By de publikaasje fan ‘Naar ploeg en koestal vluchtte uw taal’* Een historisch-taalsociologisch onderzoek naar de perceptie van het Fries in en rondom de vroegmoderne periode yn Taal en Tongval, Volume 76, Issue 1, jun. 2024, p. 66 - 101. Koarte ynlieding op it artikel yn Taal en Tongval Yn de foarige kollum ‘Op syn Hylpersk’ fan juny ll. haw ik ynhâldlik al preludearre … [Lees meer...] overOp syn Iermodern-Frysk
Frisistyk Utljochte
Rink van der Veldepriiswinner Gerard de Jong syn byld op It Bilt
Skriuwer Gerard de Jong hat sneon de Rink van der Veldepriis útrikt krigen foar syn Biltsktalige debútroman Blau fan dagen, griis fan ônrust. Ynspiraasje foar dy roman die er yn 2017 op as writer in residence yn San Sebastian/Donostia (Baskelân) fanút it Europeeske literatuerprojekt Oare Wurden/Other Words, dêr’t Tresoar ien fan de partners yn … [Lees meer...] overRink van der Veldepriiswinner Gerard de Jong syn byld op It Bilt
Op syn Hylpersk
Nei oanlieding fan it ferskinen fan: Dyami Millarson, Beknopt woordenboek Nederlands-Hindeloopers. Hindeloopen 2024. Op 22 septimber ferline jier wie ik op de Streektalekonferinsje fan de Taalunie yn Frjentsjer. Elk moast oan it begjin - nêst de namme - it dialekt dat hy fertjintwurdige op in kaartsje skriuwe. Ik wie dêr net foar it Frysk, dat ik keas foar it Leewarders en … [Lees meer...] overOp syn Hylpersk
“Meartaligenskoördinator”: misbetearde wurdsjebakkerij
Omrop Fryslân fernijde op 5 juny dat Wietske Poelman "meartaligenskoördinator" fan de gemeente Noardeast-Fryslân wurdt. Dat is moai nijs. It taalferskaat yn Noardeast-Fryslân is grut: de measte doarpen binne Frysktalich, Dokkum hat syn stedsk, yn it Lauwersmargebiet wurde dialekten praat dy't almeast by it Nedersaksysk rekkene wurde, al tinke guon dêr langer wat oars oer en it … [Lees meer...] over“Meartaligenskoördinator”: misbetearde wurdsjebakkerij
Kening & Kening: fan printeboek nei famyljefoarstelling
Hoe makkest fan it populêre foarlêsboek Kening & Kening in oansprekkende famyljefoarstelling? Dy útdaging grypt regisseur Theo Smedes fan iepenloftspul Burgum mei beide hannen oan. Op freed 24 maaie giet it stik yn premjêre. It printeboek Kening & Kening, skreaun troch Friezinnen Linda de Haan en Stern Nijland, is in lytse 25 jier nei it ferskinen noch altyd bot … [Lees meer...] overKening & Kening: fan printeboek nei famyljefoarstelling
Besunigje tsjin better witten yn
Amper in moanne nei it ûndertekenjen fan de BFTK troch Ryk en Provinsje ha Provinsjale Steaten woansdei ynstimd mei in taakstellende besuniging fan 1,6 miljoen op taal en kultuer. Yn 2022 waard dy besuniging, dy’t noch net fierder spesifisearre wie, al opnaam yn de mearjierrebegrutting om de provinsje ek yn de takomst yn de swarte sifers te hâlden. Under lûd protest fan it … [Lees meer...] overBesunigje tsjin better witten yn
Rebelske poëzij oerset yn it Frysk
De Fryske dichtbondel Liet fan mysels (2024) moat ferplichte kost wurde foar alle learlingen op it fuortset ûnderwiis. Dat fynt oersetter Lubbert Jan de Vries, dy’t it wurk fan de Amerikaanske outlaw dichter Walt Whitman út 1855 oerset hat nei it Frysk. ‘It giet oer alles: oer leafde, haat, man, frou, polityk, skjintme, oarloch, frede en bisten.’ Heal april hat Lubbert Jan … [Lees meer...] overRebelske poëzij oerset yn it Frysk
Nei [fytsjəˈfɪnə]
De bydrage dy’t hjir folget soe net bestean moatte. Hjirûnder stiet ommers in útstel foar in Fryske plaknammelist yn IPA-transkripsje. In list dy’t ta myn fernuvering noch altyd brek is. It Frysk Hânwurdboek fan ‘e Akademy (2008) lit op siden 2373 oant 2384 in moaie rige plaknammen sjen, fan Abbegea oant Wymbritseradiel. Der stiet ek by hoe’t de nammen útsprutsen wurde. … [Lees meer...] overNei [fytsjəˈfɪnə]
De Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer 2024-2028 – Tsjok en ambisjeus
Op 8 april 2024 waard ûnder tafersjoch fan deputearre Eke Folkerts de nije Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer (BFTK) ûndertekene troch Hugo de Jonge, minister fan Ynlânske Saken, en Arno Brok, Kommisaris fan de Kening yn Fryslân. It ûndertekenjen fûn plak by Firda yn Snits. Yn de BFTK, dy’t rint fan 2024 oant 2028, lizze Ryk en provinsje fêst hoe’t sy de beskerming en de … [Lees meer...] overDe Bestjoersôfspraak Fryske Taal en Kultuer 2024-2028 – Tsjok en ambisjeus
Op syn Bildts*
By it ferskinen fan: Sytse Buwalda, Grammatica van het Bildts. Sint Annaparochie 2024. Yn Op syn Meslânzers (1 april ll.) gie it ûnder oare oer de ûnbekende oarsprong(en) en ûntsteanstiid fan dit Hollânske dialekt op Fryske grûn. By in oar lid fan dy famylje oan de foaroerlizzende kant fan it Waad binne beide gjin inkeld probleem. De komst is mei de ynpoldering fan de … [Lees meer...] overOp syn Bildts*
Aldfrysk ‘A’ en ‘B’
Klassyk Aldfrysk Der hat yn de Frisistyk genôch te rêden west oer de nammen dy’t wy jouwe oan de midsiuwske taal. Ik haw dêr ek mines wol ta dien al kinne wy net sûnder it neamen yn dit ferbân fan de namme fan Bo Sjölin. Ek Germ de Haan hat hjir in wichtige bydrage levere. Ut dy diskusje is kaam dat wy in dúdlik ferskil merkbite tusken de taal fan rûchwei foar en nei 1400. … [Lees meer...] overAldfrysk ‘A’ en ‘B’
Op ‘e nij besjoen: Afûk-kursus Psychology fan dyn taal
Ynsjoch yn dyn taalgedrach en taalgewoantes Yn de skoallekrante Inktzwam 11, 4, 1976: 7 fan it Nassau [no Bornego] College op It Hearrenfean haw ik it stikje ‘Praet mar Frysk’ (yn de âlde stavering) skreaun oer it hâlden fan in twatalich petear en wat dêr anneks mei is. Ik siet doe sels mei de fraach nei de taalkar: yn wat taal begjinne jo tsjin in ûnbekende; yn it Frysk … [Lees meer...] overOp ‘e nij besjoen: Afûk-kursus Psychology fan dyn taal
Diet Huber: ferneamd yn Fryslân, fergetten yn Nederlân
Yn ferskate fraachpetearen hat Diet Huber witte litten dat Nederlânsk en Frysk har like leaf wienen. Har heit wie Nederlânsk, har mem wie Frysk. Se hat likefolle boeken yn it Frysk as yn it Nederlânsk skreaun, dat die se earlik om en om. Hast twangmjittich, om net ien taal foar de oare te setten. Lit ús dit foaropstelle: har Nederlânske wurk is net om ’e nocht. Yn earste … [Lees meer...] overDiet Huber: ferneamd yn Fryslân, fergetten yn Nederlân
De útspraak fan /g/ en /sk/ oan it wurdbegjin yn de 19e iuw
Der hat de lêste tiid op Frisistyk wat diskusje west oer de status fan it Meslânzers en de wearde dy’t de útspraak fan de g- en sk-/sch- oan it begjin fan it wurd hawwe kinne soe foar dy diskusje. Op de eftergrûn spilet dêrby dat it ferskil tusken [sk] – [sχ] en [g] – [ɣ] fanút modern perspektyf sterk bûn is oan it kontrast tusken Frysk en Nederlânsk. It like my dêrom nuttich … [Lees meer...] overDe útspraak fan /g/ en /sk/ oan it wurdbegjin yn de 19e iuw
Meslânzers
Meslânzers - In reaksje op Jonkman Nei oanlieding fan it útkommen fan it Meslânzer Woardeboek ferskynde der op frisistyk op 1 april fan 'e hân fan Reitze Jonkman in skôging oer de oarsprong fan it Meslânzers, en foaral oer wat it wurdboek dêroer te melden hat. Hy hat it dêrby benammen op myn persoan foarsjoen, wat yn safier terjochte is dat de parten fan 'e publikaasje … [Lees meer...] overMeslânzers
Kiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
Yn alle hjoeddeistige Fryske talen hat it wurd foar "ko" in ûnregelmjittige meartalsfoarm. Yn it Westerlauwersk Fryslân is it ientallige wurd almeast ko, wylst by Kollum om koe sein wurdt (mei it lûd fan kût). It meartal dat dêrby heart, is kij (mei it wenstige dialektferskaat yn de útspraak fan it lûd). Yn Noard-Fryslân leit it spul der net botte oars hinne. Op 'e fêstewâl … [Lees meer...] overKiebäiste: in spoar fan it Aldfryske ki “kij” yn it Sealterfrysk
Op syn Meslânzers*
By it ferskinen fan: Meslânzer Woardeboek, samengesteld door de werkgroep Meslânzers [Triny Martens, Gettje Pals, Piet Smit & Nel Swart], redactie Siebren Dyk. Ljouwert 2024. Ynlieding Ien fan de lytste dialekten yn Fryslân - mei in pear hûndert sprekkers - is wol it Midslânsk of, sa’t de sprekkers út Meslâns it sels neame, it ‘Meslânzers’. In dialekt dêr’t de … [Lees meer...] overOp syn Meslânzers*
Mei in Frysk boek op de earen ûnderweis
Krekt bûten Easterwierrum sit in unyk bedriuw. Oan de bûtenkant fan it hûs is neat te sjen, mar yn de smûke wenkeamer wurdt al gau de passy fan de bewenners dúdlik: boeken. Se steane oeral, sels yn it smoute hoekje fan de eardere bedstee. Al mear as fyftich jier wenje Jan en Marja Schotanus tusken de boeken. Se binne de betinkers fan en driuwende krêften achter Audiofrysk, dat … [Lees meer...] overMei in Frysk boek op de earen ûnderweis
Het Friese klinkersysteem versimpelt
De klinkers van het Fries zijn aan het verschuiven. Het is het de doorgewinterde Fries geheid opgevallen dat de jongerei woorden als wiet ‘nat’ en wiid ‘wijd’ hetzelfde uitspreekt. Ook setjes als hûd ‘huid’ en hoed ‘hoed’ klinken hetzelfde. De lange klinkers, die van wiid en hûd, worden steeds vaker vervangen door een tweeklank die eindigt op schwa (dus: [iˑə] en [uˑə]). Op … [Lees meer...] overHet Friese klinkersysteem versimpelt
Wer wat nijs! Mooglikheden foar Frysktalich krantenijs
It Frysk? Dan moatst yn Provinsje Fryslân wêze! Dêr binne sawol it Frysk as it Nederlânsk offisjele talen en binne de measte sprekkers fan it Frysk te finen (De Jong & Hoekstra, 2015; Wet Gebruik Friese Taal, 2014). It Frysk is lykwols ûnderdiel fan it folle gruttere Europeeske taalferskaat, mei’t it ien fan de 82 regionale talen of minderheidstalen fan 207 taalmienskippen … [Lees meer...] overWer wat nijs! Mooglikheden foar Frysktalich krantenijs
Op syn Frânsk II
Yn de earste wike fan it nije jier haw ik yn Op syn Frânsk I in opstapke makke mei it oanstipjen fan de maatskiplike taalkontekst yn de Nederlannen yn de iermoderne tiid, fan belang foar it begryp fan de doetiidske status fan en de ynfloed op it Nederlânsk en it Frysk. It gong yn dy bydrage oer it dominante plak dat dy bûtenlânske taal dêr earder ynnaam. Dy ynfloed wie oars net … [Lees meer...] overOp syn Frânsk II
De earste skriuwende Fries
De kloft minsken sjocht út oer it strân en dikeret nei de grize weagen dy’t ûnder de kimen troch rôlje. In wyn beart om dea en boartet mei de minsken harren hier en de seamen fan harren mantels. Yn ’e loft bruts de sinne koartlyn troch de kleaune fan wolken. De antlitten fan de lju steane strak en strang, en dat is net allinnich troch de kjeld, mar om it ôfgryslike dat … [Lees meer...] overDe earste skriuwende Fries
Hoe sit it no krekt: Sichtberens fan it Frysk op NHL Stenden yn Ljouwert
De grutte hegeskoalle yn Ljouwert is NHL Stenden. De hegeskoalle hat sa’n 22.000 studinten en 2000 meiwurkers mei mear as 100 ferskillende nasjonaliteiten (NHL Stenden, 2023). Om‘t der sa’n grut ferskaat oan nasjonaliteiten op de hegeskoalle is, soe men ferwachtsje dat dêr ek in soad ferskillende talen sichtber binne, dus yn it gebou, op de webside en yn de kommunikaasje fan … [Lees meer...] overHoe sit it no krekt: Sichtberens fan it Frysk op NHL Stenden yn Ljouwert
Jan Minno Rozendal skriuwt boek foar Lês No: ‘Young adult is in nijsgjirrige leeftiid’
It nijste boek yn de rige fan it lêsbefoarderingsprojekt Lês No is 11 jannewaris presintearre. It boek Tie / Break is skreaun troch Jan Minno Rozendal. Sa’n 5.200 brêgeklassers fan it fuortset ûnderwiis lêze it yn dit lêsbefoarderingsprojekt mei elkoar. Jelle en Femke binne al jierren de bêste freonen. Se spylje tegearre tennis en binne altyd byinoar. Mar no hat Femke op ’e … [Lees meer...] overJan Minno Rozendal skriuwt boek foar Lês No: ‘Young adult is in nijsgjirrige leeftiid’
Op syn Standertfrysk
Oanlieding Op 22 jannewaris ll. kaam Marc van Oostendorp mei Leve de spreektaal op foar de sprutsen fariant fan it Frysk (en it Nederlânsk). Hy die dat nei oanlieding fan in haadredaksjoneel kommentaar fan de NRC fan 19 jannewaris dat opkaam foar it belang fan de (universitêre bestudearring fan de) skriuwtaal, lês Standerttaal fan it Frysk. ‘De krant komt daarbij wel met … [Lees meer...] overOp syn Standertfrysk
