Als het in december donkert, tikken tradities op de deur. Nadert de 22e december, dan rijst de vraag of het dit jaar weer tijd is voor herlezing van De Avonden van Gerard Reve. Of eens een jaartje niet? Met een verjaars-editie voor een bijbehorende vriendenprijs moedigde uitgeverij De Bezige Bij me aan om Frits van Egters andermaal te volgen. Om het bijna gegeven paard even … [Lees meer...] overFrits van Egters’ namen en beroepen
Uitgelicht
De mensen van Ester Naomi Perquin in de brugklas
‘Manieren van leven’ heet het tweede gedicht in Ongevraagd advies (2022), de vijfde bundel van Ester Naomi Perquin. Ik las het, en het liet me niet meer los. Ik besloot het met mijn brugklas te lezen omdat de leerlingen gretige denkers zijn die niet bang zijn voor hun gevoelens. We lazen bovendien net een boek over een beer, Soldaat Wojtek van Bibi Dumon Tak. In Perquins … [Lees meer...] overDe mensen van Ester Naomi Perquin in de brugklas
Überfictie, of: pseudoniem tot parodie
Bedenkingen bij Evi Aarens Sommige schrijvers zijn zó goed, dat ze wat clichés zullen worden aan het land der fabelen toevoegen. Agatha Christie (waarschuwing: spoilers) bedacht voor The Murder of Roger Ackroyd niet de whodunit—die bestond al—maar wel de whodunit waarbij de vierde muur totaal afgebroken werd door de optekenaar (de ik-figuur) van de historie uiteindelijk … [Lees meer...] overÜberfictie, of: pseudoniem tot parodie
Satan en de Saksen
Op 27 december jl. eiste secretaris Oleksii Danilov van de Nationale Veiligheidsraad in Oekraïne dat de van de Russisch-Orthodoxe Kerk afgesplitste Oekraïense tak zich moet distantiëren van Moskou en moet zeggen dat de Russische president Poetin Satan is. Ook het hoofd van de Russisch-Orthodoxe Kerk, patriarch Kirill, is volgens Danilov een duivel. … [Lees meer...] overSatan en de Saksen
Scholen maken zich in vacatures niet druk om werkdruk
Vacatures voor eerstegraadsdocent Nederlands (slot) Na de publicatie van ons eerste artikel over vacatures voor eerstegraadsdocenten Nederlands reageerden er docenten die aangaven dat niet alleen salaris ertoe doet. Een van hen schreef: “Ik ben eerder nieuwsgierig naar hoe de school aankijkt tegen het docentschap, de ideale klassengrootte, de balans werk en privé, de ideale … [Lees meer...] overScholen maken zich in vacatures niet druk om werkdruk
De jeugd van tegenwoordig
Jonge vrienden, Jullie zijn dom, gemakzuchtig en ongeletterd. Jullie geheugen is bedroevend, jullie taalbeheersing abominabel. Ik bedenk dat niet zelf, maar laat me leiden door grote geesten. Laat me citeren, om te beginnen uit het werk van de Romeinse aristocraat Seneca, de vader van de bekende filosoof, die dit omstreeks het jaar 40 van onze jaartelling schreef, toen hij … [Lees meer...] overDe jeugd van tegenwoordig
In het walhalla gelanceerd
Pogingen om iets structureel te verbeteren kunnen rekenen op mijn sympathie. Dus had het boek Optimistische woede (2022) van schrijverscollectief Fixdit een waarderingsvoorsprong voordat ik het begon te lezen. Gelijkwaardig, evenredig – mochten de geslachten dat in literatuur vandaag nog niet zijn, dan maar gisteren!Sowieso was ik jaloerserig, doordat de leden in maart 2022 een … [Lees meer...] overIn het walhalla gelanceerd
‘Maf ze’ revisited
Linguïstische Miniatuurtjes revisited (2) In juni 2023 is het precies 30 jaar geleden dat ik in het toenmalige Neder-L mijn allereerste miniatuurtje schreef (toen nog zonder titel). In de komende maanden zal ik met enige regelmaat zo’n oud miniatuurtje herlezen, en er met de kennis van nu iets nieuws (of fris) over proberen te zeggen. Vandaag: werk ze! Linguïstisch … [Lees meer...] over‘Maf ze’ revisited
De dokter en de bananenschil: de complexiteit van moppen en humor
In Neerlandistiek schreef Nicoline van der Sijs onlangs over Chattie (leuke naam, die houden we erin), onder andere over zijn onvermogen om moppen te tappen. Het begrip “mop” is Chattie weliswaar niet geheel onbekend, maar hij weet geen humor te genereren die door mensen als (enigszins) leuk wordt ervaren. Op Nicolines verzoek om eens “een mop over een poes” te vertellen, nam … [Lees meer...] overDe dokter en de bananenschil: de complexiteit van moppen en humor
Vondels Lucifer (1654) hertaald (2022)
Wie deed eenmaal ‘heilig’ in ‘veilig’ weerklinken?Heiligheid.... Veiligheid.... Vondel!Buiten God is het nergens veilig.... Uit: Eva (1927), Carry van Bruggen Waarom Liever luie lezers dan geen lezers - dit standpunt van Marita Mathijsen deel ik van harte. Als hoofddocent vroegmoderne letterkunde in Utrecht (2002-2011) en vervolgens in Groningen (tot mijn pensioen in … [Lees meer...] overVondels Lucifer (1654) hertaald (2022)
Jan
Ongeveer zes jaar heeft Jan Renkema op deze plaats zijn Verwarwoordenboek gevuld. Hij houdt er vandaag, met aflevering 300, mee op. Hij heeft beloofd dat hij nog nieuwe stukken voor ons zal schrijven, dus het is helemaal geen afscheid – maar wel aanleiding voor mij om eens wat aardigs over hem te zeggen. Want in zekere zin begon de samenwerking met Jan op een heel bijzondere … [Lees meer...] overJan
#IkLeesCouperus: Eline Vere, millennial babe
Ik heb één roman van Louis Couperus hertaald, maar ik zal mezelf zeker geen kenner van zijn werk noemen. Te veel boeken van de meesterverteller heb ik nog níet gelezen. Aan de andere kant: nog nooit is mij iets van hem tegengevallen. Alle reden om in het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, meer van zijn werk te (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: Eline Vere, millennial babe
ChatGPT: Een machine uit de middeleeuwen
Zo lang ik me kan herinneren kijken taalkundigen en letterkundigen nu eens met argwaan, dan weer met meewarigheid naar de ontwikkelingen in automatische vertaling en AI. Ja, natuurlijk kunnen ingenieuze stukjes software sommige zinnen redelijk omzetten in een andere taal, maar er moet wel een menselijke vertaler vaderlijk met de rode pen doorheen om het goed te trekken, en een … [Lees meer...] overChatGPT: Een machine uit de middeleeuwen
De opening van Karel ende Elegast
Voorgelezen in gereconstrueerd 13e eeuws Nederlands De Amerikaans-Russische taalkundige A.Z. Foreman zet op YouTube (en op Mastodon) filmpjes waarin hij allerlei oude teksten voordraagt in gereconstrueerde uitspraak. Hier is een recent filmpje, met het begin van Karel ende Elegast. Foremans eigen uitleg: "Karel ende Elegast", a medieval Romance about Charlemagne going … [Lees meer...] overDe opening van Karel ende Elegast
‘Menschliches Versagen’
Tot en met 31 december publiceert Neerlandistiek iedere dag een beschouwing over de Duitse en Engelse vertaling van De avonden van Reve. De avonden in vertaling (10) Dat hij al een paar dagen te voet naar zijn werk gaat omdat hij geen zin had om zijn lekke band te plakken ziet Frits als ‘menselijke onmacht’, wat Jürgen Hillner met ‘menschliches Versagen’ vertaalt. … [Lees meer...] over‘Menschliches Versagen’
Is de neerlandistiek divers genoeg?
In een aantal opzichten lijkt de wind, na jaren storm en averij, de laatste tijd wat te draaien voor de neerlandistiek. Bijna alle opleidingen mochten dit jaar meer studenten verwelkomen; het zijn er nog net niet genoeg, maar als de trend zich doorzet, is dat over een aantal jaren wel het geval. De Nederlandse overheid bleek bereid te investeren in de Nederlandse universitaire … [Lees meer...] overIs de neerlandistiek divers genoeg?
Webforum voor de neerlandistiek maakt doorstart
Op 2 november 2022 is er een bijzondere gebeurtenis vrijwel geruisloos voorbijgegaan. Toen werd namelijk het Webforum voor de Neerlandistiek opengesteld in een kort artikel door de redactie van Neerlandistiek. Helaas viel die openstelling samen met een technische storing, waardoor het een tijdlang onmogelijk was voor lezers om zich voor het forum te registreren. Het gevolg is … [Lees meer...] overWebforum voor de neerlandistiek maakt doorstart
sChatje, maak eens een tentamenvraag
Wil ik best toegeven, ik was verslaafd, de afgelopen twee weken. En nog, als ik iets vervelends moet doen, zoals kerstkaarten sturen, R-scripts schrijven of abstracts maken, dan is mijn eerste neiging: kan ChatGPT dat niet doen? sChatje, kun jij voor mij een kerstkaart naar Tante Annie sturen? Inmiddels is mijn blinde vertrouwen enigszins ontnuchterd, maar nog steeds is mijn … [Lees meer...] oversChatje, maak eens een tentamenvraag
22 stukken uit ’22
De keuze van de hoofdredactie van Neerlandistiek Het jaar is nog niet ten einde, maar we hebben dit jaar bijna 2500 stukken gepubliceerd – aankondigingen van evenementen en nieuwe boeken, overlijdensberichten, vacatures en artikelen over een palet van onderwerpen dat weer net wat bonter is dan dat van vorig jaar – en daarmee de bontheid van het vak nog wat beter … [Lees meer...] over22 stukken uit ’22
(G)een woord van dank
Speel je even mee? Hieronder lees je een korte dialoog tussen twee halve bekenden. Jij mag in je hoofd aanvullen wat er op de stippellijntjes hoort te komen. A Hey, bedankt zeg! Ik heb een nieuwe positie gekregen aan X en ben er helemaal zeker van dat jij daar voor iets tussenzit. Jij hebt vast een goed woordje … [Lees meer...] over(G)een woord van dank
Hoe goed kunnen jonge Nederlandse lezers evalueren wat ze lezen?
Op het hoogtepunt van de leescrisis probeert het Centraal Plan Bureau (CPB) deze te relativeren door de betrouwbaarheid van internationale onderzoeken in twijfel te trekken. De Volkskrant berichtte op 23 december jl. dat het CPB zich had gebogen over de betrouwbaarheid van internationaal onderzoek naar de leesvaardigheid van Nederlandse leerlingen. Die betrouwbaarheid is … [Lees meer...] overHoe goed kunnen jonge Nederlandse lezers evalueren wat ze lezen?
‘Immer langsam mit der Soße’
De avonden in vertaling (1) Tot en met 31 december publiceert Neerlandistiek iedere dag een beschouwing over de Duitse en Engelse vertaling van De avonden van Reve. Veertig exemplaren hoopte Gerard Reve van De avonden te slijten. Tien van zijn vrienden zouden een presentexemplaar accepteren, twintig mensen zouden het boek uit medelijden met de schrijver kopen en tien … [Lees meer...] over‘Immer langsam mit der Soße’
Excuses in vier talen
Op 19 december 2022 bood minister-president Rutte namens de Nederlandse regering excuses aan voor het slavernijverleden (zie hier de toespraak). Hij deed dat in maar liefst vier talen: Nederlands, Engels, Papiaments, en Sranantongo. Waarom deze vier talen? Wat is de link met de slavernijgeschiedenis van Nederland? Nederlands ligt voor de hand als … [Lees meer...] overExcuses in vier talen
Constantijn Huygens. Een leven in brieven
Video-weergave van de lezingen gehouden op het congres Constantijn Huygens. Een leven in brieven op 2 december 2022 in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. … [Lees meer...] overConstantijn Huygens. Een leven in brieven
20 januari 2023: Mistige tijden, bloeiende letteren?
Op vrijdagavond 20 januari aanstaande vindt in Spui25 te Amsterdam een bijeenkomst plaats rondom het thema Mistige tijden, bloeiende letteren? Het toegenomen besef van de urgente klimaatproblematiek klinkt ook in de literatuur duidelijk door. Denk aan recente ‘klimaatfictie’ en ‘eco-poëzie’, of aan de herontdekking van historische werken die relaties tussen natuur en … [Lees meer...] over20 januari 2023: Mistige tijden, bloeiende letteren?
