscheen op de internationaal goed gelezen website Times Higher Education een vernietigend artikel over de manier waarop collega's aan een van onze onderzoeksscholen te werk zijn gegaan toen ze een hoogleraar (Engelse) taalkunde zochten: een lid van de commissie benaderde achter de rug van een kandidaat om … [Lees meer...] overAlles voor een geschikte kandidaat
En ikke
Nene is vijf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze is in Nederland komen wonen waar mensen geen Hongaars meer tegen haar spreken. Er is maar weinig onderzoek gedaan naar hoe dit soort taalverwerving werkt, onder andere doordat het nu ook weer niet zoveel voorkomt. Vorig jaar zijn in Nederland zo'n 150 kinderen via internationale adoptie aangekomen. Wereldwijd zijn het er de … [Lees meer...] overEn ikke
Ricotta is lekker maar ik vind ricotta niet lekker
Wat is het verschil tussen 'ricotta is lekker' en 'ik vind ricotta lekker'? De taalkundigen Inés Crespo en Frank Veltman behandelen het in hun onlangs in Linguistics and Philosophy verschenen artikel Tasting and testing. In de eerste plaats geef je met het werkwoord vinden natuurlijk aan dat er een subjectief oordeel volgt. Je kunt in die constructie dan ook alleen … [Lees meer...] overRicotta is lekker maar ik vind ricotta niet lekker
Het tevredenheidscontract
Iemand kan haar onderzoek weer oppakken, in ons managementfeuilleton De verleden tijd van lijken - "Ladies and gentlemen", zei de rector van de technische universiteit, Howard Ringbaum. "I am very pleased to have you all here on our campus." (De alwetende focalisator moet dit verslag even onderbreken om te melden dat de hele vergadering in het Engels verliep, maar dat … [Lees meer...] overHet tevredenheidscontract
Uit mijn hoofd: Frank Koenegracht, voor Harmke
Frank Koenegracht is een zondagsdichter. In het dagelijks leven is hij psychiater en in de loop van bijna vijf decennia heeft hij daarnaast een betrekkelijk klein oeuvre opgebouwd. De zeer fraai vormgegeven bundel met Alle gedichten die De Bezige Bij onlangs uitgaf, telt 254 bladzijden, inclusief onder anderen een nawoord van Rudy Kousbroek. Er zijn in Nederland maar weinig … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Frank Koenegracht, voor Harmke
Wie den Javaan dom noemt, heeft slechts gelyk in zoverre als zekere gebreken in het denkvermogen allen mensen aankleven
De Multatulileescursus (41) - Misschien had Multatuli dít boekje beter Divagatiën over zeker soort van liberalismus kunnen noemen en niet Nog eens: Vrye Arbeid in Nederlandsch Indië. - Je bedoelt dat dit boekje veel meer over het liberalisme gaat dan het vorige? Maar dan toch alleen over de politieke variant? - Die wordt hier dan ook zeer zorgvuldig ontleed. … [Lees meer...] overWie den Javaan dom noemt, heeft slechts gelyk in zoverre als zekere gebreken in het denkvermogen allen mensen aankleven
In memoriam Riet van der Laan (1949-2019)
Van de illustere gezelschappen waartoe ik behoor is het illusterste wel dat van de (Oud-)medewerkers van Onze Taal: de mensen die ooit op het kantoor van dat genootschap hebben gewerkt, of die dat nog doen. Door omstandigheden kon ik in juni niet bij het jaarlijkse etentje in Den Haag zijn dat de voornaamste activiteit van dit gezelschap is. Maar binnen een paar uur wist ik … [Lees meer...] overIn memoriam Riet van der Laan (1949-2019)
Driedimensionale tekeningetjes
Interessante uitdrukking, in Ilja Leonard Pfeijffers zomercolumn in NRC van gisteren: Toen ik een tijdje geleden in Florence was, kreeg ik van de receptionist aan de balie van mijn hotel op de Piazza del Duomo bij het inchecken een plattegrondje van het stadscentrum uitgereikt, waarop de voornaamste toeristische attracties van de stad – het museum van de Uffizi, de Academia … [Lees meer...] overDriedimensionale tekeningetjes
Van jouw ras, ras, ras
Waarom staan er in zoveel Nederlandse kinderliedjes regels die beginnen met "van je"? Dat is de fascinerende vraag van een artikel dat Norbert Corver bijdroeg aan de feestbundel voor de eminente Gentse taalkundige Liliane Haegeman die deze week online verscheen. Het zijn er inderdaad heel veel. Corver geeft onder andere de volgende voorbeelden: Van je ras ras ras rijdt … [Lees meer...] overVan jouw ras, ras, ras
Je werkwoorden op een rijtje zetten in de Nederlandse dialecten
Dialecten zijn de fruitvliegjes van het taalonderzoek: omdat bijna iedere persoon net wat anders spreekt dan zijn buurman, heb je er een gigantische hoeveelheid van. Dat helpt om heel precies in kaart te brengen op wat voor manieren talen van elkaar kunnen verschillen. Neem de volgorde van werkwoorden aan het eind van een zin. Het is helemaal niet moeilijk om een Nederlandse … [Lees meer...] overJe werkwoorden op een rijtje zetten in de Nederlandse dialecten
Ik vind hem weinig ondom
Er zijn onderzoekers die mij altijd laten juichen als ze weer eens een artikel op internet laten circuleren. Karen De Clercq is zo iemand: er is altijd op zijn minst wel een aardige observatie in haar werk, iets over het Nederlands dat volkomen overeenstemt met mijn taalgevoel maar waarover nog nooit iemand anders iets heeft gezegd of geschreven. Nu staat er dus weer een … [Lees meer...] overIk vind hem weinig ondom
Onno Kosters, Duisternis
Uit mijn hoofd (2) (Bekijk deze video op YouTube) Een paar maanden geleden verscheen de nieuwe bundel van de anglist en dichter Onno Kosters, Waarvan akte. Ik leerde het eerste gedicht uit de eerste afdeling uit mijn hoofd: Duisternis. Die eerste afdeling bestaat uit allerlei gedichten vol doem en verderf. Het laatste gedicht in die afdeling heet ook Duisternis. … [Lees meer...] overOnno Kosters, Duisternis
Mijn innige overtuiging is, dat er slechts een praktisch wapen is, het heet geweld
De Multatulileescursus (40) - Het is ook wel aardig aan het werk van Multatuli dat enkele van de grootste lezers van de afgelopen anderhalve eeuw zich aan zijn werk hebben gewijd. Lezers zoals J.J. Oversteegen, van wie we vandaag dan zijn De redelijke Natuur. Multatuli's literatuuropvatting gelezen hebben. - Ja, voor een schrijver die zo veel klaagde dat 'men niet … [Lees meer...] overMijn innige overtuiging is, dat er slechts een praktisch wapen is, het heet geweld
Als ik jou was, vertakte de tijd
In het Nederlands is, net als in veel andere talen, iets vreemds aan de hand met de vorm van het werkwoord die we 'verleden tijd' noemen. Je kunt hem ook gebruiken voor dingen die in het verleden helemaal niet hebben plaats gevonden: Als we nu naar huis gingen, zouden we veel problemen voorkomen. Dat het niet over de verleden tijd gaat, blijkt in dit geval al uit het … [Lees meer...] overAls ik jou was, vertakte de tijd
Kunstmatige intelligentie en zo, maar dan toegepast op Rhijnvis Feith
Iemand kijkt gepast verheugd in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken "Ik ben blij dat we op zo'n korte termijn bij elkaar kunnen komen", zei Wouter tevreden. "Zoals jullie weten heb ik contact gelegd met een niet nader te noemen technische universiteit" – hij glimlachte geheimzinnig – "zo'n 150 kilometer hiervandaan. Er komen duistere tijden aan voor … [Lees meer...] overKunstmatige intelligentie en zo, maar dan toegepast op Rhijnvis Feith
Het Nedersaksisch is een illusie
Soms kan politiek pragmatisme leiden tot een nieuw geleerd handboek. Ik geloof dat dit aan de hand is met Nedersaksisch in een notendop dat vandaag verschijnt. Het Nedersaksisch is eigenlijk niet een goed afgebakend begrip en wetenschappelijk maar heel beperkt bruikbaar. Dat geleerden er nu boeken over schrijven, hebben we geloof ik vooral te danken aan Johan Remkes en Henk … [Lees meer...] overHet Nedersaksisch is een illusie
De een zijn dood is de ander zijn doet
Wat hoor je als je een klinker hoort? De vorm van de mondholte van de spreker. Bij een oe is die bijvoorbeeld langgerekt, bij een ie een stukje korter en bij een aa is hij vooral hoog. Dat levert verschillende resonanties op, en dat is waar je de klinkers aan herkent. Alleen zijn de mondholtes van verschillende mensen ook niet allemaal hetzelfde, en dat levert een probleem … [Lees meer...] overDe een zijn dood is de ander zijn doet
Effe kake
Nene is vijf jaar, ze is geboren in Hongarije, en ze is in Nederland komen wonen waar mensen geen Hongaars meer tegen haar spreken. Ze moest daar eerst nog aan wennen, maar inmiddels lijkt ze te accepteren dat alle mensen allemaal heel anders praten dan een paar maanden geleden. Een paar woorden zullen nog wel een tijdje blijven hangen: de woorden die haar ouders van haar … [Lees meer...] overEffe kake
Jan Willem Anker, De Nederlander zegt nee
Uit mijn hoofd 'De Nederlander zegt nee' komt uit de nieuwe bundel van Jan-Willem Anker, Ware aard. Het is een atypisch gedicht, maar bijna alle gedichten in Ware aard zijn atypisch. Er staan gedichten in over het leven van een vader van twee jonge kinderen in Weesp – nooit eerder werd Weesp zo uitvoerig bezongen in de wereldgeschiedenis van de dichtkunst – maar soms … [Lees meer...] overJan Willem Anker, De Nederlander zegt nee
Het liberalismus is geen zoetelende, pluimstrykige, vals-liefkozende deerne, geen meretrix blanda, die ieder streelt
De Multatulileesursus (39) - Ik was nogal teleurgesteld. Zeg nou eerlijk, als je een boekje ter hand neemt met de titel Divagatiën over zeker soort van liberalismus, dan verwacht je toch dat de schrijver daarin zijn politieke opvattingen uiteenzet? Zeker als die schrijver geprobeerd heeft in de Tweede Kamer te komen? - Nou, de titel divagatieën en vooral de naam van … [Lees meer...] overHet liberalismus is geen zoetelende, pluimstrykige, vals-liefkozende deerne, geen meretrix blanda, die ieder streelt
Dankzij de brancheorganisatie voor de technologische industrie
Wie wil begrijpen wat er gisteren is gebeurd, kan het best deze tweet goed lezen: Lobbyagenda FME op onderwijs succesvol: 1. er komt volgend jaar flink meer geld voor bèta techniek in het hoger onderwijs en 2. er komt ruimte om het lerarentekort voor technische studies aan te pakken, in lijn met onze wensen. https://t.co/vwlJFDugZq— Geert Huizinga (@GeertHuizinga) July … [Lees meer...] overDankzij de brancheorganisatie voor de technologische industrie
Op naar Leiden!
Door Marc van Oostendorp Vanavond stemt de Kamer over de plannen van minister Van Engelshoven om weer eens een ouderwets flinke ravage aan te richten in de wetenschap, en een aantal moties. De moties van de oppositie zijn de vleesgeworden redelijkheid: ze vragen om eerst eens uit te zoeken wat nu precies het effect is van de voorgestelde maatregelen en er dan in september … [Lees meer...] overOp naar Leiden!
De Commissie Van Rijn hört nicht mit
Iemand roept hoera in ons managersfeuilleton De verleden tijd van lijken. "Ik moet je even spreken, Mirabella", zei Wouter terwijl hij met Mirabella sprak. De sessie van de proefvisitatiecommissie was afgelopen en commissie en leden van de vakgroep ontspanden zich nu met flesjes bier en plakjes veganistische leverworst. Hij knipoogde geheimzinnig. "Het gaat over de … [Lees meer...] overDe Commissie Van Rijn hört nicht mit
Volgens de minister is het de schuld van de universiteiten dat wij ongerust zijn over haar plannen
Het stemde weinig vrolijk, het Kamerdebat van gisteren over het rampzalige voornemen van minister Van Engelshoven om de noden bij onze collega's van 'bèta/techniek' te lenigen door geld af te romen bij 'alfa/gamma/geneeskunde' (ineens is, zonder dat iemand het merkte, de vijfdeling van de wetenschap een feit geworden). De oppositie – dat wil zeggen de woordvoerders van … [Lees meer...] overVolgens de minister is het de schuld van de universiteiten dat wij ongerust zijn over haar plannen
