Door Marc van Oostendorp Ida Gerhardt had een bijzonder gevoel voor het ritme van de taal – waarbij ze gebruik maakte van haar kennis van de geschiedenis van de Nederlandse dichtkunst en vooral van de klassieke dichtkunst. Maar waarbij ze die ook eigenzinnig inzette, zodat vrolijke ritmes bij haar ingetogen of zelfs somber klonken. Alles hierover in een zondagochtendcollege … [Lees meer...] overHet ritme van Ida Gerhardt
Wat gaan er een aantal idees verloren terwijl men eene hardheid schaaft
De Multatulileesclub (6) Door Marc van Oostendorp - Met dit deel 9 van de Volledige Werken begin ik er pas echt zin in te krijgen! - Ja, hoewel ik ook niet kan wachten tot we aan deel 1 beginnen. - Ja, Max Havelaar! - Maar dit is in allerlei opzichten de aanloop ernaar toe. … [Lees meer...] overWat gaan er een aantal idees verloren terwijl men eene hardheid schaaft
Wat was de voornaam van Anne Frank?
Door Marc van Oostendorp Als men 's nachts de vliegers hoort Niemand dat bijzonder stoort Buiten Anne, de Benjamin De jongste telg van het gezin. En schiet ook nog de Bullerjaan Is het met onze Anne gedaan. Als medicijn niet levertraan Maar wel geschikt, Valeriaan. De voorraad slinkt, Sint snelt te hulp en heeft hem weder aangevuld. Dit Sinterklaasgedichtje, in 1943 … [Lees meer...] overWat was de voornaam van Anne Frank?
Uitbundig beplakt met gekleurde papiertjes
Door Marc van Oostendorp Weinig dingen zijn zo leuk om te lezen als een hartstochtelijke liefdesverklaring. Wat is een boek? van Paul Dijstelberge is daarom waarschijnlijk hét december voor iedere boekenliefhebber. Zelden werd zo zinnelijk geschreven over het boek. Dijstelberge is op zijn best als hij over de fysieke aspecten schrijft. Hoe in de middeleeuwen inkt werd … [Lees meer...] overUitbundig beplakt met gekleurde papiertjes
Lichaamstaal als primitieve taal
Door Marc van Oostendorp Wat is de relatie tussen taal en lichaamstaal? Het is het soort vragen waarover niet-taalkundigen avonden lang kunnen bomen, terwijl de meeste taalkundigen zich er verre van houden. De overeenkomst lijkt niet meer dan beeldspraak: ja, je kunt sommige boodschappen op beide manieren overdragen, maar daar houdt de vergelijking wel zo'n beetje op. In … [Lees meer...] overLichaamstaal als primitieve taal
‘Straatpraat’: jammerrrr
Door Marc van Oostendorp Zouden er wetenschappers zijn die niet af en toe het verzoek krijgen om scholieren te helpen met hun profielwerkstuk? Ik probeer altijd aan dat soort verzoeken te voldoen, althans als de leerlingen in kwestie het me niet al te lastig maken om ze te bereiken. In mijn geval gaan de meeste verzoeken vermoedelijk over straattaal en ik vermoed daarom dat … [Lees meer...] over‘Straatpraat’: jammerrrr
Nullehakkebaitseboksebaitseboksenullehakke! The creation of a language
Door Marc van Oostendorp Whould there have been anything like Frisian without its literary authors? Would the language be taught in Frisian schools today? Would there be tv shows in Frisian? Would it be possible to use the language in court? It probably is overly romantic to relate the fate of a language to the existence of a literary tradition. Isn't speaking a language … [Lees meer...] overNullehakkebaitseboksebaitseboksenullehakke! The creation of a language
Hartelijks
Door Marc van Oostendorp Als er één woord tot het modern letterkundig Nederlands behoort, is het hartelijks. Ik ben het eens nagegaan in mijn e-mailcorrespondentie, en vrijwel al mijn letterkundige contacten – of ze nu hoogleraar in de Nederlandse letterkunde zijn of beginnend dichter – ondertekenen op die manier hun e-mails. En vooral: niemand anders onder mijn … [Lees meer...] overHartelijks
Geheel gespeend van de brille en charme van Dekker
De Multatulileesclub (5) Door Marc van Oostendorp - Wiens idee was het ook weer om deze week Tine of De dalen waar het leven woont te lezen? Niemand? - Ik vond het in ieder geval een briljant idee! - Eens. Ik dacht dat ik niet zo van Nelleke Noordervliet hield, maar dit is een gaaf werkje. Dat iemand Tine, de vrouw van Douwes Dekker, zo weet te benaderen! Zo weet te … [Lees meer...] overGeheel gespeend van de brille en charme van Dekker
‘Nee, jij trekt volle zalen’ en het verstrijken van de tijd
Door Marc van Oostendorp Gisterenavond was ik in een sentimentele bui en ook nog eens alleen thuis, dus toen dacht ik aan vrienden uit de jaren negentig. Een van hen herinnerde ik me omdat ze dingen zei als "Nee, jouw gezicht zetten ze op een postzegel" en vooral "Nee, jij trekt volle zalen". Het waren uitdrukkingen op momenten dat iemand een ander aan het kritiseren … [Lees meer...] over‘Nee, jij trekt volle zalen’ en het verstrijken van de tijd
Oude woorden voor nieuwe dingen en nieuwe woorden voor oude dingen
Door Marc van Oostendorp Dit is de inleiding van mijn nieuwe boek U als scheldwoord. Je kunt het hier bestellen. Wat is het fijn om iedere ochtend op te staan om te horen en te zien hoe het de taal nu weer is vergaan! Miljoenen mensen spreken en schrijven het Nederlands, miljoenen mensen die de wereld allemaal anders bekijken en die iedere dag iets over die wereld te melden … [Lees meer...] overOude woorden voor nieuwe dingen en nieuwe woorden voor oude dingen
Daarheen is fout! De nieuwe grammaticaregel 2018
Door Marc van Oostendorp Jullie hebben de afgelopen weken niet gehoord van de jury van de Prijs voor de Nieuwe Taalregel 2018. Dat kwam natuurlijk doordat deze jury zo'n lastige taak had. Er zijn verschillende regels ingezonden die heel aanlokkelijk zijn en die we stuk voor stuk graag aan de Nederlandse grammatica zouden toevoegen. Ze zouden de Nederlandse taal niet alleen … [Lees meer...] overDaarheen is fout! De nieuwe grammaticaregel 2018
Er wordt gezongen voor Franca
Door Marc van Oostendorp Over weinig Nederlandse woorden zijn inmiddels zo veel boeken volgeschreven als over er. Je hebt zelfs mensen die zich er-specialisten mogen noemen. Zij buigen zich over prepositioneel er ('Hij zit er op'), over kwantitatief er ('Hij kocht er vier'), locatief er ('Zij woont er'), of over expletief er ('Ik dacht dat er gisteren werd gezongen'). De … [Lees meer...] overEr wordt gezongen voor Franca
Arnon Grunberg in miljoenen woorden
Door Marc van Oostendorp Arnon Grunberg schreef in de afgelopen 20 jaar ongeveer zeven miljoen woorden, rekent Yra van Dijk voor aan het eind van haar grootse studie over het werk van de schrijver, Afgrond zonder vangnet. Dat is een vrijwel onoverzienbare hoeveelheid, en zelfs een Grunberg-kenner als Van Dijk moet toegeven dat ze niet alles heeft kunnen lezen. Ze beperkt … [Lees meer...] overArnon Grunberg in miljoenen woorden
Spreken voor leken in 45 minuten
Door Marc van Oostendorp Op donderdag 25 oktober 2018 sprak ik mijn oratie uit als hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. De oratie ging over het belang van onderwijs in taalvaardigheid in combinatie met kennis van taal; hij was op een aantal manieren speciaal bedoeld voor het publiek in de aula. Uit deze gemonteerde … [Lees meer...] overSpreken voor leken in 45 minuten
Maar, zult gij vragen, waarom zegt gij mij dat?
De Multatulileesclub (4) Door Marc van Oostendorp - We moeten het toch ook echt wel over Multatuli en de vrouwen hebben, voor we dit deel van de Volledige Werken terzijde leggen. - Ah, gaan we dit deel terzijde leggen? Wat gaan we dan lezen? - Wacht nou even, ik wil het ook wel eerst even hebben over die vrouwen. Dit eerste deel is toch ook het deel waarin de eerste … [Lees meer...] overMaar, zult gij vragen, waarom zegt gij mij dat?
Mooi Nederlands (8): ruis
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. Vandaag kiest Susanne Brouwer een mooi geruis: geroezemoes. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overMooi Nederlands (8): ruis
Mooi Nederlands (7): klank
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Paula Fikkert een mooie klank – de ui. (Bekijk deze video op … [Lees meer...] overMooi Nederlands (7): klank
Mooi Nederlands (6): woord
Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Margit Rem een mooi woord – boulevard. … [Lees meer...] overMooi Nederlands (6): woord
Mooi Nederlands (5): zin
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Johan Oosterman een mooie zin – het begin van het tweede … [Lees meer...] overMooi Nederlands (5): zin
Mooi Nederlands (4): scene
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag Lilian Nijhuis over een mooie scene – uit de Gijsbrecht van … [Lees meer...] overMooi Nederlands (4): scene
Mooi Nederlands (3): boek
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Ivo Nieuwenhuis een mooi boek – Reize door het Apenland, van … [Lees meer...] overMooi Nederlands (3): boek
De ganse rijkdom van August bestond in de gulden die hij de knaap geboden had
De Multatulileesclub (3) Door Marc van Oostendorp - Ik heb het gevoel dat we vorige week toch nog niet helemaal uitgepraat waren over de stukken uit Multatuli's jonge jaren. - Deel 8 uit de Volledige Werken. - Dat bedoel ik. Ik zou hier een stelling willen poneren. - Dat Eduard Douwes Dekker al in zijn eerste stukken een centraal thema uit zijn werk laat zien? - … [Lees meer...] overDe ganse rijkdom van August bestond in de gulden die hij de knaap geboden had
Mooi Nederlands (2): interactie
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Wyke Stommel een mooie interactie – die begint met 'Ken ik jou niet ergens … [Lees meer...] overMooi Nederlands (2): interactie
Mooi Nederlands (1): oeuvre
Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Jeroen Dera een mooi oeuvre – dat van Charlotte Mutsaers. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overMooi Nederlands (1): oeuvre
