Op 10 mei 1939 werd Boudewijn van Houten geboren. Precies een jaar later vielen de Duitsers de Lage Landen binnen: Fall Gelb Van Houten schreef later een boek over zijn foute ouders. Bovendien stelde hij dit samen: Dit stuk verscheen eerder op het weblog van Renzo Verwer … [Lees meer...] overBoudewijn van Houten 85 jaar
Artikel
Tegen de academische boycot
Ik vind het altijd jammer als ik het niet eens ben met protesterende studenten, want ik vind dat studenten niet vaak genoeg in actie kunnen komen in deze wereld vol onrecht en problemen. Dus zodra jonge mensen ergens een tent opzetten waar een spandoek aan hangt, kom ik al met een pannetje soep aanzetten. Maar deze keer niet. Het idee van een academische boycot is tegen … [Lees meer...] overTegen de academische boycot
Nacht, trottoir – als Menno Wigman
Over de zelfverdoemelende dichter Menno Wigman schreef Erik Bindervoet een mooi gedicht in Over het werkelijkheidsgehalte van de werkelijkheid (De Harmonie, 2023), getiteld menno eet een eitje, waarin de schrijver-narrator tijdens een dichterstoernee de neerslachtig en melancholiek voor zich uit kijkende Wigman hoort klagen over onze collega’s. over zijn verstoorderitme. … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als Menno Wigman
De herdefinitie ervan
Er gaat een gerucht dat Honoré de Balzac al vóór de uitvinding van het Facebookjeduimpje heeft beweerd: L’homme meurt une première fois à l’âge où il perd l’enthousiasme. Goddank stond de vertaling erbij (we sterven een eerste keer op de leeftijd waarop we ons enthousiasme verliezen). Zo is het maar net, confrère! Wel benoemt De Balzac simultaan een angst bij … [Lees meer...] overDe herdefinitie ervan
Digitale leermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Een verantwoording ‘De voornaamste krachtbron achter het voortleven van Reynaert is de school. Het onderwijs is immers zowel etalage als hefboom van de canon – de instelling bij uitstek die literatuur van waarde acht, maar ook tot waarde máákt.’ (F. van Oostrom, De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk. Amsterdam: Prometheus, 2023, p. 97.) ‘Voorzie in goede … [Lees meer...] overDigitale leermiddelen bij canonteksten uit de Nederlandse literatuur
Laat dan ten minste het graf onsterfelijk zijn…
Dode schrijvers, natuurlijk geloven we niet meer in hun wederopstanding – maar wel in het voortbestaan van hun werk. Wat hebben we mooie regels te danken aan onze schrijvers, regels die niet vergeten worden: Een nieuwe lente en een nieuw geluid, Denkend aan de dood kan ik niet slapen, en niet slapend denk ik aan de dood, Ik ween om bloemen in de knop gebroken, Ambrosia wat … [Lees meer...] overLaat dan ten minste het graf onsterfelijk zijn…
Het beste van boekwinkeltjes: Louis Paul Boon, Menuet (1955)
Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen Mijn werk was nogal eentonig in de vrieskelders: het meten van temperaturen die dag en nacht op vriespunt hadden te staan. Het was geen moeilijk werk, maar weinigen konden het uithouden iedere dag acht uren stipt aan de noordpool te zijn. Als nu maar gauw de bel wou luiden, ik … [Lees meer...] overHet beste van boekwinkeltjes: Louis Paul Boon, Menuet (1955)
Nacht, trottoir – als ollekebolleke
De ollekebolleke is geen uitvinding van Drs. P, maar wel door hem zo in het Nederlands genoemd, beoefend en gepopulariseerd. Het is een van oorsprong Amerikaanse vinding, die de jiggery-pokery, de double dactyl of de higgledy-piggledy heet en de volgende vormkenmerken kent (ik citeer Jaap Bakkers Rijmwijzer want beter kan ik het zelf niet zeggen, al blijft de uitleg, als alle … [Lees meer...] overNacht, trottoir – als ollekebolleke
De Reynaerd in het Sallands
Onlangs gaf Bas Jongenelen in Neerlandistiek te kennen dat hij een vertaling had gemaakt van het Middelnederlandse meesterwerk Van den Vos Reynaerde (Vertaling van ‘Vanden vos Reynaerde’). Die vertaling in het Standaardnederlands heeft hij in een PDF-bestand aangeboden, dat vrijelijk verspreid mag worden. ‘Hoe meer Reynaert, hoe beter’, zegt hij erbij. Naar aanleiding van zijn … [Lees meer...] overDe Reynaerd in het Sallands
Etymologica: Een verhaal van boom en trie
Hoe dichterlijk dat juist van het woord boom de groei en oorsprong maar lastig na te gaan zijn. Helder echter is het lange verleden van het evenwoord trie, dat in zijn reine verschijning in ons taalgebied beperkt is tot een oord aan de zuiderzoom. Boom In het Nederlands en andere Westgermaanse talen verwijzen de verschillende vormen … [Lees meer...] overEtymologica: Een verhaal van boom en trie
Kreek Daey Ouwens
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overKreek Daey Ouwens
AI is op de mars
AI is op de mars, wijst een rondvraag ondernomen door de Engelse krant De Voogd uit, en de vertalers voelen de hitte. Als ze niet snel hun bedrijf samenbrengen, vrezen ze, kunnen ze hun tassen inpakken. Dan is de grap op hen. Voor jaren en jaren malen ze weg, knokken zich buiten westen voor een liedje, en nu worden ze afgelegd – met het fruit van hun eigen weeën, wil je … [Lees meer...] overAI is op de mars
Het eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
Toen Over de liefde verscheen, vertelde de schrijfster her en der dat ze eigenlijk een essay had willen schrijven, maar dat de tekst onder haar handen tot een roman geworden was. Dat zou onder andere de essay-achtige titel van haar boek verklaren. Maar ik denk dat dit in ieder geval deels een misleidende uitspraak was. Want Over de liefde is net zo goed een essay als een … [Lees meer...] overHet eerste kwart: Doeschka Meijsing, Over de liefde
De Grondwet als private metafoor in de Nederlandstalige literatuur
Alles begon in de zomer van 2023 in Spanje. In elk Spaans dorp, in elke Spaanse stad – hoe klein of groot ook – is er wel een ‘Plaza de la Constitución’, een grondwetplein of een grondwetstraat. Daar waar ik woon, in het Belgische Kalken, een klein dorp, is er geen grondwetstraat of grondwetplein, wat volgens de Spaanse norm compleet abnormaal is. De ‘grondwet’, waarvan we … [Lees meer...] overDe Grondwet als private metafoor in de Nederlandstalige literatuur
Gezegd is miszegd
Samuel Beckett in vertaling In een essay met de titel ‘Eight ways of looking at Samuel Beckett’ schrijft J. M. Coetzee: ‘What is missing from Beckett’s account of life? Many things, of which the biggest is the whale.’ Coetzee verklaart wat hij hiermee bedoelt aan de hand van Herman Melvilles meesterwerk Moby-Dick: Een walvis is een walvis is een walvis. Een walvis is … [Lees meer...] overGezegd is miszegd
Marga Minco
Op een dag als vandaag denk ik altijd ook aan Marga Minco (1920-2023). In 2019 mochten wij haar in haar huis in Amsterdam de P.C. Hooft-prijs uitreiken. Elf jaar eerder las haar dochter Jessica Voeten de door haar moeder geschreven 4 mei-voordracht voor, 'Een sprong in de tijd'. Ze haalde herinneringen op aan 4 mei 1940, "de laatste zaterdag waarop ik onbekommerd met mijn … [Lees meer...] overMarga Minco
Tijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
De samenhang tussen mondelinge en schriftelijke Uilenspiegelverhalen Wie kent Tijl Uilenspiegel niet? De beruchte grappenmaker heeft door de eeuwen heen allerlei rollen gehad, van koster en schoenmaker tot bakkersknecht en zelfs verzetsstrijder. Eén ding blijft in alle verhalen hetzelfde: Uilenspiegel is een typische trickster, die anderen lastigvalt voor zijn eigen … [Lees meer...] overTijl Uilenspiegel: trickster van alle tijden
Constantijn Huygens e il suo amico a quattro zampe
Constantijn Huygens (L’Aia, 1596-1687) fu uno scrittore, compositore e diplomatico olandese durante il secolo d’oro (Gouden Eeuw) dei Paesi Bassi, nonché padre di Christiaan Huygens, scienziato al quale si deve, tra le altre cose, la prima osservazione degli anelli di Saturno. Durante la sua intensa attività di segretario dello statolder Federico Enrico d’Orange, … [Lees meer...] overConstantijn Huygens e il suo amico a quattro zampe
Woordvolgorde en naamval
Stel dat je de observatie wil maken dat Jan Piet kust, dan kun je in een hoofdzin natuurlijk zeggen: Maar hoe weet de luisteraar nu wie de kusser is en wie de gekuste? Talen hebben daarvoor minstens drie verschillende strategieën. De eerste is woordvolgorde: in de genoemde zin staat het onderwerp voor het lijdend voorwerp. De tweede is naamval, dat we in het Nederlands nog … [Lees meer...] overWoordvolgorde en naamval
‘Zeg ja als je gevraagd wordt voor een presentatie’
Anna Heijker, 36 jaar, is freelance pitchcoach en dagvoorzitter. ‘Mijn ervaring is dat een bijeenkomst pas echt tot leven komt als je de ruimte geeft aan de expertise van het publiek.’ Anna Heijker studeerde Nederlands en werkt nu als pitchoach en dagvoorzitter in binnen- en buitenland. Hoe heeft zij als neerlandica een internationale carrière opgebouwd? En wat maakt haar … [Lees meer...] over‘Zeg ja als je gevraagd wordt voor een presentatie’
Carel Peeters op Sint Helena
Over de nadagen van een criticus Bij vlagen voel ik deernis wanneer ik aan Carel Peeters denk. En dat is niet eens ironisch. In de jaren zeventig tot negentig van de vorige eeuw was Peeters de absolute machtsfactor in de Nederlandse letterkunde, als chef van de ‘Boekenbijlage’ (later: ‘Republiek der Letteren’) van Vrij Nederland. Dat weekblad was het meest prominente … [Lees meer...] overCarel Peeters op Sint Helena
Boter-kaas-en-eieren met -ette
Achter het achtervoegsel 41 Onlangs zag ik de prachtige film Perfect days van regisseur Wim Wenders. Hierin volgen we het dagelijks leven van hoofdrolspeler Hirayama op de voet. Hij verdient de kost door openbare toiletten in Tokyo schoon te maken en is gelukkig met het eenvoudige en geregelde leven dat hij leidt. Tijdens zijn werk vindt hij in een toiletruimte een … [Lees meer...] overBoter-kaas-en-eieren met -ette
Arme joodse straatventers geportretteerd
Deze week verscheen van Ewoud Sanders het boek Van appeljood tot zuurjood. Veertig portretten van Joodse straatventers. Dit is, bij wijze van voorpublicatie, een deel van de inleiding. Op vrijdagmiddag 21 mei 1880 sloeg in de Amsterdamse Jodenbuurt de vlam in de pan. Een paar maanden daarvoorhad de gemeenteraad besloten dat er op de Sint Antoniesbreestraat en de … [Lees meer...] overArme joodse straatventers geportretteerd
Is ‘louter’ een vergeten groente?
Ik ben ook maar een mens; ik verdoe (te) veel van mijn tijd op TikTok. Vaak is dat het inderdaad: tijd verdoen. Maar soms vind ik er toch een handige ‘life hack’, een lekker recept, een hilarische grap, of – en dat was het geval dit weekend – doe ik er een guitige taalobservatie. En ik ben de beroerdste niet: die deel ik natuurlijk graag. Voor wie niet op TikTok zit: op die … [Lees meer...] overIs ‘louter’ een vergeten groente?
Neem veel truien mee
Interview met Dóri, Hongaarse promovenda, over haar bezoek aan Leuven Dóri Tóth is derdjejaars PhD-student Nederlandse taalkunde aan de ELTE. Ze doet onderzoek naar pragmatische markers, zoals de woorden “hoor, kijk, luister, weet je en zeg”, die de betekenis van een uiting veranderen. Ze is een maand in Leuven geweest, waar ze in het Collegium Hungaricum verbleef en … [Lees meer...] overNeem veel truien mee