In gesprek met Evi Aarens over de literatuur Het heeft de hele dag geregend boven Russell Square, het grootste plein in het centrum van Londen, vlakbij de Universiteit van Londen en het British Museum, maar nu komt net de zon door en een groepje jonge Afrikaanse nannies wandelt het groene park in. Evi Aarens (2000) is bezig plinten te lakken en ophanghaakjes in de muren … [Lees meer...] over‘Ik houd wel van spel, maar niet van gezelschap’
Uitgelicht
Sappho in de zeventiende eeuw
Landkaart van de poëzie, met de rivieren de Rijm en de Reeden(Gemengelde Parnas-loof, 1693) Je kan je ogen niet geloven: de literaire genres visueel in kaart gebracht. Met de gekroonde lier als wapen staat deze zeventiende-eeuwse word cloud in het Gemengelde Parnas-loof van François van Bergen en Samuel van der Heiden (Amsterdam, 1693) als illustratie bij hun beschrijving … [Lees meer...] overSappho in de zeventiende eeuw
Post uit Paramaribo
Eind juli ben ik aangekomen in Paramaribo om een aantal taalbeheersingscursussen te geven in de MA Neerlandistiek van de Anton de Kom Universiteit van Suriname, lokaal bekend als ADEKUS. De universiteit biedt een BA-opleiding Neerlandistiek aan en organiseert af en toe een dan eenmalige MA Neerlandistiek. Af en toe en steeds eenmalig, omdat het een dure onderneming is. In … [Lees meer...] overPost uit Paramaribo
Vernoemingsnamen
Voornamendrift 107 Het is lang heel gebruikelijk geweest om kinderen naar familie en vooral grootouders te vernoemen. Het gevolg was dat dezelfde voornamen van generatie op generatie werden overgedragen. Zo ben ik vernoemd naar mijn grootvader Gerrit Veuger (1892) en daarvoor was het Gerrit Veuger (1863), Gerrit Veuger (1828), Gerrit Blaauboer (1784), Gerrit Blaauboer … [Lees meer...] overVernoemingsnamen
Over duinen en tuinen
Hoewel het Nederlands een Germaanse taal is wordt de oorsprong van duin en tuin vaak in het Keltisch gezocht. Tezamen zouden ze zelfs verschillende ontleningen van een en hetzelfde Keltische woord zijn. Maar hoe aannemelijk is dat? Takken en tuinen Als vertakkingen van de Indo-Europese taalboom zijn het Germaans en het Keltisch verwanten van elkaar, al … [Lees meer...] overOver duinen en tuinen
Waarom hem, en niet die vliegen gered?
40 jaar tandeloos (13) Hoe meer ik De tandeloze tijd teruglees, hoe meer ik me moet verzetten tegen de neiging dat de cyclus, of toch minstens de eerste delen ervan, als postkatholiek te lezen zijn: een zoektocht naar een manier om het leven te kunnen begrijpen na het katholicisme. Het idee is te aantrekkelijk om te verlaten, maar je wilt natuurlijk niet zo’n hele cyclus … [Lees meer...] overWaarom hem, en niet die vliegen gered?
De schrijver is een kameleon
Standpunten en zijpaden bij de essays van Arnon Grunberg Een paar jaar geleden, toen ik nog geloofde dat de essayistiek een literair genre is, heb ik er een gewoonte van gemaakt regelmatig een essaybundel te lezen. Het geloof verdween, de gewoonte bleef. Na een welwillende bespreking in NRC Handelsblad besloot ik Arnon Grunbergs Waarheidsliefde en biefstuk (Nijgh & Van … [Lees meer...] overDe schrijver is een kameleon
Over Reynaert en de antropomorfische schuif
Vanzelfsprekend zal een dierenverhaal van mensenhand altijd antropomorf zijn. Maar in de uitwerking kunnen gradaties hemelsbreed verschillen. Er is sprake van een spectrum van maximaal verdierlijkt (het konijnenepos Watership down) tot vergaand vermenselijkt (de strip Heer Bommel, waarin de dieren hoeden dragen, roken en autorijden). De Reynaert gaat bij lange na niet zover als … [Lees meer...] overOver Reynaert en de antropomorfische schuif
De staart is eraf: -ette wordt -et
Achter het achtervoegsel 32 Om een beeld te krijgen van -ette-woorden door de eeuwen heen, vormen de Historische Woordenboeken online van het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) een belangrijke bron. Tussen de meer dan 500.000 lemmata uit het Oudnederlands Woordenboek (ONW), het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (VMNW), het Middelnederlandsch … [Lees meer...] overDe staart is eraf: -ette wordt -et
In koffie en kaas
Droogstoppel en Laarmans, Multatuli en Elsschot Meer dan eens reageren romans, kort na elkaar of gelijktijdig gelezen, op elkaar. Om te beginnen: in het hoofd van de lezer. Niet altijd is zeker of dat het product is van toeval, slechts geldig voor het oog van die ene lezer, of dat de ene roman de ontmoeting met de andere welbewust gezocht heeft. Een paar maanden geleden … [Lees meer...] overIn koffie en kaas
Verledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
Omdat ik met het schrijven aanbeland ben bij de hoofdstukken over het verblijf van Betje Wolff en Aagje Deken in De Rijp en Beverwijk, besloot ik de sfeer daar op te gaan snuiven en te kijken wat er nog te zien is van het verleden. Ik begon in De Rijp. Daar woonden Betje en Aagje vanaf september 1777 tot midden 1782 op de Rechtestraat, nr. 40 en 36. Volgens Buijnsters … [Lees meer...] overVerledenvreugde en historiehaat: De Rijp en Beverwijk
Vallende ouders
Marc van Oostendorp is op Neerlandistiek bezig met een zeer lezens/aanbevelingswaardige serie over 40 jaar A. F. Th. Van der Heijden, die allerlei herinneringen bij me oproept. Vooral door het boek Vallende ouders, dat zich in een wereld, parallel aan de mijne, afspeelt en die ook overlapt. En één keer kom ik zelfs met een schok mezelf tegen. Ik woonde in dezelfde periode … [Lees meer...] overVallende ouders
Lui letterland
Of: hoe de Nijmeegse letteren te pletten? Toen ik me vele jaren geleden in een Nijmeegs café eens beklaagde over het altijd zo welwillend-laffe karakter van de lokale muziek- en toneelbesprekingen van een brave man die dat in de plaatselijke krant al decennia zo deed, wees een journalist van hetzelfde dagblad me fel terecht. Plaatselijke amateurs die hun ziel, zaligheid en … [Lees meer...] overLui letterland
Contra de persklaarversmurfers
Ik probeer levend Nederlands te vertalen,maar ik heb redacteuren. Van het hele vertaaltraject – van eerste lezing van het te vertalen boek totdat het omkaft en wel in de winkel ligt – is er één moment verreweg het onaangenaamst. En dat is als je je ingeleverde vertaling terugkrijgt van een persklaarmaker of redacteur of corrector. (Voor mij één pot nat.) Daar ga je met al … [Lees meer...] overContra de persklaarversmurfers
Rewilding de eerste indaging
Waarin de aandacht wordt gevestigd op het onmetelijke potentieel van Willems meesterwerk als vertrekpunt voor schrijfopdrachten, te gebruiken in velerlei onderwijsvormen voor jong en oud, in collegezaal of bos en hei. We naderen vers 500. We zijn met Bruun up die vaert door het donker van eenen woude naar Reynaerts favoriete verblijf. Tot nu toe kennen we de titelheld … [Lees meer...] overRewilding de eerste indaging
Petronella Moens: De stem van een vrouw
Tegenwoordig zijn we er in Nederland aan gewend geraakt dat je altijd en overal je mening mag en kan verkondigen, ook als je een vrouw bent. Het is de gewoonste zaak van de wereld dat elke vrouw zich naar het stemlokaal mag begeven om daar met een rood potloodje haar politieke mening te uiten. Daardoor vergeten we soms dat het slechts 104 jaar geleden is dat Nederlandse vrouwen … [Lees meer...] overPetronella Moens: De stem van een vrouw
Platte nieuwsgierigheid of oprechte interesse?
Bij Albert Heijn kwam ik een oude kennis tegen. Ze is lid van een leesclub en op de eerstvolgende sessie werd Ik ga naar buiten om de tuin te zien van Clovis E. van Wijk besproken. Ze was al een eind in het boek gevorderd. ‘Het is een uitleg van Disoriëntaties van Evi Aarens’, zei zij, ‘bijna 300 bladzijden lang. En die Van Wijk en Evi Aarens zijn één pot nat. Wie gaat zijn … [Lees meer...] overPlatte nieuwsgierigheid of oprechte interesse?
Radeloze helden, een avond over mannelijkheid
Hoe verandert ‘mannelijkheid’ in de wereld en in de culturele verbeelding? Genderwetenschapper Maaike Meijer onderzocht de representatie van mannelijkheid en literatuur en film en vond daar veel antihelden die aan mannelijkheid te gronde lijken gaan. Het klassieke programma dat mannen schraagde, lijkt aan zijn eind. Mannelijke kunstenaars tonen extreem mannelijk lijden en … [Lees meer...] overRadeloze helden, een avond over mannelijkheid
De weg door het veen bij het Drentse dorp Een
Sinds mensenheugenis was Drenthe van Friesland gescheiden door eindeloos veen, een onland dat op een enkele plek smal genoeg was om dwars door te steken. De Germaanse benaming voor deze oude weg schuilt er nog in de oordnaam Een. Het vroegere landschap Duizenden jaren was de uitgestrekte laagvlakte van het noordelijk Avondland doortrokken van veen en ander drasland. … [Lees meer...] overDe weg door het veen bij het Drentse dorp Een
Etymologica: Taalcontact in Blankenberge, Wenduine en Domburg
Aan de Vlaamse kust liggen Blankenberge en Wenduine ongeveer vier kilometer van elkaar verwijderd en beide plaatsen lijken meer gemeen te hebben dan hun nabijheid. De plaatsnaam Blankenberge zal weinig uitleg nodig hebben, de plaats ligt in de duinen en we kennen allemaal ‘de blanke top der duinen’. Ook Wenduine ligt in de duinen, maar daarvan is de naam wat minder … [Lees meer...] overEtymologica: Taalcontact in Blankenberge, Wenduine en Domburg
‘Een Venus-dochter uit Holland was hem gevolgd’
Nederlands, historische archeologie en Vergelegen, Universiteit van Kaapstad Nadat ik mijn verrukkelijke baan als docente Nederlands op het Utrechts Stedelijk Gymnasium op had moeten geven en mee was getrokken naar Zuid-Afrika, kreeg ik werk aan de Universiteit van Kaapstad, University of Cape Town bij het Departement Afrikaans en Nederlands. Daar gaf ik Nederlandse … [Lees meer...] over‘Een Venus-dochter uit Holland was hem gevolgd’
Kinderboekenspecial: Een beetje veel
Deze zomer publiceren we op Neerlandistiek iedere vrijdag een bespreking van een kinderboek door Eline Zenner. De recensies verschenen eerder op https://www.lees-wijzer.be/boeken/ Heb jij zo wel al eens een keertje de laatste chips opgegeten terwijl je wist dat je er eigenlijk al genoeg op had? Of heb je al ‘ns toch weer een extra paar schoenen gekocht terwijl je wist … [Lees meer...] overKinderboekenspecial: Een beetje veel
Milou Andrée over de taal van online dating
Sinds we online daten (sinds bijna dertig jaar alweer) is het Nederlands verrijkt met woorden als swipen, ghosten, gaslighten, wokefishen, benchen, doordaten, prela, ignorela, appaire, bambiseks, poema, fuckboy, beer, sugardaddy en nog vele, vele andere. We spreken erover met Milou Andrée, poema en samensteller van het Datingwoordenboekje van het Instituut voor de … [Lees meer...] overMilou Andrée over de taal van online dating
‘Handvol’ en ‘handjevol’ zijn geen samenstellingen
Wie een zin als de volgende leest, zou in eerste instantie kunnen denken dat we te maken hebben met de samenstelling handvol: Het woord handvol wordt niet alleen gezien als een samenstelling, maar het wordt ook beschouwd als zelfstandig naamwoord met de betekenis ‘zoveel als in een hand past’. Het is begrijpelijk dat dit woord tot die woordsoort wordt … [Lees meer...] over‘Handvol’ en ‘handjevol’ zijn geen samenstellingen
De voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
Een zomerquiz Wie studie wil maken van Nederlandstalige toneelstukken uit voorbije eeuwen hoeft al lang niet meer stad en land af te reizen om exemplaren ervan in (universiteits)bibliotheken op te vragen. Zo zijn via Google Books talrijke gedigitaliseerde tragedies, blijspelen en kluchten gemakkelijk online te raadplegen. Nog prettiger voor onderzoekers is de Digitale … [Lees meer...] overDe voortreffelicke Ceneton, ofte ’t gheluckigh tooneelspeelen
