Verslag docentenbijeenkomst Niederlandistenverband Van 21 t/m 23 maart vond de docentenbijeenkomst van het Niederlandistenverband plaats, aan de Freie Universität in Berlijn. Ca. 50 neerlandici uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland volgden een goedgevuld programma met o.a. een bezoek aan de Leipziger Buchmesse, waar Nederland en Vlaanderen zich gezamenlijk presenteerden … [Lees meer...] overAlles behalve vlak
Artikel
De nuances van de liefdesdood
Bij de herdenking van oud-premier Dries van Agt in de Tweede Kamer riep minister-president Mark Rutte een romantisch beeld op over de liefde van Van Agt voor zijn echtgenote Eugenie: ‘Tot in de dood kozen zij voor samen, hand in hand. Het deed mij even denken aan die beroemde dichtregels uit Vondels Gijsbrecht: “‘Waar werd oprechter trouw dan tussen man en vrouw ter wereld ooit … [Lees meer...] overDe nuances van de liefdesdood
Erudiet boek over dé vraag van de taalkunde
Het boek A Mind for Language van de Nederlandse, maar al heel alang in Amerika werkzame, taalgeleerde Harry van der Hulst is een studieboek over een onderwerp dat al enige tijd door sommige geleerden als 'dood' wordt verklaard: het debat over de vraag of taal aangeboren is of aangeleerd. Hebben wij mensen bij geboorte al kennis over hoe taal in elkaar zit? Of leren we dat … [Lees meer...] overErudiet boek over dé vraag van de taalkunde
Dán, misschien
Gezellig zal het niet echt worden, dat heb je al gauw door als lezer van (ik citeer de tekst van het achterplat) de roman waarmee Aya Zikken in 1954 debuteerde en waarmee ze op slag haar naam vestigde als een van onze werkelijk belangrijke auteurs. Het thema van de roman is de dekristallisatie van een huwelijk, de terugblik die een man en een vrouw op hun … [Lees meer...] overDán, misschien
Etymologica: regenworm
Wie als rechtgeaarde tuinder nu bezig is met ’t spitten van zijn grond, komt ’m zeker tegen, de borstelarme regenworm. De worm zoals ie in Noord-Holland genoemd wordt, is een bijzonder nuttig dier. Hij verbetert met zijn gegraaf de bodemstructuur. Hij maakt lange tunneltjes waar de lucht in kan doordringen en dat heeft weer tot gevolg dat bacteriën dieper … [Lees meer...] overEtymologica: regenworm
dat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Een reden waarom het fijn is om taalkundige te zijn: je mag nadenken over de hele kleine dingen die samen ons mens-zijn uitmaken. Vervoegde voegwoorden bijvoorbeeld. Dat laat Astrid van Alem zien in een artikel dat ze schreef voor het tijdschrift Natural Language and Linguistic Theory. Heel veel Germaanse dialecten op het Europese vasteland vervoegen soms voegwoorden. In het … [Lees meer...] overdat auchs tich waal ens vegetarisch uts
Reynaert als pelgrim: horror en humor
Als Reynaert op pelgrimstocht naar Rome wil gaan, laat hij voor zijn pelgrimstas bij Bruun een flinke lap vel afsnijden en omdat hij ook ‘verssche scoen’ wil hebben, brengt hij de koningin op het idee om bij Ysengrijn en zijn vrouw Hersint een paar schoenen van hun poten te laten villen. Lees hier het artikel 'Reynaert als pelgrim: horror en humor' (pdf) van Theo Janssen … [Lees meer...] overReynaert als pelgrim: horror en humor
Het eerste kwart: René Appel, Loverboy
Waarover gaat Loverboy (2005) van René Appel? Het boek is bij verschijnen aangekondigd als een 'literaire thriller', en als thriller kun je zeggen: het gaat over een vrouw die ontdekt dat haar man vreemd gaat, een pistool koopt en de man in het huis van mijn minnares doodschiet. Of eigenlijk kun je dat dan in het openbaar niet zeggen, want dat is een spoiler. (Hoewel er nog wel … [Lees meer...] overHet eerste kwart: René Appel, Loverboy
Een monument voor het Meslânzers
Midslands, heet het in het Nederlands, maar in het woordenboek dat vorige week van deze kleine Waddentaal verscheen, lees je vooral ‘Meslânzers’. In oudere bronnen komt ook nog wel de spelling ‘Meslônzers’ voor. Ergens daartussen ligt de werkelijke klank van dit woord, maar wie dat horen wil, moet er een lange reis voor overhebben. Meslânzers wordt gesproken op het midden van … [Lees meer...] overEen monument voor het Meslânzers
Anne Frank stond in 1947 op de lijst voor de eerste P.C. Hooft-prijs
De wetenschappelijk editie van De Dagboeken van Anne Frank voldeed in 1986 aan de eisen van hen die vonden dat Het Achterhuis ‘een meisjesboek’ was dat tegen aanvallen van neonazi’s beschermd moest worden. Tegelijk kwam het boek ook tegemoet aan de wensen van diegenen die Annes dagboek een meesterwerk vonden dat een standaardeditie naar haar handschriften verdiende. De uitgave … [Lees meer...] overAnne Frank stond in 1947 op de lijst voor de eerste P.C. Hooft-prijs
Het persbericht lag al klaar
Mark Schaevers noemde zijn biografie De levens van Claus. Die titel hinkt op meer gedachten. Om te beginnen is het object zo bekend dat de achternaam volstaat. Ten tweede ontbeert het een kern. Tot slot stelt het bepaald lidwoord dat iedereen wel een indruk heeft van Hugo Claus (Brugge, 1929 – Antwerpen, 2008) waarmee alvast een deel van het geheel valt na te … [Lees meer...] overHet persbericht lag al klaar
Dat zei ik helemaal niet!
Ik gaf mezelf de vijfdelige verzamelde geschriften van Kurt Schwitters cadeau. Want aan de Nautilus-boekjes Kuwitter en Franz Müllers Drahtfrühling had ik niet genoeg. Het smaakte naar meer, dus dan maar meteen het complete werk. Goeoeoed! En leuk en spits en grappig en geestig en vooral: wat een vrijheid. In poëzie – maar dat mag je van poëzie verwachten – en in proza, wat al … [Lees meer...] overDat zei ik helemaal niet!
Een Duits feestje voor de Nederlandse letteren
Ik vraag me weleens af hoeveel jaar het nog moet duren voor je eigenlijk van alle studenten Nederlands, waar ook ter wereld, moet verlangen dat ze eerst maar eens goed Duits leren. In het Duitse taalgebied zijn de afgelopen jaren enkele van de beste leer- en handboeken van het Nederlands verschenen, eerlijk gezegd soms beter dan wat er in Nederland is – en ook zo'n … [Lees meer...] overEen Duits feestje voor de Nederlandse letteren
Letterborden en hakkaarten bij spellingsonderwijs
Wat maakt spellingonderwijs aantrekkelijk? Taal! Treffend woordgebruik in een context die de betekenis duidelijk maakt. Het zojuist verschenen naslagwerk Effectief spellingonderwijs op de basisschool doet dat verbluffend goed. De auteurs Cordewener en Bosman presenteren een smakelijk verhaal over de leerlijn spelling, onder andere doordat ze hun tekst af en toe onderbreken om … [Lees meer...] overLetterborden en hakkaarten bij spellingsonderwijs
“Dachtend dat het normaal was”
Verraden zulke verleden tijden ook iets over ons taalsysteem? Een jaar of twintig geleden heb ik een artikel gepubliceerd over Nederlandse gebiedende wijzen in de verleden tijd. Hoewel die zeker niet heel gebruikelijk zijn en ook lang niet alle Nederlandstaligen ze accepteren, komen ze zeker voor. Er zijn verschillende typen, zoals een voltooide variant, een variant met … [Lees meer...] over“Dachtend dat het normaal was”
Van voor naar achter, van links naar rechts
Op het hoofdkwartier van Neerlandistiek komen af en toe knellende vragen binnen, van die vragen die voor mensen het leven dreigen te vergallen. Geliefden weigeren elkaar nog te spreken, kantoren knallen bijna uit elkaar, en dan komen wij om aan te wijzen wie er gelijk heeft. Gisteren bracht de ijlkoerier bijvoorbeeld deze noodkreet langs: Het is op het eerste gezicht … [Lees meer...] overVan voor naar achter, van links naar rechts
De vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Als ik in de boekhandel mijn leeftijdgenoten zie lopen is het voor mij al snel duidelijk. Jongeren zoeken hun leesvoer buiten het Nederlandse taalgebied. Een Amerikaanse thriller hier, een Engelse roman daar en dan leggen we, want ik doe er zelf ook aan mee, ook nog snel een vertaald werk in ons mandje. Door trends op sociale media rennen mijn medescholieren naar de boekwinkel … [Lees meer...] overDe vlucht naar Engelse literatuur, waardevol of schadelijk?
Knittelen met Claus en Kemp
Hugo Claus in Landgraaf In de nieuwe eeuw zo oudals de voorbije nog toelaat gekortwiekt ontkruld ontzwierdmaar je stem die zich loswringt zingt: Landgraaf 2000 geef achtmaître, je god meet een meter je weet me dat niets rijmt op Erensdan perdre son temps à des riens ‘Mathies, wo dinkst de aa?’‘Nurgens’, antwoordde hij. dedju! je knecht die zich toelachtje … [Lees meer...] overKnittelen met Claus en Kemp
Paul van der Goor: docent Nederlands, dichter en schrijver
Onderstaand artikel verscheen in januari 2019 in ‘Literatuurportret’, een online reeks op de site van het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (LGOG). … omdet daoveur neet genog wäörd besjtaon… Paul C.H. van der Goor, dichter Weer hink de loch wie vreugergries baove de Weespersjtraot. Weer weijt de windj wie vreugereuver de … [Lees meer...] overPaul van der Goor: docent Nederlands, dichter en schrijver
De betekenis van zoen en kus
Taalkunde van 50 jaar geleden Er zijn zaken waarover de wetenschap nooit uitsluitsel zal geven, simpelweg omdat er nooit uitsluitsel komt. Ik schreef op dit eigenste weblog 16 jaar geleden bijvoorbeeld over het betekenisverschil tussen zoen en kus. Het verschil is van oorsprong een van betekenis: zoen komt van verzoening en kreeg de betekenis van kus doordat een … [Lees meer...] overDe betekenis van zoen en kus
De parabel van de onbekende kikker
Wat nieuw is moet weg Mensen vertellen verhalen om de wereld te begrijpen. Bovenstaand verhaal is mijn poging om een reactie te begrijpen die op Neerlandistiek kwam op een blog van Ronny Boogaart. Hij schreef over een interview met Connie Palmen, waarin ze een infinitief in de verleden tijd gebruikte (een vorm die Henk Wolf óók was opgevallen). Een heel … [Lees meer...] overDe parabel van de onbekende kikker
Hosanna: Aarde, Zon, Bomen en Planeten!
Het herstel van de wederkerige relatie tussen de aarde en de mens in de dichtbundel 'Broze aarde' (2020) van Antjie Krog ‘[H]oe kan ons die planeet versorg as ons nie mekaar versorg nie / hoe kan ons mekaar versorg as ons nie die planeet versorg nie?’. Met deze versregels opent Zuid-Afrikaanse dichter Antjie Krog de dichtbundel Broze aarde (2020) of, beter gezegd, met deze … [Lees meer...] overHosanna: Aarde, Zon, Bomen en Planeten!
Epi: bijnaam, voornaam, roepnaam
Als er één club was waar hard wordt gewerkt om de punten binnen te harken, dan is het wel Heracles Almelo. Er heerste een echt "wij-gevoel". Ik kwam in een groep waar ik al veel jongens kende, zoals Bas Sibum en Ramon Zomer. Daarnaast hadden we bijvoorbeeld met Wout Weghorst en Oussama Tannane gewoon een sterke selectie. Omdat ik na Wout Weghorst de tweede Wout was in de … [Lees meer...] overEpi: bijnaam, voornaam, roepnaam
Het systeem van wetenschappelijk publiceren is kapot
Maar liefst twee voorbeelden kreeg ik deze week aangereikt: gevallen waarin een 'peer reviewed' wetenschappelijk artikel in een prestigieus tijdschrift duidelijk door kunstmatige intelligentie geschreven was. Het eerste was dit artikel in het tijdschrift Radiology Case Reports. Op het oog is het wat het tijdschrift belooft: een beschrijving van een radiologisch kennelijk … [Lees meer...] overHet systeem van wetenschappelijk publiceren is kapot
Ik wou graag een liedje zingen
Soms, vaak, beginnen mijn kindergedichten te lang en blijven ze heel lang te lang voordat ik het licht zie en ze drastisch of minder drastisch inkort. Soms, vaak, heb ik al heel lang een idee om ergens iets mee te doen en dat komt er niet van omdat ik niet weet hoe je moet beginnen. Dan helpt het soms, niet vaak, niet altijd, om toch gewoon te beginnen en te zien waar je … [Lees meer...] overIk wou graag een liedje zingen