Dorpelingen en boeren volgens E.J.B. Schonck In het eerste deel van de Fabelen en vertelsels (1779) van E.J.B. Schonck staat het gedicht ‘De oude dwaling’. Zoals vaak bij de lectuur van literaire teksten het geval is, zocht en vond dit gedicht tijdens en na lezing verbindingen met andere teksten en met verleden en heden. In 1779, toen de bundel uitkwam, was … [Lees meer...] over‘Een Boer blijft bij zijne oude zeden’
Artikel
Haagse Huygens praatjes
Een reconstructie in woord en geluid Constantijn Huygens reisde in zijn lange leven zeven keer naar Engeland, waarvan vier keer als jongeman (zie ook: Sir Constantijn Huygens). Tijdens zijn verblijf daar werd hij door zijn familie uitgebreid op de hoogte gehouden van alles wat er zich op het vasteland – in het bijzonder in de Republiek en in Den Haag – afspeelde. Niet … [Lees meer...] overHaagse Huygens praatjes
Etymologica: Tuinman, tuinder, hovenier
Wij, leden van Volkstuinvereniging Nut en Genoegen, noemen onszelf graag tuinder, een woord dat afgeleid is van ’t werkwoord tuinen en dat weer van ’t zelfstandig naamwoord tuin, dus: tuin > tuinen > tuinder. Maar dat is nog niet alles. ’t Alleroudste, of allereerste tuin betekende omheining, net als ’t Duitse Zaun. Dat … [Lees meer...] overEtymologica: Tuinman, tuinder, hovenier
Hoe kleed je je eigen schepper aan?
Waarom Het Liegend Konijn lezen? Het is volkomen terecht dat Jozef Deleu (1937) de eerste Taalpenning van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Taal en Letteren (KANTL) in Gent heeft gekregen. Op niemand die ik ken is het woord cultuurdrager zo van toepassing als op Deleu: iemand die in zijn eentje een grote stut is onder de Nederlandstalige cultuur, ooit voor Ons … [Lees meer...] overHoe kleed je je eigen schepper aan?
Filologie op zondag
Wie graaft zal sporen ontdekken De zondagen zijn voor de filologie en deze weken vooral voor onderzoek naar late stijl en naar het rijke oeuvre van de schrijver H.C. ten Berge. Het handboek in voorbereiding belicht Ten Berges oeuvre vanaf het debuut in 1964 en langs die lijn ook de literatuur in Nederland van de afgelopen zestig jaar. H.C. ten Berge debuteerde toen de … [Lees meer...] overFilologie op zondag
Evi Aarens en ik
Ik ken Evi Aarens. Of liever gezegd, zij kent mij. Wij corresponderen. Over de mail. Ik vraag haar advies. Over Engelse constructies die ik tegenkom en waarvan ik vermoed dat er iets vreemds mee is. Meestal iets fouts. Pleonasmes of dubieuze woordcombinaties die ik bij een alom gevierde ‘bestsellerschrijver’ tegenkom bijvoorbeeld. Bij wie ik frases lees als ‘the generally … [Lees meer...] overEvi Aarens en ik
Het is een kleinigheid
Helemaal gemist: Wereldboekendag. Ik had er nooit van gehoord, terwijl 23 april al sinds 1995 in de culturele agenda geblokkeerd blijkt ten gunste van lezen. Het bestaan van deze heuglijke datum werd me gewaar door Nabilla Ait Daoud, de Antwerpse schepen die tot over de landsgrenzen het nieuws haalde met stadsdichtersblustoestanden. Nu had ze een opiniestuk, … [Lees meer...] overHet is een kleinigheid
Wat literatuur- en taalwetenschap van elkaar kunnen leren
Wat hebben taal- en literatuurwetenschap elkaar te zeggen? Dat is een vraag die zo oud is als de scheiding van deze twee vakken uit de klassieke filologie, maar hij doet zich nog regelmatig gelden bij talenstudies. Hij geldt bijvoorbeeld voor een vak als de neerlandistiek, waar die disciplines allebei vertegenwoordigd zijn, zonder dat er nu bijvoorbeeld heel veel … [Lees meer...] overWat literatuur- en taalwetenschap van elkaar kunnen leren
‘Vrij van gevoel dat bindt’
Een notitie Autobiografisch schrijven en dichten is in de mode. Nooit één op één, denk ik, want de vorm stelt ook haar eisen en dat heeft invloed op de inhoud. Desondanks hebben particuliere beslommeringen in veel van die romans, verhalen en gedichten de overhand en die boeien niet. Bijgaande emoties, hoe heftig ook, doen je daarom weinig tot niets. Fernando Pessoa … [Lees meer...] over‘Vrij van gevoel dat bindt’
Kijntijd
De knoppen barsten weer van het blad, dat zich kunstig ontvouwt en voortgroeit tot de volle tooi van bomen en kruiden. Wee dan de ziel die er niet stil bij staat om goed en nader te kijken. En weet ook: het oude woord voor dit schouwspel—dit groene uitbarsten—is het kijnen. Bij de verschillende bomen komt het lover nooit gelijktijdig. Hagedoorn en berk zijn er telkens … [Lees meer...] overKijntijd
Lerarentekort: eerst maar eens investeren
Er ontbreekt naar mijn idee iets in het opiniestuk dat de Utrechtse hoogleraar Duits Ewout van der Knaap een paar dagen geleden in NRC publiceerde. Dat stuk gaat over de dreigende situatie bij met name de universitaire opleidingen Frans en Duits, een situatie van verdere verschraling van de opleidingen, en dat in een tijd dat er schreeuwende lerarentekorten zijn voor – onder … [Lees meer...] overLerarentekort: eerst maar eens investeren
Waarom viert de UB de Leidse literatuur met alleen maar oude, witte mannen?
Seksisme in de literatuur is een diepgeworteld probleem. Ook de universiteitsbibliotheek presenteert in de Leiden Leest-maand uitsluitend witte, mannelijke ‘iconen’, constateert Romy van den Akker (die daarom haar eigen lijst maakte). Want geloof het of niet, de Nederlandse literatuur bestaat ook uit vrouwen, queers en mensen van kleur. Een tijd geleden trad een vriend met … [Lees meer...] overWaarom viert de UB de Leidse literatuur met alleen maar oude, witte mannen?
Pikante raadsels en een bibliografische oplossing
Als ik er zin in heb ga ik naar mijn geliefde, ik omhels hem en ik maak zijn snaar stijf met mijn hand. Als hij zover is spreid ik mijn benen, ik leg hem ertussen en je zou denken dat wij één lichaam zijn. Ik beweeg me naar links en naar rechts, zodat hij het toppunt van genot kan bereiken. Een raadselgedicht in drie talen: het oorspronkelijke Frans en vertalingen in het … [Lees meer...] overPikante raadsels en een bibliografische oplossing
Dop en deksel
Intrigerende vraag, onlangs gesteld door Martine Mussies op Mastodon: wanneer gebruiken we precies dop en wanneer deksel? We kwamen er geloof ik met zijn allen niet uit, en ook de woordenboeken geven niet onmiddellijk uitsluitsel. Van Dale zegt bijvoorbeeld over deksel: En over dop: Als je dit zo leest, zou je denken dat deksel een algemener begrip is dan dop, en dat … [Lees meer...] overDop en deksel
Nederlandstalige vaktaal: ja!
Vorige week werd in Brussel het zeer succesvolle congres “Terminology: domain loss and gain” gehouden, een organisatie van NL-Term, het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT), de Europese vereniging voor Terminologie (EAFT) en Infoterm. Meer dan 120 deelnemers vanuit heel Europa deelden ervaringen over hoe in bepaalde talen termen wel of niet beschikbaar waren voor specifieke … [Lees meer...] overNederlandstalige vaktaal: ja!
Een biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
In een week als deze wordt Karel van het Reve node gemist: de week waarin Vladimir Kara-Moerza voor 25 jaar in een Russische cel verdwijnt vanwege kritiek op Poetin in het algemeen en de oorlog in Oekraïne in het bijzonder. Dat is de langste gevangenisstraf die iemand ooit in Rusland heeft gekregen voor dissidentie. Van het Reves grootste daad was: zich inzetten voor de … [Lees meer...] overEen biograaf die wil dat zijn onderwerp altijd gelijk had
Doorbreek de negatieve spiraal in het buurtalenonderwijs
Nederlanders staan van oudsher bekend om hun brede talenkennis. Door naast het Engels, op dit moment de mondiale lingua franca, ook andere belangrijke Europese talen een stevige plek in ons onderwijs te geven, versterken we niet alleen onze positie in het internationale (handels)verkeer, maar verbreden we ook onze culturele horizon. Helaas moeten we constateren dat het … [Lees meer...] overDoorbreek de negatieve spiraal in het buurtalenonderwijs
Tegen een geintje
Het lijkt me logisch dat Babs Gons is benoemd tot Dichter des Vaderlands. Een eervolle functie, dat is het zeker, maar geen cadeau. Wat te doen wanneer je lauweren krijgt? Volgens het spreekwoord moet je er in elk geval niet op rusten. Hoe precair de functie is, bewees de eerste Dichter des Vaderlands, Gerrit Komrij, zoals bekend de vervanger van de verkozen, … [Lees meer...] overTegen een geintje
Holland in ’t jaar 2440 … is niet van Betje Wolff
In 1777 verscheen er een anoniem pamflet over hoe de toekomst er in het jaar 2440 uit zou gaan zien. Pamfletten zijn de social media van die tijd. Er zijn in de achttiende eeuw grimmige pamflettenoorlogen, waarin voor- en tegenstanders van politieke of godsdienstige kwesties elkaar bombarderen met kleine geschriften. Maar dit pamflet was geen politieke satire, ook geen … [Lees meer...] overHolland in ’t jaar 2440 … is niet van Betje Wolff
Nederlands als centrale studie aan de universiteit
Minister Dijkgraaf heeft het er maar druk mee, met het Nederlands. Twee weken geleden was hij de held van de neerlandistiek door in zijn brief aan de Tweede Kamer duidelijk te stellen dat er geen sprake van kon zijn dat de vijf opleidingen Nederlands werden samengevoegd. Vorige week was hij de held van de neerlandistiek door dit nog eens te herhalen tegenover de Kamercommissie … [Lees meer...] overNederlands als centrale studie aan de universiteit
AI-vi Aarens
De vraag "Wie is Evi Aarens?" interesseerde me tot voor kort net zoveel als "Wie is Eric Borrias?" Het zou helemaal niet interessant moeten zijn wie een schrijver is als je een verhaal of gedicht leest. Totdat ik erachter kwam dat Eric echt bestond en eigenlijk wel gave dingen doet. Hij is van beroep verhalenverteller. Vanaf dat moment steeg kort mijn interesse in de vraag wie … [Lees meer...] overAI-vi Aarens
In memoriam Willy Roggeman (1934-2023): een leven geschreven
Op 15 april jl. overleed in de stadskliniek van Aalst de Vlaamse schrijver, jazzcriticus en jazzmuzikant Willy Roggeman. Hij werd net geen 89. Exact een week later – op 22 april – werd hij in de striktste intimiteit begraven in zijn geboortestad en woonplaats Ninove. Als enige publieke kennisgeving golden twee sobere overlijdensberichten die op 23 en 24 april in De Morgen en De … [Lees meer...] overIn memoriam Willy Roggeman (1934-2023): een leven geschreven
De kellner en de dooien
Ophef! Rumoer! Gereur! Volkskrant-columnist Lisa Bouyeure bekende vorige week in haar column dat de leden van haar leesclubje Vestdijks De kellner en de levenden stuk voor stuk niet uitkregen. En, verzekert Bouyeure ons, haar medeleden zijn niet van de straat, ofwel: ‘niet direct de groep waarop termen als ontlezing van toepassing zijn. Er zitten neerlandici in, … [Lees meer...] overDe kellner en de dooien
Etymologica: Gaarne, graag en gretig
Ze lijken op elkaar en zitten in dezelfde betekenishoek: gaarne, graag en gretig. Maar in hoeverre zijn deze woorden ook echt etymologisch verwant? Gaarne Het woord gaarne boert achteruit. We vinden het nog weleens in formeel gesproken Nederlands maar vooral in wat formeler geschreven Nederlands. In informeler taalgebruik is het zeker in … [Lees meer...] overEtymologica: Gaarne, graag en gretig
Topo
Dichter Peter Knipmeijer heeft een nieuwe dichtvorm bedacht: de topo. Hij zette een kleine kudde dichters aan het werk om er een heleboel te schrijven. Binnenkort is de dichtbundel Topo bij iedere boekwinkel te bestellen met ISBN 9789464805345. De regels van een topo zijn als volgt: Hier zijn een paar voorbeelden: … [Lees meer...] overTopo
