Ja werkelijk ik leef in verwarrende tijden! Voor het allereerst in 25 jaar – een hele kwarteeuw jawel - ben ik het van harte, hartgrondig en 100% eens met Ilja Leonard Pfeijffer, en wel in zijn column vandaag in HP/De Tijd over de keuze van de familie Chabot (en hun hond ook, geloof ik) als auteurs van het Boekenweekgeschenk 2024. Pfeijffer:‘[V]anuit de misvatting dat je … [Lees meer...] overZing Pfeijffer gans de natie
Artikel
Wat is poëzie? Hoe instagrampoëzie poëzieopvattingen onthult
Een veelgehoorde kritiek op instagrampoëzie is dat het te simpel, zelfs geen poëzie zou zijn: “poëzie” gekenmerkt door quasidiepzinnige zinnen die door enjambement uit elkaar zijn gevallen. De twittergebruiker Azeem parodieert bijvoorbeeld een van de bekendste instagramdichters Rupi Kaur: … [Lees meer...] overWat is poëzie? Hoe instagrampoëzie poëzieopvattingen onthult
Superdeskundigheid voor neerlandistiek
Mijn deskundigheid wordt minder gewaardeerd in het digitale tijdperk en dat doet zeer. Ik ben lang geleden opgeleid als neerlandicus. Het eerste college werd gegeven door de jonge Bert Paasman en hij sprak over het Apparaat. Niemand van ons wist wat daar mee bedoeld werd en de eerste flauwe grappen werden gemaakt. Maar het bleek een handleiding te zijn waar en hoe de vakman … [Lees meer...] overSuperdeskundigheid voor neerlandistiek
Alweer werd ik niet de kamer uit gestuurd
40 jaar tandeloos (46) In het allereerste artikel ooit op deze site, 'Over stijl' van Ton Anbeek en Arie Verhagen uit 2001, komt De tandeloze tijd al aan de orde. Het artikel van Anbeek en Verhagen is een pleidooi voor de stilistiek, het onderzoek naar stijl, als een overlap tussen taal- en letterkundig onderzoek. Als casus nemen de auteurs de eerste bladzijde van Het hof … [Lees meer...] overAlweer werd ik niet de kamer uit gestuurd
De wel heel treurige geschiedenis van de Struwwelpeter in Nederlandse vertalingen
Experiment. Ik heb hier een paar vertalingen van Der Struwwelpeter voor me, het tiental onvergetelijk wrede kindergedichten van de Frankfurter verloskundige-patholoog anatoom en latere krankzinnigenarts Heinrich Hoffmann uit 1845 waarvan de door hem gemaakte illustraties van zeker de duimzuiger en van de brandende Paulientje en van de rare borstelkop op de cover naar … [Lees meer...] overDe wel heel treurige geschiedenis van de Struwwelpeter in Nederlandse vertalingen
Representatie van boeren
Boerekermis (1708) van Lukas Rotgans (5) In Rotgans’ Boerekermis is bepaald geen sprake van een idyllische portrettering van de boerenstand. De boer is hier geen goede wilde – zou ook onbegrijpelijk vroeg zijn: Jean-Jacques Rousseau was nog niet geboren – maar ook geen pastorale halve zachte met onophoudelijk een fluit in de mond. Zijn de boeren van Rotgans … [Lees meer...] overRepresentatie van boeren
Wat betekent het woord ‘woord’?
Hier is een intrigerend geheim van de taalwetenschap: we weten niet wat een woord is. Er bestaat niet alleen geen definitie van die alle taalkundigen bevredigt, het is waarschijnlijk moeilijk om een definitie te geven die ook maar iemand bevredigt. Waar niet-taalkundigen over taal vaak nadenken als een verzameling woorden – we doen verkiezingen van 'woorden van het jaar', het … [Lees meer...] overWat betekent het woord ‘woord’?
Overléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Het is een simpel verhaal, het ene overleggen is het andere niet. Kijk in Van Dale en zie een optisch verschil aangebracht dat spoort met variërende woordvormen én met een onderscheid in betekenis.Een paar plaatjes illustreren wat Nederlanders die een poosje hebben schoolgegaan zouden kunnen weten, kennis die zou ik denken niet misstaat voor mensen die in de Tweede … [Lees meer...] overOverléggen en óverleggen – vooruit dan toch maar een keertje
Teetlummer tetralogie
H.G. Cannegieter (1880-1966) is volgens mij een van de meest vergeten schrijvers uit de Nederlandse literatuur. Niet dat dit een wedstrijd is, of dat deze mededeling getoetst kan worden – maar daar gaat het nu niet om. Waar het mij nu wel om gaat, is om vier van Cannegieters romans uit de vergetelheid te halen: De volontair (1949), Vier schoten voor een vrouw (1959), Mijn … [Lees meer...] overTeetlummer tetralogie
Helleveeg
40 jaar tandeloos (45) Hoewel er dertien jaar verstreken waren na het verschijnen van het vorige deel van De tandeloze tijd, keerden veel van de thema's en motieven terug in De helleveeg, schoenen bijvoorbeeld, speeksel, honden en incest. Zelfs Italië komt in deze verder door en door Nederlandse roman heel even langs – de huwelijksreis van titelpersonage Tiny zou naar Lugano … [Lees meer...] overHelleveeg
Etymologica: braam
Van de braam (Rubus fruticosus) geloof je onmiddellijk dat ie altijd al in ’t wild voorkwam. Nog in mijn jeugd was er maar één manier om aan bramen te komen: zelf plukken, langs de spoordijk, gewapend met een stok met een spijker als haak om de doornige takken opzij te trekken. In mijn tuin op Nut & Genoegen heb ik de braamstruiken op één hoek bij elkaar gezet, maar … [Lees meer...] overEtymologica: braam
Jan Klaassen, de Nederlandse Petroesjka (3)
III In het gedicht De poppekast van Jacob van Lennep uit 1851, in de bundel Het lijstertje[1] komt ook het repertoire langs, inclusief de eeuwige klacht dat de poppenkast vroeger veel leuker was en dat het nu huilen met de pet op was en dat de traditie ernstiglijk was afgegleden en er inmiddels niets meer viel te lachen. Vroeger, ja toen was het … [Lees meer...] overJan Klaassen, de Nederlandse Petroesjka (3)
Schoon: voorgeven en doorgeven
Op vragen bij het wekelijkse persmoment van de minister-president ging het een paar jaar geleden over de oproep die Rutte had gedaan aan leiders in de wereld om klimaatdoelen te halen. Hij antwoordde op 25 januari 2019: “Waarom is het nou zo belangrijk om die oproep te doen? Eén, omdat we op die manier niet alleen Nederland schoon doorgeven, maar dat heeft niet zoveel … [Lees meer...] overSchoon: voorgeven en doorgeven
Ze stonden een tijdje zwijgend naast elkaar in de diepte te kijken
40 jaar tandeloos (44) Zoals in alle andere delen van De tandeloze tijd speelt de ruimte een belangrijke rol in Advocaat van de hanen. In de oorspronkelijke trilogie is een van de delen De gevarendriehoek genoemd naar het geografische platte vlak (er wordt een stukje Geldrop mee aangeduid dat ongeveer een driehoek is op de kaart) en de andere dimensie, hoog-laag, wordt … [Lees meer...] overZe stonden een tijdje zwijgend naast elkaar in de diepte te kijken
‘Die historie van Jason’ : capittel [23] en slot
© British Library Board, Ms. BL add. 10290, fol. 106v Die historie van Jason, Kritische editie van het unieke handschrift Londen BL add. 10290 in combinatie met de Franse brontekst van de vertaler: een anonieme druk [Brugge, ca. 1476 ?] bezorgd door Willem Kuiper en Inge Van Outryve capittel [23] Hoe een ridder, ghenoemt Patroclus, doot de conighinne Mirro, ende hoe Jason … [Lees meer...] over‘Die historie van Jason’ : capittel [23] en slot
Hoera! Een redacteur
Robbert-Jan Henkes volg ik al heel lang met zeer grote interesse en bewondering. Aanvankelijk zijn polemieken (samen met Erik Bindervoet), waaronder de klassieker ‘Waarom de gedichten van Anna Enquist zulke shitgedichten zijn’, verzameld in de ronduit fraaie en nog steeds erg vitale bundel Waar wij voor zijn en tegen (1996), een onterecht wat vergeten klassieker uit de … [Lees meer...] overHoera! Een redacteur
Latijn, Ida Gerhardt en Anna Maria van Schurman in Zuid-Afrika
In de jaren tachtig was een gymnasiumdiploma geen vereiste meer voor de studie Nederlands. Dat was afgeschaft, want te elitair. Maar tijdens de studie kreeg je het wel fijntjes ingewreven wat je aan klassieke achtergrond miste als je niet meteen de verwijzingen naar de klassieke mythen oppikte of de finesses van de grammatica als een a.c.i. (accusativus cum infinitivo, … [Lees meer...] overLatijn, Ida Gerhardt en Anna Maria van Schurman in Zuid-Afrika
Wrakhoutkunstenaar
40 jaar tandeloos (43) In zijn stuk over Advocaat van de hanen in het Lexicon van literaire werken, (en in een eerder stuk in Ons Erfdeel) ontwikkelt Jaap Goedegebuure een opmerkelijk idee over het verschil tussen Albert Egberts (protagonist van de delen 1, 2 en 3 van De tandeloze tijd en bijfiguur in deel 4) en Ernst Quispel (protagonist van deel 4 en bijfiguur in deel … [Lees meer...] overWrakhoutkunstenaar
Kinderboekenspecial: Nieuw land, nieuwe woorden
Deze zomer publiceren we op Neerlandistiek iedere vrijdag een bespreking van een kinderboek door Eline Zenner. De recensies verschenen eerder op https://www.lees-wijzer.be/boeken/ É bom que tenha tempo para ler esta crítica. Se não fala português, provavelmente não é assim tão fácil. Met dank aan Deep-L(*) start ik deze recensie even in het Portugees. Zo weten we … [Lees meer...] overKinderboekenspecial: Nieuw land, nieuwe woorden
Louis Couperus
Tekening: Robert Kruzdlo … [Lees meer...] overLouis Couperus
Wat wil de persklaarversmurfer?
Toch is het interessant om te zien wat redacteuren, correctoren, persklaarmakers allemaal in je manuscript aantekenen wat er volgens hun niet deugt en niet hoort. Hoe ziet die ideale dooie takketaal van hun eruit, precies? Wat willen ze nou eigenlijk? Hoe staat ze voor ogen dat het eruit ziet, en vooral, klinkt? Wat houden we over als we al hun adviezen opvolgen? Misschien … [Lees meer...] overWat wil de persklaarversmurfer?
Niet in die poepigheid
Nene leert Nederlands "Blinderik!" Het is altijd leuk om uitgescholden te worden door een kind, vooral als het je eigen kind is, en vooral als ze ermee aangeeft nu in een van de laatste details van de grammatica bekend te geraken: die van de woordvorming met voor- en achtervoegsels. "New formations in -erik are rare. They often sound slightly artificial", … [Lees meer...] overNiet in die poepigheid
Argumenteren met misinformatie: dat is niet redelijk, toch?
Je ontkomt er tegenwoordig niet meer aan: misinformatie. Oftewel: onjuiste informatie over iets in de werkelijkheid. Met dank aan moderne technologieën is het verspreiden van onjuiste informatie zo makkelijk geworden dat de overheid kortgeleden een plan van aanpak presenteerde om dit te bestrijden. Hartstikke ambitieus natuurlijk, maar zelfs binnen de politiek wordt niet altijd … [Lees meer...] overArgumenteren met misinformatie: dat is niet redelijk, toch?
Boerekermis (1708) van Lukas Rotgans (4): Vergelijking met Bredero
De tekst van Rotgans telt 1352 versregels, ongelijk verdeeld over twee zogeheten ‘boeken’. Het eerste boek bevat 516 regels, het tweede 836. Beide boeken hebben een eigen karakter, waarbij het tweede boek naar verluidt een ‘hooger toon’ kiest. Dat lijkt dan ‘hooger’ in vergelijking met het eerste boek. Het eerste boek presenteert zich als een epos door de overname … [Lees meer...] overBoerekermis (1708) van Lukas Rotgans (4): Vergelijking met Bredero
Je moet nodig eens naar de oogarts, want je loopt overal tegenop
40 jaar tandeloos (42) Met het verschijnen van Advocaat van de hanen is in 1990 De tandeloze tijd ontploft. Het was voor zover we weten altijd al Van der Heijdens bedoeling dat deel 3 verteld zou worden uit verschillende perspectieven. Maar Advocaten is deel 4, verscheen uiteindelijk jaren vóór dat 'polyfone' deel 3, en had een andere hoofdpersoon: niet langer Albert … [Lees meer...] overJe moet nodig eens naar de oogarts, want je loopt overal tegenop
