Door Joop van der HorstDe taalunie is van 1980. Het initiatief kwam destijds van Belgische zijde, vooral uit de koker van J. Fleerackers. Nederland zag er niet veel in, maar de Belgen maakten duidelijk dat het politieke lot van Vlaanderen als zelfstandige gemeenschap binnen België ervan afhankelijk was. Er moest en zou een Taalunie komen. Nederland wilde geen spelbreker zijn en … [Lees meer...] overEinde van de Taalunie?
Zoekresultaten voor: standaardtaal
De taal langzaam veranderen!
Door Marc van Oostendorp René Appel toen hij de taal nog snel wilde veranderen. Nu gaan we het krijgen! dacht ik verheugd toen ik in de nieuwe Onze Taal een artikel van René Appel zag staan, de beroemde schrijver en voormalige taalkunde-hoogleraar. Dat artikel heeft als titel Hoe snel laten we de taal veranderen? en als ondertitel Pleidooi voor … [Lees meer...] overDe taal langzaam veranderen!
In syner handt
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (12)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpMarnix van Sint-Aldegonde was volgens sommigen de brug van Antwerpen naar Leiden: doordat hij uit de eerste stad vertrok naar de tweede, zorgde hij dat de nieuwe dichtkunst die in de eerste was ontstaan, overbracht naar … [Lees meer...] overIn syner handt
Tbutte Holland
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (11)Het Nederlandse sonnet bestaat 450 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan?Door Marc van OostendorpAbraham OrteliusSommige sonnetten uit de late zestiende eeuw doen je de opwinding voelen. Hier was een nieuw genre, een vorm waaraan je kon laten horen dat je wist hoe het hoorde, wat er nieuw en modern was in de … [Lees meer...] overTbutte Holland
18 maart, Rotterdam: Het einde van het Nederlands
Het onderwijs en het bedrijfsleven luiden – gesteund door taalliefhebbers – de noodklok: de Nederlandse taal verloedert. Jongeren lezen geen boeken meer en sollicitanten krijgen geen zin meer fatsoenlijk op papier. Althans, zo luidt de klacht. Maar waarom is dat eigenlijk erg?Hoogleraar Joop van der Horst schreef Het einde van de standaardtaal, waarin hij de ontwikkeling van de … [Lees meer...] over18 maart, Rotterdam: Het einde van het Nederlands
Statistiek in plaats van geesteswetenschap
Door Marc van Oostendorp Merano En ja hoor! Daar gaan we weer! De economen, moe van het almaar redden van de wereld van allerlei economische rampen, hebben de afgelopen jaren de taal ontdekt. Ze beginnen nu zelfs experimenten te doen met onschuldige Italianen om te laten zien dat je moedertaal je economische gedrag beïnvloedt <artikel>. Wat is er aan de hand? … [Lees meer...] overStatistiek in plaats van geesteswetenschap
Addenda EWN: stevel en stiefelen
Door Michiel de Vaanstevel zn. ‘laars’Middelnederlands stevele ‘laars’ (1477, Teuthonista; wegens -e is dit waarschijnlijk een meervoudsvorm, vgl. ook bij Plantijn, 1573: stevel oft stevels). Vroegnieuwned. stevel (1573), stivel, stevel, stifel (1599, bij Kiliaan, die ze als Duitse, Gelderse en “Saksische” woorden betitelt). In de standaardtaal is stevel nooit frequent … [Lees meer...] overAddenda EWN: stevel en stiefelen
Hoe Vlaams mag uw Nederlands zijn?
Door Jan UyttendaeleDe redactie van De Standaard gaf de opdracht aan twee medewerkers van de Taalunie om een lijst samen te stellen van Vlaamse varianten van het Nederlands waarover op de redactie soms onenigheid bestaat. De lijst bevat duizend woorden, gekozen uit de ruim vierduizend die in Van Dale als ‘Belgisch’ worden gemarkeerd, wordt gepubliceerd in boekvorm onder de wat … [Lees meer...] overHoe Vlaams mag uw Nederlands zijn?
Eindhovens is stoer – voor vwo’ers
Door Marc van Oostendorp Het dialect mag dan langzaam maar zeker uit Eindhoven verdwenen zijn, de zachte g blijft altijd bestaan. Dat blijkt in ieder geval uit een artikel van Max Wilting, Roeland van Hout en Jos Swanenberg in het nieuwe nummer van Taal en Tongval. Van Wilting en zijn collega's legden 259 scholieren in de regio Eindhoven een vragenlijst voor: vonden … [Lees meer...] overEindhovens is stoer – voor vwo’ers
Ik had het verstand zo grof
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (4)Door Marc van OostendorpLaten we eerlijk zijn: zestiende-eeuwers schreven soms behoorlijke onzin in hun sonnetten. De Vlaamse dichter en politicus August Vermeylen mag dan hebben gevonden dat het volgende gedicht van Jan van der Noot een bewijs was "hoe dat persoonlijk leven reeds bepaald genoeg was om … [Lees meer...] overIk had het verstand zo grof
‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
Door Marc van Oostendorp Een jaar of vijftien geleden had ik een heel fraai sluitende theorie, die moest verklaren waarom er in Nederland wél films, popliedjes en stripverhalen in het dialect gemaakt werden en in Vlaanderen niet. Waar het noorden Wilde mossels, Skik en Haagse Harry had, kon je in het zuiden geen cd'tje persen en geen pagina drukken … [Lees meer...] over‘Allez, moeder, het is te hopen dat je goed slaapt’
450 jaar naarvolging
Een geschiedenis van het Nederlands aan de hand van 196 sonnetten (1) Door Marc van Oostendorp Het Nederlandse sonnet viert dit jaar zijn 450e verjaardag! Het is daarmee ongeveer even oud als de taal zelf. Althans, wanneer we met het Nederlands de moderne standaardtaal bedoelen, kunnen we het begin ergens in het midden van de zestiende eeuw plaatsen. Dat was ook de … [Lees meer...] over450 jaar naarvolging
De Frans Timmermans van de zeventiende eeuw
Door Marc van Oostendorp Talen spreken is niet in de mode. Natuurlijk, wanneer je toevallig met wat vrienden in Tocharië bent, waarderen zij het wanneer jij een rondje in het Tochaars bestelt, maar verder kun je in de meeste gezelschappen maar niet aankomen met de genoegens van Catalaanse les, of met een mooi spreekwoord in het Swahili. Afgezien van Frans Timmermans spreekt … [Lees meer...] overDe Frans Timmermans van de zeventiende eeuw
(De)standaardisering in Europa: kwantitatieve en kwalitatieve methoden
Taal & Tongvalcolloquium 2014, vrijdag 28 november, GentOp vrijdag 28 november vindt in de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) in Gent het jaarlijkse Taal & Tongvalcolloquium plaats. Dit jaar is het thema (De)standardisation in Europe: Qualitative and quantitative approaches. Het programma is rijk gevuld, met naast vier internationale … [Lees meer...] over(De)standaardisering in Europa: kwantitatieve en kwalitatieve methoden
Addenda EWN: aanfluiting
Door Michiel de Vaanaanfluitingzn. ‘voorwerp van spot’Zeventiende-eeuwse afleiding van het ww. aanfluiten, een zestiende-eeuwse leenvertaling van Hoogduits anpfeiffen. Luther gebruikt in 2 Kronieken 29:8 das man sie anpfeifft‘dat men ze bespot’ en in Jeremia 51:37 zum anpfeiffen‘tot mikpunt van spot’.Als eerste heeft de Vorsterman Bijbel uit 1528 de combinatie van aan met … [Lees meer...] overAddenda EWN: aanfluiting
Die Muur, was dat ook een Taalmuur?
door Jan Stroop Door alle aandacht die ’t 25-jarig jubileum van de Val van de Berlijnse Muur krijgt, komt bij mij de herinnering boven aan ’t Colloquium ‘Dialect and Standard Language’ dat in Amsterdam plaatsvond, aan de Vrije Universiteit, van 15-18 oktober 1990, dat wil zeggen nog geen jaar na de val van die muur. Aan dat congres nam ook deel Professor Dr. … [Lees meer...] overDie Muur, was dat ook een Taalmuur?
Ben ik eigenlijk wel Vlaams genoeg?
Door Marc van Oostendorp Sommige van mijn vrienden dachten dat er sprake was van een complot. Waarom zou de De Standaard, ooit een van de bastions van het ABN in Vlaanderen, nu ineens zo groots uitpakken met het nieuws dat eigen Vlaamse woorden en zinswendingen in het Standaardnederlands inmiddels geen taboe meer zijn? En daarbij ook nog een toetsje presenteren waar je zelf … [Lees meer...] overBen ik eigenlijk wel Vlaams genoeg?
Vroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Door Marc van Oostendorp In de vroege middeleeuwen moet een grote groep mensen in het westen van ons taalgebied een (verbasterde) vorm van Latijn hebben gesproken. Dat beweert in ieder geval de Utrechtse hoogleraar Peter Schrijver in een nieuw boek. Pas toen daar in de loop van de tijd de stam van de Franken steeds machtiger werd, schakelden die mensen over op de taal van … [Lees meer...] overVroeger spraken wij Latijn voor in de mond
Met flauwekul de kost verdienen
Door Marc van Oostendorp "Wie zelf ook aan het verzamelen van taal wil beginnen," schrijft Wim Daniëls in zijn nieuwe boek De taal achterna, "moet één ding heel goed beseffen: je moet het vooral voor jezelf doen. Andere mensen vinden het niet zo’n probleem dat er taalgekken zijn, maar ze meekrijgen in die taalgekte is een heel ander verhaal, of, zoals mijn vader het ooit zei: … [Lees meer...] overMet flauwekul de kost verdienen
Addenda EWN: zult en zilt
Door Michiel de Vaanzult zn. ‘hoofdkaas’Oudnl. sulton [dat.sg.] ‘zoute grond’, Mnl. sulte, sult ‘pens, gepekeld vleesʼ, Nnl. zult ‘zoutwater, pekel; in zout geconserveerd vleesgerecht’. De huidige betekenis ‘hoofdkaas’ is vanaf 1639 in teksten geattesteerd. Er bestaat ook een afgeleid ww. zulten ‘inmaken, ter conservering inleggen in zout en kruiden’ (1560). In het Zeeuws luidt … [Lees meer...] overAddenda EWN: zult en zilt
Addenda EWN: waal en wiel
Door Michiel de Vaanwaal zn. v. en wiel zn. ‘kolk door dijkdoorbraak ontstaan’Het Nederlands kent twee woorden met dezelfde betekenis. (1) Onl. Vual, mv. Vuala ‘afgrond’ (10e e., Wachtendonckse Psalmen), Mnl. wael en wale(meestal m.) ’poel, plas, kolk’. Vanaf de 13e eeuw werd waal uit de standaardtaal verdrongen door wiel. Vroegnieuwned. waal wordt in Westnl. dialecten gevonden … [Lees meer...] overAddenda EWN: waal en wiel
Mensen die ‘alleraffreust’ zeggen, deugen niet
Door Marc van OostendorpIn de negentiende eeuw spraken straatjongens zo: "Dat eerste huis met dat platte stoepie, de tweede verbij den spekslager, naast dat huis, daar die spiegeltjes uitsteken."Althans wanneer we de schrijver Nicolaas Beets (1814-1903) moeten geloven, die in zijn Camera Obscura (om precies te zijn in Hoe warm het was en hoe ver) een jongen zo laat praten. Dat … [Lees meer...] overMensen die ‘alleraffreust’ zeggen, deugen niet
Het huis van wantrouwen
door Miet OomsTussentaal. Het is het afgelopen decennia een begrip geworden. Vlamingen hebben er een haat-liefdeverhouding mee ('van ons' versus 'dat taalverloederende brabbeltaaltje'), sommige Nederlanders vrezen ze als voorbode van wederzijdse onverstaanbaarheid. De term roept meer emoties op dan om het even welke andere aanduiding van een taalvariant of -register. Laat hem … [Lees meer...] overHet huis van wantrouwen
Addenda EWN: Inleiding
Vanaf vandaag verzorgt Michiel de Vaan een nieuwe etymologische rubriek voor Neder-L, met addenda op het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands. Hieronder staat de inleiding; in een volgend bericht verschijnt meteen aflevering 1. (Redactie)Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands(2003–2009) moest door tijd- en geldgebrek duizenden woorden onbehandeld laten. … [Lees meer...] overAddenda EWN: Inleiding
Doe mosz dich de naas poetse
Door Leonie Cornips Ergens weten we wel dat we veel vaker zich of een vorm daarvan als me en je zeggen en andere typen zinnen daarmee maken dan in het westen gebruikelijk is. Het viel mij pas op toen ik Nederlandse Taalkunde studeerde in Amsterdam. Ik ging ervan uit dat ik Nederlands sprak omdat dialect thuis niet aanwezig was. Maar tijdens de colleges taalkunde bleek pas … [Lees meer...] overDoe mosz dich de naas poetse
