"Oh ja", smaalde een tegenstander in een debat. "Jij bent een taalkundige. Taal is een levend organisme, en zo." Ik weet nooit zo goed wat ik daarop moet zeggen. Er zijn geloof ik geen taalkundigen die echt denken dat taal een levend organisme is, al wordt de metafoor nog weleens gebruikt. Helaas. … [Lees meer...] overTaal is geen levend organisme
Artikel
Gedicht: Chawwa Wijnberg • Vrolijk geloof
Uit Het ontbreken hoor je niet, de nieuwe bundel van Chawwa Wijnberg. Vrolijk geloof Ja laten we geloven in de fuut en geloven in de wielewaal in toekomst en in eieren en als het waait geloven we in de kraai maar wat in de regen of in hagel, barre sneeuw dan geloven we in onderwaterdieren of in het fluitketelen van de zilvermeeuw en als het koud is geloven … [Lees meer...] overGedicht: Chawwa Wijnberg • Vrolijk geloof
Waarom zelfs de suggestie dat Armando sympathie voor het fascistische gedachtegoed gekoesterd zou hebben al misselijkmakend genoeg is
Door Wiljan van den Akker Volgens een bericht op de website van de NOS gaat een gepland eerbetoon aan Armando niet door, mogelijk omdat de schrijver volgens sommigen gesympathiseerd zou hebben met de SS. Als eerste een disclaimer: mocht met feiten worden aangetoond dat Armando - die 3 jaar ‘oud’ was toen Hitler aan de macht kwam, 9 jaar toen de Duitsers in 1939 Polen de … [Lees meer...] overWaarom zelfs de suggestie dat Armando sympathie voor het fascistische gedachtegoed gekoesterd zou hebben al misselijkmakend genoeg is
Zoekt (met reguliere expressies), en gij zult (meer) vinden
Door Roland de Bonth Het is haast niet meer voor te stellen, maar er is een tijd geweest dat studenten Nederlands geen gebruik konden maken van het internet. Om een antwoord te krijgen op een onderzoeksvraag – ik startte in 1985 - was ik aangewezen op een nauwelijks te overziene hoeveelheid papieren boeken, verspreid over de instituutsbibliotheek en de universiteitsbibliotheek. … [Lees meer...] overZoekt (met reguliere expressies), en gij zult (meer) vinden
Inwijding Haags leven van Marcellus Emants (ii de taal)
Door Siemon Reker De vader van Tonia spreekt een volkse variant (getuige “as twee droppele water”) die Emants ontegenzeggelijk nauwkeurig in de notatie probeerde te vangen. Als de oude man aan Theo de boodschap brengt dat z’n dochter is overleden, begrijpt Theo dat ze zelfmoord gepleegd heeft. De oude man legt vervolgens uit dat het in de buurt kwam, maar zelfmoord? “Nou…. da’ … [Lees meer...] overInwijding Haags leven van Marcellus Emants (ii de taal)
Gedicht: Pim te Bokkel • Allengs
Allengs April, april en tergend langzaam groeit het gras. Nog breekt de zon niet door. Kauwtjes houden voor elkaar de wacht. Ze diepen uit de grond het on-ontkiemde zaaigoed op. De was hangt aan de lijn nog natter na te druipen in het gras. Het weer is een gemoedsaandoening van je wereld. Je wil graag dat het overgaat. Licht breekt de zon dan door - het … [Lees meer...] overGedicht: Pim te Bokkel • Allengs
Inwijding Haags leven van Marcellus Emants (i de inhoud)
Door Siemon Reker Inwijding Haags leven begint met het moment dat iemand als jurist afstudeert en zijn voogd-oom hem met een aantal levenslessen de wijde wereld in stuurt. De oom van de net beëdigde advocaat is hoogleraar in het Staats- en administratiefrecht. De roman eindigt (in mijn editie 430 bladzijden later) met een epiloog waarin duidelijk wordt wat de volgende … [Lees meer...] overInwijding Haags leven van Marcellus Emants (i de inhoud)
Kopiisten aan de computer voeren
door Viorica Van der Roest Kun je een computer leren om talige verschillen tussen kopiisten in Middelnederlandse handschriften te herkennen? In het laatst verschenen nummer van Spiegel der Letteren (60, 3-4) staat een artikel van Mike Kestemont: Aan de taal kent men de hand. Talige kopiistherkenning en de scribenten van de Lancelotcompilatie. Kestemont, bekend vanwege zijn … [Lees meer...] overKopiisten aan de computer voeren
Gedicht: Victor Vroomkoning • Delft [14 september 1666]
Ter gelegenheid van Victor Vroomkoning’s 80ste verjaardag, verscheen Tachtig, een bloemlezing met zijn mooiste gedichten. Delft [14 september 1666] Liefste, Ik hoorde, Londen stond in brand. Ook ik. Nu wiegt mijn schoot de luit die jij me schonk. De meesterschilder die ik noodde wilde goud en hermelijn om het geheim dat in mij rijst. De meid en ik … [Lees meer...] overGedicht: Victor Vroomkoning • Delft [14 september 1666]
De Nederlandse taal kan een feest zijn
Door Karin Echten en Marc van Oostendorp Wie had gedacht dat een jaarlijkse samenkomst in een gymzaal voor zoveel maatschappelijke onrust zou zorgen? Toch is die er inmiddels over het eindexamen Nederlands. Ieder jaar in mei staan de kranten vol over de eigenaardigheden van die door iedere eindexamenkandidaat af te leggen toets: dat je vooral trucjes moet toepassen om het … [Lees meer...] overDe Nederlandse taal kan een feest zijn
Gedicht: Michael Deak • Donkere metten
Donkere metten Twee bruine vogels nestelen op het hart van Zwarte Lientje met de blanke tanden: dat zijn de wilde vogels van de schande, dat zijn de stille vogels van de smart. ’k Weet een verscholen fjord tussen het zwart van haar klein oerwoud. – Wie er eenmaal landde keert er steeds weer, en vangt met warme handen de bruine vogels op haar brandend hart. – Wij … [Lees meer...] overGedicht: Michael Deak • Donkere metten
Rotterdamisering en spinraggisering: de Binnenhofse voorliefde voor een achtervoegsel
Door Siemon Reker In het debat over de evaluatie van de Politiewet 2012 (vorig jaar op de toepasselijke datum 12-12), gebruikte Roelof Bisschop (SGP) een term die niet eerder in de Handelingen stond opgenomen en die hij daarom toelichtte: “Ergens lezen we iets over Rotterdamisering van de politie. Dat is dat politiemensen op het platteland zich opgeslokt voelen en zich … [Lees meer...] overRotterdamisering en spinraggisering: de Binnenhofse voorliefde voor een achtervoegsel
Het hoger onderwijs mag niet in zijn eentje verengelsen
Door Marc van Oostendorp Door gunstige persoonlijke omstandigheden volg ik dezer dagen het taalnieuws iets minder intensief, en daardoor hoorde ik pas in de laatste aflevering van De Taalstaat dat er gelukkig ook nog mensen zijn die proberen een genuanceerde visie op de 'verengelsing' te formuleren. René Cuperus bijvoorbeeld, een cultuurhistoricus die vorige week in de … [Lees meer...] overHet hoger onderwijs mag niet in zijn eentje verengelsen
Gedicht: Jo Landheer • Bekentenis
Bekentenis Lang heb ik midden in het bos geleefd, Alleen met bomen en met schuwe dieren, Wilde konijntjes hield ik in mijn hand. 'k Zag herten drinken in de avonduren. Een geur van mos was aan mijn huid, en hei. Vreemde verrukkingen trilden in mij, Diep en geheim, waar mensen niet van weten. Soms sprak ik iemand, maar ik zei niet veel. De woorden kwamen moeilijk … [Lees meer...] overGedicht: Jo Landheer • Bekentenis
Thirza, of de aantrekkingskracht van het Kruis (1841)
Jeugdverhalen over Joden (32) Door Ewoud Sanders Herkomst en drukgeschiedenis De oorspronkelijke, Duitse versie van Thirza is volgens WorldCat geschreven door Hermann Ball uit Elberfeld. Waarschijnlijk is dit een pseudoniem, want over Ball is verder niets te vinden. Thirza, oder die Anziehungskraft des Kreuzes verscheen in 1840 in Berlijn en was meteen een … [Lees meer...] overThirza, of de aantrekkingskracht van het Kruis (1841)
Gedicht: Jo Landheer • April op de Veluwe
April op de Veluwe In andre streken is 't nu volop voorjaar. Daar staan nu al veel boomen in een zacht Pril waas van groen en gaat jong gras ontspruiten. Verblindend trilt er de ijle bloesempracht. Hier blijft het donker op de stille heide, Die nog van winterkoude lijkt verstard. Vaal en verlaten liggen de stuifzanden En al het loofhout ziet nog kaal en … [Lees meer...] overGedicht: Jo Landheer • April op de Veluwe
Het moet iets zeggen, maar wat?
Nultaal (29) Door Jan Renkema Zonder nul is er geen wiskunde. Zonder niets is er geen communicatie. Want niets in taal is niet niets, maar iets. In deze serie een verkenning van onder meer: de stilte, de spatie, de betekenis van de punt, wat er gebeurt tussen ‘navel’ en ‘truitje’, het inhoudsloze gesprek, ‘Dat hebt u mij niet horen zeggen,‘E 621’ op een verpakking en verbale … [Lees meer...] overHet moet iets zeggen, maar wat?
Ik voel dit aan myzelf, hoeveel trotscher, flinker ik gestemd ben wanneer ik werk, dan als ik mymerend ronddool.
De Multatulileescursus (25) Door Marc van Oostendorp - Wat mij ineens opviel: hoe aardig Multatuli ook kon zijn. Als hij niks van de mensen moest, kon hij ze buitengewoon hoffelijk bejegenen. - Zeker, de ellende begon als hij ze nodig had, dan werd hij een lastpak. - Ja, de brieven uit 1867! Het moet een naar jaar voor hem zijn geweest, hij zat daar in Duitsland in een … [Lees meer...] overIk voel dit aan myzelf, hoeveel trotscher, flinker ik gestemd ben wanneer ik werk, dan als ik mymerend ronddool.
Gedicht: Hugo Claus • Visio Tondalis
Nieuwe, uitgebreide website voor Hugo Claus’ verjaardag – hij zou vandaag 90 zijn geworden. ‘Visio tondalis’ (= Het visioen van Tondalus) is geïnspireerd op een gelijknamig schilderij van een volgeling van Hieronymus Bosch. Het gedicht wordt hier voorgelezen met muziek van Erik Voermans. Visio tondalis* Uit het valeland naar de borstelige lucht duwt een engel De verraste … [Lees meer...] overGedicht: Hugo Claus • Visio Tondalis
25 jaar Nederlandse Taalkunde – Oproep tot bijdragen
In 2020 bestaat Nederlandse Taalkunde / Dutch Linguistics 25 jaar. Daarmee zullen we het eerste van de drie tijdschriften waaruit NT voortkwam in levensduur overtreffen: de Spektatorkende 24 jaargangen (vanaf 1971). We zijn op de goede weg om ook Forum der Letteren (36 jaargangen vanaf 1960) en wie weet De nieuwe taalgids (88 jaargangen vanaf 1907) nog in te halen. Een kwart … [Lees meer...] over25 jaar Nederlandse Taalkunde – Oproep tot bijdragen
25 april 2019, Gent: Studieavond Het talenonderwijs in crisis?
De Vakgroep Vertalen, Tolken en Communicatie van de Universiteit Gent, de MULTIPLES-LL-onderzoeksgroep, uitgeverij Garant en Tijdschrift Over Taal nodigen u graag uit op de studieavond Het talenonderwijs in crisis? Donderdag 25 april 2019 Studieavond voor leerkrachten moderne talen in het secundair onderwijs Waar? auditorium A108 (A-gebouw Campus Mercator - eerste … [Lees meer...] over25 april 2019, Gent: Studieavond Het talenonderwijs in crisis?
Woorden zijn geen oorden
Door Flip G. Droste [Oud Vlaams spreekwoord: Op woorden kun je niet bouwen; Woorden zijn onbetrouwbaar; Taal dekt niet de werkelijkheid] .I. Dat taal er niet altijd in slaagt de werkelijkheid vast te leggen, is een vaak terugkerend thema in de filosofie. Zo betoogt ook Verhoeven dat taal een barrière kan vormen als zaken die onze verwondering wekken onder woorden gebracht … [Lees meer...] overWoorden zijn geen oorden
Altijd maar weer revoluties in de wetenschap
Door Marc van Oostendorp Het is kennelijk tijd om de digitale geesteswetenschappen (digital humanities) te evalueren: de afgelopen week las ik minstens twee stukken die dat probeerden: één positief en één negatief, dus dat schiet op. Ze gaan ook allebei over een specifiek aspect: de literatuurwetenschap. De jongens en meisjes van de digital humanities zijn inmiddels ook al … [Lees meer...] overAltijd maar weer revoluties in de wetenschap
Gedicht: Jacqueline van der Waals • Woorden
Woorden Ik wantrouw het woord, een mensch, dat praat, Het weet van alles het hoe en waarom; Daar is op aarde geen heiligdom, Waar niet het woord naar binnen gaat. En dit heet ‘huis’ en dat heet ‘hond’ En dit heet ‘God’ en dat ‘gebed’, En noemt men iets, dan weet men het, En nergens is meer heilige grond. Der menschen woord raakt alles aan. - En dan verstomt der … [Lees meer...] overGedicht: Jacqueline van der Waals • Woorden
Een hartenkreet: stop de karikaturen!
Door Robert Chamalaun Sinds de beslissing viel om de bacheloropleiding Nederlands aan de VU te sluiten, is een schier oneindige stroom aan artikelen op gang gekomen: op internet, in (online) vakbladen, maar ook in opiniekaternen van (landelijke) dagbladen. De strekking is veelal hetzelfde: het is een schande dat er minder mogelijkheden zijn om op universitair niveau Nederlands … [Lees meer...] overEen hartenkreet: stop de karikaturen!