Door Jos Joosten Een van de grootste ellendes in de huidige publieke wereld is uiteraard de allesverterende focus op het ‘persoonlijke’: van de poes van Wilders tot de uitdossing waarin de Grote Europese Schrijver (‘grote europese schrijver’) met zijn wederhelft (nu ja, wedereenderde) door een Italiaans provinciestadje paradeert, van de tv-presentator die gepest werd … [Lees meer...] overUnnanaaanikotoq
Artikel
Cats vergeet de moraal van het verhaal
Door Ton Harmsen Een merkwaardig verhaal in de Trou-ringh van Jacob Cats is ‘Liefdes vosse-vel’. Het is pas in of na 1657, dus minstens twintig jaar na de eerste druk, toegevoegd en dan ook nog op een apart katern – mogelijk zelfs na de dood van Cats in 1660. De Trouwring (zoals de uitgever Jan Jacobz Schipper het dan spelt) verscheen als onderdeel van de Alle de wercken … [Lees meer...] overCats vergeet de moraal van het verhaal
Het wonder dat mensen zinnen bouwen
Taal is de magie van alledag. Wij mensen doen iets dat voor zover bekend geen ander wezen in ons universum kan: we praten met elkaar, we zeggen voortdurend dingen die niemand ooit eerder heeft gezegd en die we toch doodnormaal vinden. Schrijf, zegt David Adger aan het begin van zijn nieuwe boek Language Unlimited, een zin die iets langer is dan een paar woorden, en google die … [Lees meer...] overHet wonder dat mensen zinnen bouwen
Gedicht: Paul Rodenko • Het beeld
Het beeld Uit het hout van de morgenuit morgenrozenhoutsneed ik een beeldheel licht en smaller dan een lijsterstemeen beeld van morgenrozenhout. Het was zo schuw zo ongeschoolddat ik het zelf niet kendemet elke windvlaag was het wegmaar 'n kindeen bloesemtakeen onbekendebracht het mij zeer voorzichtig weer terug. Er waren er die het herkendenen luide namen gaven:Confecta … [Lees meer...] overGedicht: Paul Rodenko • Het beeld
Uitslag van en uitleg bij de Historischewoordenboekquiz
Door Roland de Bonth Op 27 juli jongstleden plaatste ik op Neerlandistiek de Historischewoordenboekquiz (zie hier), een quiz om de vaardigheid te testen in het gebruik van de Geïntegreerde Taalbank van het Instituut voor de Nederlandse taal (gtb.ivdnt.org) met de online versies van het Oudnederlands Woordenboek (ONW), het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW), het … [Lees meer...] overUitslag van en uitleg bij de Historischewoordenboekquiz
Nog niet bestaande vlogs voor het onderwijs
Aan ideeën over een uitdagendere en rijkere invulling van het schoolvak Nederlands is geen gebrek. Dat kun je concluderen uit het fraaie, door Sander Bax samengestelde, speciale nummer van TNTL over 'onderzoek voor het schoolvak Nederlands'. Het nummer bevat zes artikelen en bruist van de ideeën: hoe we het grammaticaonderwijs zinniger kunnen maken, hoe we gedichten ook elders … [Lees meer...] overNog niet bestaande vlogs voor het onderwijs
Gedicht: Bert Decorte • Het wit en wankel kind
Het wit en wankel kindHet wit en wankel kind weemoedig als de meeuwenverzeilt verzinkt in slaap midden de bloemenzeewier vlokken vederschuim als kussen nedersneeuwenzijn kusbesneeuwde slaap wil met het water mee de wimpers die zijn oog met schaduwen beschermenschuilen de schimmen weg die nevelig en grootaan de zeegroene kim van zijn dromen zwermenof sterven soms aan boord van … [Lees meer...] overGedicht: Bert Decorte • Het wit en wankel kind
debat / discussie
Verwarwoordenboek Vervolg (131) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een … [Lees meer...] overdebat / discussie
In dienst van de literatuur
In memoriam Tom van Deel (1945-2019) Door Nico Keuning Op maandag 12 augustus, is Tom van Deel, oud-literatuurcriticus en oud-docent Moderne Letterkunde aan de UvA, overleden. Hij publiceerde gedichten als T. van Deel. Twee maanden geleden, op 13 juni, de geboortedag van de schrijver Willem Brakman, was ik nog in Amsterdam bij Van Deel op bezoek. Die datum was toeval. Ik … [Lees meer...] overIn dienst van de literatuur
Koppeltje duikelen
Het begon een paar weken geleden met een tweet van Michelle van Dijk: Ik lees 'kopje duikelen' in een boek en ik bedenk dat ik al mijn hele leven 'koppeltje duikelen' zeg. Jullie? — Michelle van Dijk (@vdijkmichelle) July 21, 2019 Inderdaad klinkt kopje duikelen heel raar. Iemand die dat schrijft, bezigt misschien wel 'correct' maar geen goed Nederlands. Iemand die … [Lees meer...] overKoppeltje duikelen
In memoriam Tom van Deel
Door Marita Mathijsen Hij sprak even bedachtzaam als hij schreef. Ik heb hem nooit zijn stem horen verheffen en nooit een onvolledige zin horen uitspreken. Taal was voor hem niet iets dat je zonder aandacht kon gebruiken. Hij hield ervan met zijn zachte en melodieuze stem woorden bij wijze van spreken te strelen en ze in een perfecte zinsschikking te brengen, waar plompe of … [Lees meer...] overIn memoriam Tom van Deel
Gedicht: J.G. Danser • Het naakte meisje
Het naakte meisje Zij ligt, zoo rijk in haar ontroerend naakt, Zoo argeloos, ontdaan van alle kleêren: Een kind niet radend wat het doet ontberen En toch zoo schoon, zoo lieflijk en volmaakt. Stil, als een bloem in schaduwen ontwaakt Wier broosheid zelfs het zonnelicht zou deren, Bloeit haar lichaam: mild-rose voor den teêren En diepen grond die somberkleurig vlaakt. Vreemd: … [Lees meer...] overGedicht: J.G. Danser • Het naakte meisje
Vondel in Keulen
Door Jona Lendering Niemand leest Vondel nog maar hij zou de held kunnen zijn van de burgerlijke samenleving. Hij nam zijn verantwoordelijkheid en was bereid zijn mond open te trekken als dat zijns inziens nodig was. Prins Maurits had als militair genie een ereplek kunnen hebben in de Europese geschiedenisboeken, maar dankzij Vondels Stockske en Palamedes is prins Maurits … [Lees meer...] overVondel in Keulen
Een reis door tijd en taal – De Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel
Door Katharina Pütz (Wenen), Nika Štrovs (Ljubljana) en Bram Caers (Brussel) Op 12 en 13 augustus kreeg de Bibliografie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde BNTL in Brussel bezoek van twee studenten Nederlands uit het buitenland, die deelnamen aan de jaarlijkse Zomercursus Nederlands van de Taalunie, georganiseerd door de Universiteit Gent. Medewerkers van de BNTL leidden … [Lees meer...] overEen reis door tijd en taal – De Koninklijke Bibliotheek van België in Brussel
Een blinde pirouette
De Dichter des Vaderlands (4) Het is moeilijk om door rouw verscheurd te geraken bij het overlijden van iemand die je nauwelijks kent. Veel verder dan 'Ach' komen de meeste mensen vermoedelijk niet, als ze zoiets lezen. Toch moet een Dichter des Vaderlands dan iets schrijven. Maar met 'Ach' vul je geen ruimte in NRC. Ik vermoed dat de huidige Dichter, Tsead Bruinja … [Lees meer...] overEen blinde pirouette
Inhoudsopgave Nederlandse Taalkunde 24(1)
Raadpleeg dit nummer ook online Discussie: hoeveel voorzetselvoorwerpen in een zin? Waarom zou een zin geen twee voorzetselvoorwerpen kunnen bevatten? Over de invloed van een grammaticamodelIna Schermer-Vermeer Waarom (ik denk dat) een deelzin slechts één voorzetselvoorwerp kan bevatten. Een antwoord aan Ina Schermer-VermeerHans Broekhuis Nogmaals: de invloed van … [Lees meer...] overInhoudsopgave Nederlandse Taalkunde 24(1)
Gedicht: T. van Deel • Het gemak waarmee de dingen
Het gemak waarmee de dingenons verlaten, achterblijvenop een strand of in de trein - en erger ook, er nog wel zijnmaar ons niet meer verwachten. T. van Deel (1945-2019)uit: Boven de koude steen (2007) • • • • • • • • • • • • • • • • • • Abonnees van Laurens Jz. Coster ontvangen iedere werkdag een gedicht per mail. … [Lees meer...] overGedicht: T. van Deel • Het gemak waarmee de dingen
Posters Ware Opening van het Academisch Jaar
Op 2 september 2019 organiseert WO in Actie een 'Ware Opening van het Academisch Jaar' om te protesteren tegen de plannen van minister Van Engelshoven om geld over te hevelen van de brede universiteiten naar de Technische Universiteiten. Komt allen! En hang op je werkplek zo veel mogelijk exemplaren van deze posters op! NederlandsEngels … [Lees meer...] overPosters Ware Opening van het Academisch Jaar
Nieuwe posters De Alphaman
Op de website van De Alphaman zijn weer drie nieuwe posters met samenvattingen Nederlandstalige meesterwerken uit het (verre) verleden te vinden! Naast de Max Havelaar en tal van andere werken kun je nu ook samenvattingen vinden van Ferguut, Oeroeg en Terug tot Ina Damman. Vergeet je altijd de inhoud van dat ene verhaal? Wil je Max Havelaar graag boven je bed … [Lees meer...] overNieuwe posters De Alphaman
Misschien worden we wel beleefder tegen Siri en Alexa
Wie wil weten naar wat voor wereld we op weg zijn, moet het artikel 'Worden we onbeleefder door de manier waarop we tegen Siri praten?' lezen. Zowat alle problemen die er zijn met het huidige wetenschapsbedrijf komen. Het begint met het artikeltje zelf, een kritiekloze vertaling en bewerking van een stukje dat op de site van de universiteit van de onderzoekers verscheen. … [Lees meer...] overMisschien worden we wel beleefder tegen Siri en Alexa
Nederlandse letterkunde: een zonnige toekomst
Door Mathijs Sanders Laat ik maar bekennen dat de lof die Bram Lambrecht mijn boek Europese papieren toezwaait in zijn recensie voor het tijdschrift Internationale Neerlandistiek (2019-2) mij niet onbewogen laat. De bespreking verwoordt precies wat ik met dat boek beoogde, namelijk het leveren van een bijdrage aan de het onderzoek binnen ons vakgebied naar de … [Lees meer...] overNederlandse letterkunde: een zonnige toekomst
Gedicht: T. van Deel • Autobiografie
T. van Deel overleden AutobiografieZe zetten op hun proefwerkvel nogTaal in plaats van Nederlandsen moeten zo ineens van mijhun korte leven samenvatten.Daar zit men even mee. 't Ideedat ik straks alles lees isvoor de meesten geen bezwaarmaar wat te schrijven is de vraag.Ik zou ze nu al kunnen zeggenwaar hun papier van vol gaat staan.Geboorte ener broer of zusverhuizing, opa … [Lees meer...] overGedicht: T. van Deel • Autobiografie
Karel de Waele nummer 2: een rectificatie
Door Renaat Gaspar Een paar weken geleden (op 9 juli) is op Neerlandistiek een kort artikel verschenen over Karel de Waele, de Vlaamse dichter die in 1869 op 30-jarige leeftijd moest uitwijken naar de VS en daar in 1914 als Charles L. de Waele overleed. Een belangrijk onderdeel van dat artikel was gewijd aan een afwijzende brief van Willem Kloos (de redactiesecretaris … [Lees meer...] overKarel de Waele nummer 2: een rectificatie
‘De Jood Lévi met augurkjes’ (1822) en ‘De koopman in hoeden’ (1824)
Jeugdverhalen over joden (51) Door Ewoud Sanders Auteur: Roelf Gerrit Rijkens (1795-1855) Roelf Gerrit Rijkens was de derde zoon van een onderwijzer uit Garmerwolde in Groningen. Op zijn veertiende ging hij zelf lesgeven, op een dorpsschooltje in Ommen. Een bezoekende schoolinspecteur adviseerde hem een ander beroep te kiezen: als onderwijzer zou hij het nooit ver … [Lees meer...] over‘De Jood Lévi met augurkjes’ (1822) en ‘De koopman in hoeden’ (1824)
Uit mijn hoofd: Toon Tellegen, Een zuchtje wind
Onlangs verscheen een door de dichter zelf samengestelde bloemlezing met de mooiste gedichten van Toon Tellegen, 'Een van ons zal omkijken'. Ik leerde het gedicht 'Een zuchtje wind' (oorspronkelijk uit 2014) uit mijn hoofd. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overUit mijn hoofd: Toon Tellegen, Een zuchtje wind