LitLab bevat allerlei handvatten voor het doen van literatuuronderzoek. Inspiratie vind je in de Proeven, en in een uitgebreide handleiding voor leerlingen die een profielwerkstuk willen schrijven over Nederlandstalige literatuur. De handleiding begeleidt leerlingen stap voor stap door het onderzoeksproces en biedt een waaier aan concrete onderzoeksvragen en relevante … [Lees meer...] overSchrijf je pws met LitLab
Neerlandistiek voor de klas
Taalwetenschap in thema’s en toolkits
Omdat taalkunde in het curriculum van het schoolvak Nederlands relatief onderbelicht is, biedt het profielwerkstuk een uitstekende gelegenheid voor leerlingen om dit veelzijdige vakgebied te ontdekken. Profielwerkstuk Taalkunde is een inspiratieplatform voor een taalkundig profielwerkstuk en bevat informatie rondom verschillende thema’s, zoals meertaligheid, dialecten en … [Lees meer...] overTaalwetenschap in thema’s en toolkits
Kort, korter, kortst
De AVI-ziekte van de nieuwe leesvaardigheidstoetsen van Cito Een van de trends in het basisonderwijs is dat de teksten die kinderen lezen steeds korter worden. Dat kun je terugzien in de taalboeken en in de lesboeken voor de zaakvakken, maar ook in de toetsen van het leerlingvolgsysteem die kinderen zo’n twee keer per jaar maken. Neem nu Cito, een grote speler op het … [Lees meer...] overKort, korter, kortst
PWS-ondersteuning Radboud Pre-University College
Het PUC ondersteunt scholen en individuele leerlingen bij het profielwerkstuk. Scholen kunnen gebruik maken van de ‘PWS-starter’ die bestaat uit een lezing van een onderzoeker en speeddate-sessies met studenten. Zo kunnen scholen hun leerlingen een goede start bieden van hun profielwerkstuk. Voor leerlingen bieden wij masterclasses aan over bijvoorbeeld academische vaardigheden … [Lees meer...] overPWS-ondersteuning Radboud Pre-University College
Leerkrachten hoeven het niet altijd te weten
Je verwacht misschien dat een leerkracht niet zo snel tegen een klas zou zeggen iets niet te weten. Toch komt dit best vaak voor in de klassengesprekken die we op video opnamen in groep 6. Ons onderzoek toont zelfs aan dat zulke ‘ik weet het niet’-uitingen van leerkrachten erg nuttig kunnen zijn.Voor dit onderzoek hebben we gebruik gemaakt van conversatieanalyse, een methode … [Lees meer...] overLeerkrachten hoeven het niet altijd te weten
Onderzoek in de digitale bronnen van het INT
Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) is dé plek voor iedereen die iets wil weten over het Nederlands door de eeuwen heen. Met de online historische en moderne woordenboeken van het INT ligt de betekenis en het gebruik van woorden uit vijftien eeuwen Nederlands binnen ieders handbereik. Daarnaast stelt het INT tal van digitale onderzoeksbronnen en corpora – grote … [Lees meer...] over Onderzoek in de digitale bronnen van het INT
Kruimels
In 2008 promoveerde Theo Witte op onderzoek naar de literaire ontwikkeling van leerlingen in de bovenbouw van havo en vwo. Witte beschrijft in zijn proefschrift zes niveaus van literaire competentie: belevend, herkennend, reflecterend, interpreterend, letterkundig en academisch. Deze niveaus zijn hiërarchisch. Idealiter zou een leerling die met een vwo-diploma de … [Lees meer...] overKruimels
Een PWS over schrijven
Veel leerlingen vinden zelf schrijven leuk en uitdagend, en het schrijven van een PWS geeft ze de kans zich hierin meer te verdiepen. In deze workshop verkennen we de richtingen die hun onderzoek dan kan nemen. Denkbaar zijn bijvoorbeeld: onderzoek naar zelf schrijven: zelf iets schrijven in een bepaald genre, en daarbij een reflectief onderzoeksverslag maken met onderzoek … [Lees meer...] overEen PWS over schrijven
Van Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Als iemand op het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) zich jarenlang vol enthousiasme heeft ingespannen om de studie van het Middelnederlands te vergemakkelijken, dan is dat Dirk Geirnaert geweest. Dozen vol met diskettes en alfa- en betaversies van de Cd-rom Middelnederlands die hij achterliet toen hij in oktober 2021 met pensioen ging, zijn daar de stille getuigen van. … [Lees meer...] overVan Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Profielwerkstukken voor de talen
Het profielwerkstuk is een mooi instrument om leerlingen in het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met een onderzoeksgebied. Het stimuleren van PWS-onderzoek naar taal- en cultuurgerelateerde onderwerpen zou er ook voor kunnen zorgen dat meer jongeren kiezen voor een talenstudie. Toch is dit nog een redelijk onontgonnen terrein. Er zijn weinig leerlingen die hun PWS … [Lees meer...] overProfielwerkstukken voor de talen
Met de Beatrijs terug naar de middelbare school
Verslag van mijn Student in de Klas-bezoek Dit voorjaar is de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit begonnen met een nieuw project: Student in de Klas. Studenten van de opleiding gaan terug naar hun oude middelbare school en geven daar een gastles. Ze doen dat over een specifiek onderwerp, waarvan zij verbaasd, verwonderd of verguld waren erover te … [Lees meer...] overMet de Beatrijs terug naar de middelbare school
Deze maand in het Handboek Didactiek Nederlands
Iedere maand plaatsen we de korte samenvattingen van nieuw verschenen artikelen in het Handboek Didactiek van Levende Talen Nederlands. Deze maand: Feedback op het schrijfproces van Nina VandermeulenDeze bijdrage gaat over het belang en de mogelijkheden van feedback gericht op het schrijfproces. Het inzetten van vragenlijsten en toetsregistratie voor feedback, en belangrijke … [Lees meer...] overDeze maand in het Handboek Didactiek Nederlands
Intertekstualiteit in de brugklas
Een van de eerste begrippen die mijn brugklassers dit schooljaar van mij hebben geleerd is ‘intertekstualiteit’. Ik heb de uitleg simpel gehouden. Bij intertekstualiteit gaat het om verbindingen tussen teksten. Een intertekst is een tekst die in een andere tekst terugkomt. Sprookjes en bijbelverhalen worden vaak gebruikt als interteksten. Een tekst kan ook een liedje of een … [Lees meer...] overIntertekstualiteit in de brugklas
Pabostudenten en lezen
Een reactie uit de praktijk op 'Hoe minder je leest, hoe minder je weet' van Yra van Dijk en Marie-José Klaver 'De gemiddelde student aan de pabo of op het hbo is zelf geen lezer meer […]. De pabo-docenten maken zich dan ook zorgen over hun afstudeerders. […] Een pabo-docent gaf aan dat ze zelfs moeite hebben met een kinderboek als Lampje van Annet … [Lees meer...] overPabostudenten en lezen
Literatuur lezen in dialoog
Een paar maanden geleden nam Tanja Janssen afscheid van haar werk aan de Interfacultaire Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam. Ter ere daarvan is een mooi boek verschenen: Literatuur leren lezen in dialoog: Lessen geïnspireerd op het werk van Tanja Janssen (Amsterdam University Press, 2021). Het is de opvolger van Tanja’s publicatie Literatuur leren lezen in … [Lees meer...] overLiteratuur lezen in dialoog
Taalvaardig naar school. Het belang van taalonderwijs
Veel kinderen leren thuis een andere taal dan Nederlands. Op de basisschool wordt er opeens van hen verwacht dat zij Nederlands spreken en begrijpen. Hoe kunnen kinderen uit allerlei rangen en standen zo goed mogelijk voorbereid worden op deze stap? In deze bijeenkomst buigen verschillende experts zich over deze kwestie. … [Lees meer...] overTaalvaardig naar school. Het belang van taalonderwijs
Voyant Tools: snel (eigen) teksten analyseren
En weer gooide corona roet in het eten. Slechts een paar dagen voordat op 19 en 20 november 2021 de 35eeditie van de HSN Conferentie zou plaatsvinden, moest het evenement toch nog worden afgeblazen. Frustrerend en teleurstellend voor organisatie, sprekers en deelnemers die zich verheugd hadden om hun kennis en kunde van het onderwijs Nederlands uit te dragen respectievelijk bij … [Lees meer...] overVoyant Tools: snel (eigen) teksten analyseren
Vrij schrijven begint met verbieden
Voordat ik als lerarenopleider aan de slag ging, heb ik een paar jaar les gegeven aan het Nienoordcollege in Leek (geen betere plaatsnaam om je schoolcarrière te beginnen) waar ik al tijdens mijn stage drie eindexamenklassen onder mijn hoede kreeg. Een van mijn collega’s werd Boris Wanders, die later nog een van initiators werd van het Technasium, maar dertig jaar terug vooral … [Lees meer...] overVrij schrijven begint met verbieden
Neerlandici waren Greta Thunberg voor
In de neerlandistiek lijkt aandacht voor het klimaat iets van de laatste jaren. In de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (BNTL) is het ‘literaire klimaat’ zelfs een populairder onderwerp dan – laten we zeggen – het natuurlijke klimaat. Onder het trefwoord thema klimaat zijn slechts acht publicaties te vinden, waarvan er maar één voor 2019 geschreven … [Lees meer...] overNeerlandici waren Greta Thunberg voor
Literatuurgeschiedenis.org is een blokkendoos
Veel bovenbouwleerlingen van havo en vwo vinden Nederlands een saai vak. Gelukkig zijn docenten Nederlands bezig het curriculum van het schoolvak Nederlands te vernieuwen. Ik wil daar mijn steentje aan bijdragen via een nieuw idee of inzicht om het literatuuronderwijs in de bovenbouw van havo en vwo leuker en beter (o.a. gedifferentieerder of gepersonaliseerd) te maken. In … [Lees meer...] overLiteratuurgeschiedenis.org is een blokkendoos
We moeten vragen blijven stellen
Toen ik aan het nadenken sloeg over de vraag welk inzicht uit de neerlandistiek mijn wereld heeft veranderd, kwamen talloze herinneringen boven. Veel van die herinneringen bleken weggestopt in de donkerte van mijn geheugen en waren in afwachting van het moment waarop ze van nut zouden mogen zijn. Of het nu gaat over de colleges literatuurgeschiedenis die ik volgde bij Ton … [Lees meer...] overWe moeten vragen blijven stellen
Er staat een vierde pijler onder de neerlandistiek
Binnen de neerlandistiek worden doorgaans drie pijlers onderscheiden: de letterkunde, de taalkunde en de taalbeheersing. Daarmee is de neerlandistiek een uiterst brede discipline. Wat mij betreft ontbreekt er dan nog wel een uiterst belangrijk en vaak vergeten onderdeel van de neerlandistiek: de vakdidactiek.Voor sommige lezers van Neerlandistiek zal die uitspraak misschien wat … [Lees meer...] overEr staat een vierde pijler onder de neerlandistiek
Jeugdliteratuur is de belangrijkste literatuur
Ik kan me enorm verheugen op een nieuw boek van Benny Lindelauf, Anna Woltz, Daan Remmerts de Vries of Jean-Claude van Rijckeghem. Dat kan ik nog niet zo lang, want Lindelauf, Remmerts de Vries en Van Rijckeghem zijn auteurs die ik tot voor kort niet kende. Woltz kende ik wel van naam, maar las ik niet. Ik kende of las deze auteurs niet omdat ze jeugdboekenschrijvers zijn, en … [Lees meer...] overJeugdliteratuur is de belangrijkste literatuur
Literatuurgeschiedenis zestiende en zeventiende eeuw
Uitlegvideo over de literatuurgeschiedenis van de zestiende en zeventiende eeuw (Renaissance en Gouden Eeuw). … [Lees meer...] overLiteratuurgeschiedenis zestiende en zeventiende eeuw
10 – 19 juni 2022: Informatiebijeenkomsten over lerarenbeurzen
Leraren die overwegen een onderzoeksbeurs aan te vragen bij het NRO of NWO, kunnen binnenkort enkele online informatie-bijeenkomsten bijwonen. Op woensdag 29 juni 2022 geeft het NRO een toelichting op vier onderzoeksbeurzen voor leraren. Even daarvoor, op vrijdagmiddag 10 juni, is er een NWO-bijeenkomst, uitsluitend over de Promotiebeurs voor leraren. Op de bijeenkomst op 29 … [Lees meer...] over10 – 19 juni 2022: Informatiebijeenkomsten over lerarenbeurzen
