Door Peter Nieuwenhuijsen Behalve de uitroep ‘oh!’, waarover ik eerder publiceerde op Neerlandistiek, vermeldt Van Dale (15e dr.) ook de uitroep ‘ah!’. Die zie je dan ook geregeld voorkomen in teksten: ‘Ah. Op de paal!’. Het is de ongespannen a van bak, al maakt Van Dale dit deze keer niet duidelijk met een fonetische notatie. Wel wijzen de woorden die het woordenboek opsomt … [Lees meer...] overHerzie het eerste woord van elk woordenboek!
Artikel
In een dialect glijden
Herinneringen van een taalgebruiker (4) Door Marc van Oostendorp Mijn jeugd bestaat uit twee stukken. In het eerste korte stukje (pakweg tot ik vijf was) woonde ik in Zuid-Holland. In het tweede, langere stuk woonde ik in Brabant. Wat kan ons dat schelen, zullen jullie zeggen. Maar omdat ik in deze onregelmatig verschijnende reeks nu eenmaal aan het graven ben naar mijn … [Lees meer...] overIn een dialect glijden
Leiden, 23 mei 2019: Symposium Lucebert opnieuw lezen, maar hoe? Het zwijgen van de dichter en zijn oorlogsverleden
Op 8 februari 2018 publiceerde Wim Hazeu zijn biografie van Lucebert, en dat leverde nogal wat commotie op. In de biografie onthulde Hazeu dat de de dichter in zijn tienerjaren nazisympathieën koesterde. Ook bleek Lucebert tijdens de Tweede Wereldoorlog antisemitische brieven te hebben geschreven, waarin hij het bijvoorbeeld had over hoe ‘de Joodse sjacherige zwetsaard (…) ons … [Lees meer...] overLeiden, 23 mei 2019: Symposium Lucebert opnieuw lezen, maar hoe? Het zwijgen van de dichter en zijn oorlogsverleden
Gedicht: René Huigen • Steven! (fragment)
Een fragment uit het lange gedicht Steven! (bijna 200 blz.) van René Huigen. En hij richtte tot Steven de woorden: ‘Tijd En ruimte betekenen niets voor mij, noch Zouden ze dat voor u moeten doen. O Deerniswekkende dwaze jonge man! O afschuw’lijke! O angstaanjagende Toestand! Gedenk de hete brandende Kerker, die gij gezeten op uw zetel, Als ware het een troon, voor … [Lees meer...] overGedicht: René Huigen • Steven! (fragment)
Herhaalde oproep Nederlandse Taalkunde
Vorige maand nodigde de redactie van Nederlandse Taalkunde / Dutch Linguistics u uit om voor het geplande jubileumnummer in 2020 in een korte bijdrage te reageren op een eerdere publicatie in NT. Om tegemoet te komen aan de wens van veel lezers heeft de redactie nu een document samengesteld met daarin de volledige inhoudsopgave van alle nummers die ooit verschenen zijn. Als u … [Lees meer...] overHerhaalde oproep Nederlandse Taalkunde
Middag Schrijvers en politiek (Leiden, 25 mei 2019)
Het is in 2019 vijftig jaar geleden dat de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde een beruchte bijeenkomst organiseerde: de huldiging van P.C. Hooftprijswinnaar Gerard Reve in de Allerheiligste Hart-kerk in Amsterdam. Een jaar later vond een minstens even interessante avond plaats, die wat minder legendarisch is geworden: een debat met grote auteurs over het thema schrijvers … [Lees meer...] overMiddag Schrijvers en politiek (Leiden, 25 mei 2019)
terpentijn / terpentine
Verwarwoordenboek Vervolg (117) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overterpentijn / terpentine
Terwijl het muziekje speelde, tekende het clowntje een ster
Door Marc van Oostendorp Er klinkt circusmuziek. Een clowntje komt op en doet verwoede pogingen een pot te sluiten. Voor de pot dicht is, houdt het muziekje op. Is nu de volgende zin een correcte beschrijving van deze situatie: Terwijl het muziekje speelde, sloot het clowntje de pot. Volwassen moedertaalsprekers van het Nederlands zeggen van niet. 'Het clowntje … [Lees meer...] overTerwijl het muziekje speelde, tekende het clowntje een ster
Gedicht: Simon Carmiggelt • Een goed mens
Een goed mens Als knaap was Karel bij de welpen. In 't honk zei de akela: 'Kleine krullenkop!' Hij ruimde altijd al zijn rommel op en thuis ging hij dan ook nog moeder helpen. Zo groeit men op tot een rechtschapen man en wordt getrouwd door een gespierde Lien. Zij was niet helemaal zijn smaak misschien, maar och, er kwamen zeven kinders van. Des zondags liep hij … [Lees meer...] overGedicht: Simon Carmiggelt • Een goed mens
Talen kleuren de wereld
Zooëgezeed – symposium over de Wase dialecten Het Wase dialect is kostbaar immaterieel erfgoed. Maar hoe is het er eigenlijk mee gesteld? Is het ten dode opgeschreven? Is het nog wel levensvatbaar? Of is reanimatie hoognodig? Kunnen we het laten verder leven in nieuwe vormen? Laten we het voortbestaan op een andere manier? IN het namiddaggedeelte is er ook aandacht voor de … [Lees meer...] overTalen kleuren de wereld
Afrikaans in Amsterdam
von Henning Radke Der Schauplatz des Geschehens. In niederländischen Telefonläden kann man seine SIM-Karte auf Afrikaans bestellen. In flämischen Läden vermutlich auch. (Foto: HR) Amsterdam im Spätsommer: Simon aus Südafrika hatte seinen Besuch angekündigt. Wir kannten uns bereits zu meiner Zeit als Austauschstudent in Stellenbosch. Nun wollte er Land und Leute zwischen … [Lees meer...] overAfrikaans in Amsterdam
Est Est Est: nep uit de zestiende eeuw
Door Renaat Gaspar “De tous les produits de l’économie mondiale le vin est certes celui qui offre aux prodigieux et inépuisable thème de la publicité séduisante les plus admirables ressources.” ‘Zoek maar bij Google of Wikipedia, daar vind je wel wat.’ (Vrij naar Willem Elsschot, Lijmen.) Eind 1674 reisde de schilder en etser Cornelis de Bruyn van Den Haag naar Rome. … [Lees meer...] overEst Est Est: nep uit de zestiende eeuw
Wat is een woinactie?
Men komt eindelijk in actie in ons managershorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken. Door Marc van Oostendorp "Maribella!" Wouter, de voormalig hoogleraar Financiële Letterkunde die eerst in een manager was veranderd en nu het HRM-beleid van de universiteit coördineerde, kwam binnen zonder te kloppen. Zijn opvolgster zat net te bladeren in de drukproeven voor haar nieuwe … [Lees meer...] overWat is een woinactie?
Edward van de Vendel nieuwe gastschrijver van de RUG
Kinder- en jeugdboekenschrijver Edward van de Vendel wordt de nieuwe gastschrijver van de Rijksuniversiteit Groningen. In drie lezingen en een openbaar interview zal hij zich komend najaar buigen over klassiekers uit de kinder- en jeugdliteratuur, queerboeken en literatuur op het Eurovisie Songfestival. Daarnaast verzorgt hij voor een geselecteerde groep studenten … [Lees meer...] overEdward van de Vendel nieuwe gastschrijver van de RUG
Benoeming Hans Van de Velde tot hoogleraar sociolinguïstiek, Utrecht
Hans Van de Velde (1969), sociolinguïstisch onderzoeker aan de Fryske Akademy, is met ingang van 1 mei 2019 benoemd tot hoogleraar sociolinguïstiek aan de Universiteit Utrecht. Het gaat om een reguliere leerstoel sociolinguïstiek, met bijzondere aandacht voor de taalvariëteiten in Fryslân. Sinds eind 2014 is Van de Velde senior onderzoeker sociolinguïstiek bij de Fryske … [Lees meer...] overBenoeming Hans Van de Velde tot hoogleraar sociolinguïstiek, Utrecht
Gedicht: H.H. ter Balkt • Aan de mensen die machines geworden zijn
Uit Stilstaand leeft alles hier, de pas verschenen bloemlezing die dichter Alfred Schaffer samenstelde uit het werk van H.H. ter Balkt. Aan de mensen die machines geworden zijn Overal jan gassen in de straten van oud kwaad- sprekersland. Wij leven nu stukken sneller dan de insecten! Felle zandstormen waaien op Mars; permafrost beeldhouwt de bodem in een ijzeren vorm. … [Lees meer...] overGedicht: H.H. ter Balkt • Aan de mensen die machines geworden zijn
Pas verschenen: Franse les
Franse les van Ewoud Sanders is een autobiografische novelle, waarin Thijs zich afvraagt wie hij was toen hij in zijn docente kunstgeschiedenis en handenarbeid zijn eerste liefde ontmoette. Vijftien jaar was hij toen ‘juf Karin’ hem bij zich riep. ‘Ik heb gezien hoe je in de lessen naar me zit te kijken. Het is duidelijk dat je verliefd op me bent.’ Ze biedt aan hem bijles te … [Lees meer...] overPas verschenen: Franse les
‘The TH will surely trouble you’
Een gedicht op rijm als cursus Engelse uitspraak voor Nederlandse docenten die college geven in het Engels Door Nico Keuning Wetenschappelijk onderzoek van cognitiewetenschapper Johanna de Vos aan de Radboud Universiteit Nijmegen heeft uitgewezen dat studenten die college krijgen in het Engels op het examen lager scoren dan studenten die het college in het Nederlands … [Lees meer...] over‘The TH will surely trouble you’
Vlogboek – Rindert Kromhout / Willem Brakman / Loekie Zvonik
In deze video vind je een bespreking van de volgende drie boeken: Rindert Kromhout - En ik was zijn held Willem Brakman - De reis van de douanier naar Bentheim Loekie Zvonik - Duizend jaar Thomas (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overVlogboek – Rindert Kromhout / Willem Brakman / Loekie Zvonik
Tips voor onderzoek naar de Zeeuwse rederijkers
Door Jan van Loo Doordat een groep geïnteresseerden al sinds 2010 bezig is met het onderzoek naar de rederijkerscultuur in Zeeland, beschikken we inmiddels over flink wat onderzoeksresultaten, zowel over de rederijkers als over (aanverwante) onderwerpen die ons pad kruisten. Een deel van dit materiaal ligt te wachten op onderzoekers die de gegevens willen bestuderen en … [Lees meer...] overTips voor onderzoek naar de Zeeuwse rederijkers
stom draaien de laatste woorden om de oude hete brij
Door Marc van Oostendorp "De Joodse sjacherige zwetsaard," schreef de grote dichter Lucebert, "heeft ons Nederduitsers erg, erg besmet, in plaats van een rustig kalm, langs stille grachten wandelende en in middags onbeschenen kamers peinzende stam, zijn we 136 een klap en kletsvolkje, een grote groep machtjoden geworden." Vorig jaar onthulde de biograaf Wim Hazeu deze … [Lees meer...] overstom draaien de laatste woorden om de oude hete brij
Gedicht: Prosper van Langendonck • ‘k Ben vreemd te moede
'k Ben vreemd te moede... er vlot iets om me henen als grauwe mistlucht in Novemberlanen. 'k Ben droef te moede als een, de borst vol tranen met 't naar gevoel van nimmermeer te weenen. 'k Ben laf te moede... o! klaar in 't leven lezen! O! nimmer zich met mannenkracht omgorden! O! klaar besef van kunnen-zijn en toch-niet-wezen, van willen-zijn en toch-niet-willen … [Lees meer...] overGedicht: Prosper van Langendonck • ‘k Ben vreemd te moede
De Geschiedenis van een Joodsch jongetje (1851)
Jeugdverhalen over Joden (36) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis ‘De Geschiedenis van een Joodsch jongetje’ is in 1851 gepubliceerd in Het zendelingsblad voor de jeugd. Het is vertaald uit het Duits en wordt gepresenteerd als een waargebeurd verhaal dat door een ‘handswerkman in Berlijn’ aan een ‘zendeling onder de joden’ is verteld. Het gaat om een terugblik: … [Lees meer...] overDe Geschiedenis van een Joodsch jongetje (1851)
Talen zijn voor vrouwen
Door Marc van Oostendorp Waarom leren echte mannen geen vreemde talen? Over die wonderlijke vraag gaat een nieuw artikel in het tijdschrift Group Processes and Intergroup Relations. Althans, voor zover we willen aannemen dat Canadese echte mannen representatief zijn voor alle echte mannen én voor zover je een met allerlei empirisch onderzoek gestaafde verklaring dat echte … [Lees meer...] overTalen zijn voor vrouwen
Gedicht: Prosper van Langendonck • Circe
Circe Daarnevens bromt het woelig bal. Hier, in de gangen, hier zingt en brast men woest. Een weiflend gaslicht daalt met spookrig weemlen op der drinkers paarse wangen en speelt in 't gulden nat dat in de bekers kraalt. Daar rijst zij op, de forsche en zwierge leest omvangen door rood fluweel, waarin het blank der borsten praalt, het wezen door een nimb' van helsche … [Lees meer...] overGedicht: Prosper van Langendonck • Circe