Jeugdverhalen over joden (44) Door Ewoud Sanders ‘Pietje en zijne moeder’ (1784)Auteur: waarschijnlijk Augustus Sterk (1748-1815) Herkomst en drukgeschiedenis ‘Pietje en zijne moeder’ verscheen op 11 november 1784 in het Weekblad voor Neêrlands jongelingschap. Dit tijdschrift werd samengesteld door de Lutherse predikant Augustus Sterk, toen werkzaam in Amsterdam. … [Lees meer...] over‘Pietje en zijne moeder’ (1784)
18e eeuw
Aagje Deken stierf aan verdriet
Door Marita Mathijsen Zo bekend was Betje Wolff dat haar overlijden in de Haarlemsche Courant gemeld werd. Ze stierf op 5 november 1804, 66 jaar oud. Haar vriendin Aagje Deken volgde haar negen dagen later, nog geen 63 jaar oud. Zevenentwintig jaar hadden ze bij elkaar geleefd en lief en leed gedeeld. Ze waren in 1788 samen naar Frankrijk gevlucht voor het geweld van de … [Lees meer...] overAagje Deken stierf aan verdriet
Bourgondische raadsels uit Den Hof der Liefde
Door Marti Roos Den hof der liefde is een 18e-eeuwse, kleine handleiding voor het hofmaken. Het bevat raadgevingen over houding en gedrag, voorbeelden voor de jongen om een meisje aan te spreken, hetgeen al snel wordt gevolgd door het huwelijksaanzoek en het katholieke doopritueel, met daartussen een aantal gedichten. Hierop volgt een verzameling van 110 genoeglijke raadsels … [Lees meer...] overBourgondische raadsels uit Den Hof der Liefde
‘De verkeerde vrees’ (1782)
Jeugdverhalen over joden (42) Door Ewoud Sanders ‘De verkeerde vrees’ (1782)Auteur: Hieronymus van Alphen (1746-1803) Keesje zag eens Joden loopen,Om wat ouds! wat ouds! te koopen;Hij werd bang, ja bleek van schrik;Hij kroop weg, en ging aan ’t huilen.Pietje spotte met dat schuilen;En zei lagchend: doe als ik! Kees zei: zoudt gij niet ontstellen,Als gij hun eens aan … [Lees meer...] over‘De verkeerde vrees’ (1782)
Het Volmaakte Kind (1798)
Jeugdverhalen over joden (41) Door Ewoud Sanders Het Volmaakte Kind (1798)Auteur: Johannes Henricus Nieuwold (1737-1812) Herkomst en drukgeschiedenis Johannes Henricus Nieuwold staat bekend als de Nederlandse Pestalozzi. Net als deze Zwitserse pedagoog was hij een onderwijshervormer. Nieuwold begon zijn loopbaan … [Lees meer...] overHet Volmaakte Kind (1798)
Vegatariër, stadsdokter, patriot
Door Marc van Oostendorp De titel van het nieuwe boek van de Bossche patriottenkenner Jacques Baartmans is sober: Pieter van Schelle (1749-1792). Veelzijdig en verlicht. Hij dekt wel precies de inhoud, en wat voor inhoud! Er zijn mensen wiens leven je ook 250 jaar na dato nog inspireren. Pieter van Schelle was zo iemand: een man die zo'n beetje alle dingen die zijn tijd … [Lees meer...] overVegatariër, stadsdokter, patriot
Call for papers – Congres Werkgroep ‘De Moderne Tijd’ – Doelenzaal (UBA) Amsterdam, 20 december 2019
Rampzalig Nederland De omgang met rampen in Nederland, 1780-1940 (Let op: gewijzigde datum: 20 december 2019) Door de opwarming van de aarde en de toenemende dreiging van klimaatrampen heeft het historisch onderzoek naar rampen en rampverwerking een hoge vlucht genomen. Het besef is doorgedrongen dat overstromingen, aardbevingen, hittegolven, droogtes, en de gevolgen daarvan … [Lees meer...] overCall for papers – Congres Werkgroep ‘De Moderne Tijd’ – Doelenzaal (UBA) Amsterdam, 20 december 2019
Vrijdag 7 juni, Nijmegen: boekpresentatie Jacob Simonszoon de Rijk (editie Lotte Jensen en Tommie van Wanrooij)
Lucretia van Merken en haar tijdgenoten: de bloei van het toneel in de achttiende eeuw Vrijdag 7 juni, 14.30-17.00 uur Huize Heyendael, Beelkamer Geert Grooteplein-Noord 9 6525 EZ Nijmegen … [Lees meer...] overVrijdag 7 juni, Nijmegen: boekpresentatie Jacob Simonszoon de Rijk (editie Lotte Jensen en Tommie van Wanrooij)
Snowy view of Holland
Door Christopher Joby Although the primary reason for the Dutch going to Japan from around 1600 onwards was to trade, they often brought gifts with them in order to endear themselves to local rulers including the shogun. Among the gifts they presented to Japanese were telescopes, clocks and peep-boxes. Peep-boxes were devices into which the viewer could peer and see different … [Lees meer...] overSnowy view of Holland
Bespottelijke vrouwen en de boerse Nederlandse taal
Door Marc van Oostendorp Dat samenlevingen soms overstappen op een andere taal, is bekend. Dat de meeste mensen dat een ongunstige ontwikkeling vinden eveneens. In zo'n geval rijst natuurlijk al snel de vraag: wiens schuld is dat eigenlijk? In de loop van de geschiedenis blijkt het antwoord daarop vaak te zijn geweest: van de vrouwen. Ik ben de laatste tijd wat … [Lees meer...] overBespottelijke vrouwen en de boerse Nederlandse taal
21- 22 februari 2019, Nijmegen: Conference Foreign Eyes on the Republic
European Perspectives on the Republic and the Dutch in the Long Eighteenth Century 21 – 22 February 2019 Radboud University Nijmegen Please register on www.foreigneyes.nl What images did the Dutch evoke during the long eighteenth century? By examining both the international importance of the Republic as well as the development and dissemination of European stereotypes … [Lees meer...] over21- 22 februari 2019, Nijmegen: Conference Foreign Eyes on the Republic
Volkswoede, volksopvoeding, bouwen en breken in de 18e eeuw
Nieuw nummer Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman Het onlangs verschenen, nieuwe nummer van de Mededelingen opent met Ton Jongenelens artikel over de doelistenopstand van 1748 en daarin botsen de nette burgers met het woedende ‘gemeen’. Bijna iedereen lijkt in die dagen een ‘geel hesje’ te dragen. Jongenelen laat zien dat de ‘doelisten’ veel meer bereikten dan … [Lees meer...] overVolkswoede, volksopvoeding, bouwen en breken in de 18e eeuw
22 februari 2019, Leiden: symposium Vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’
Spelen, leven, sterven. Bilderdijk en het gezinsleven PROGRAMMA 14.00: Opening door Gert-Jan Johannes 14.05: Eveline Koolhaas-Grosfeld: Jacob de Vos Wzn en Willem Bilderdijk. Twee vroege 'striptekenaars' over hun kinderen’ 14.30: Gert-Jan Johannes: ‘En hier vliegt hy, om de klucht…’ Bilderdijk als pionier van de luchtreis per vlieger … [Lees meer...] over22 februari 2019, Leiden: symposium Vereniging ‘Het Bilderdijk-Museum’
Uitslag van de Worm-en-donder-kerstquiz
Door Roland de Bonth Vlak voor Kerstmis verscheen op Neerlandistiek de Worm-en-donder-kerstquiz (zie hier). Omdat zondag 6 januari 2019 de laatste mogelijkheid was om de gevraagde zin op te sturen, is het nu tijd om zowel de oplossing als de uitslag bekend te maken. Allereerst de oplossing. Hieronder staan de 32 titels uit de opgave, gevolgd door de voor- en achternaam van … [Lees meer...] overUitslag van de Worm-en-donder-kerstquiz
De Worm-en-donder-kerstquiz
Door Roland de Bonth Na de kerstactie, het kerstgala en het kerstontbijt begint vandaag voor alle docenten in het voortgezet onderwijs – en ook voor heel veel andere neerlandici – een tweeweekse kerstvakantie. Een tijd van bezinning maar ook een periode om eindelijk Worm en donder van kaft tot kaft te lezen, het door Inger Leemans en Gert-Jan Johannes geschreven deel uit de … [Lees meer...] overDe Worm-en-donder-kerstquiz
Vlogboek – Imaginaire reisverhalen in de 18e eeuw
In deze video bespreekt Jörgen het imaginaire reisverhaal, een genre dat in de 18e eeuw is ontstaan. Verhalen waarin het verlichtingsdenken centraal staat. Van filosofische robinsonades tot maatschappijkritische boeken vol apen. Geciteerde boeken: Hendrik Smeeks - Beschrijvinge van het magtig Koninkryk Krinke Kesmes J.A. Schasz M.D. - Reize door het Aapenland Betje Wolff … [Lees meer...] overVlogboek – Imaginaire reisverhalen in de 18e eeuw
‘Voorbeeld van groote eerlijkheid in een jood’ (1799)
Jeugdverhalen over joden (14) Door Ewoud Sanders De eerste Nederlandse vertaling van deze Duitse zedengeschiedenis verscheen in een vierdelig werk waarvan geen exemplaren bewaard zijn gebleven: Godsdienst, deugd, natuur en voorzienigheid: een leesboek voor het algemeen (1798-1803). Het tweede deel, waarin dit verhaal in 1799 werd afgedrukt, werd besproken in het … [Lees meer...] over‘Voorbeeld van groote eerlijkheid in een jood’ (1799)
Het eeuwige leven van een raadselboekje
Door Marti Roos Lucia. My dunckt ’t waer best wy hier wat raetseltjens vertelden. Amaril. Dit is viesvaesery en mach by ons niet gelden. Zo discussiëren de herderinnen in De Conincks toneelstuk Herdersche ongestadicheyt (1638). Raadsels beschouwt Amaril als nutteloos tijdverdrijf – wat hen niet weerhoudt vervolgens blindemannetje te spelen. Jammer, want nu … [Lees meer...] overHet eeuwige leven van een raadselboekje
Gezocht: vrijwilligers transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica II
Als doorstart van het transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica dat liep binnen het NWO-onderzoeksprogramma ‘Brieven als Buit’, hebben de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Leiden met steun van het ANV nu een nieuw transcriptieproject gelanceerd: Wikiscripta Neerlandica II. Met de hulp van vrijwilligers willen we handgeschreven Noordelijke en Zuidelijke bronnen uit … [Lees meer...] overGezocht: vrijwilligers transcriptieproject Wikiscripta Neerlandica II
Vlogboek – Tijdschriften in de 18e eeuw
In deze video bespreekt Jörgen de opkomst van het tijdschrift in de achttiende eeuw: geleerdentijdschriften, satirische bladen en spectatoriale tijdschriften. Onder invloed van de Verlichting vullen auteurs verschillende periodieke geschriften vol besprekingen, roddels, satire en beschouwende stukken. Genoemde auteurs en tijdschriften: Pieter Rabus - De boekzaal van … [Lees meer...] overVlogboek – Tijdschriften in de 18e eeuw
Mooi Nederlands (3): boek
Door Marc van Oostendorp Medewerkers van de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit kiezen deze week – de week tussen de oraties van Marc van Oostendorp en van Lotte Jensen, twee nieuwe Nijmeegse hoogleraren – mooie brokken Nederlands. We gaan van groot naar klein. Vandaag kiest Ivo Nieuwenhuis een mooi boek – Reize door het Apenland, van … [Lees meer...] overMooi Nederlands (3): boek
‘De barmhartige jood’ (1781)
Jeugdverhalen over joden (8) Door Ewoud Sanders Elementen in ‘De barmhartige jood’ doen enigszins denken aan de parabel die Jezus vertelt over de barmhartige Samaritaan (Lucas 10:30-37). Dit verband werd ook in sommige uitgaven gelegd. Zo wordt in Pligt en belang (1814 en 1853) in een noot naar dit Bijbelse verhaal verwezen. ‘De barmhartige jood’ is minstens elf keer … [Lees meer...] over‘De barmhartige jood’ (1781)
‘De dankbare jood’ (1781)
Jeugdverhalen over joden (6) Door Ewoud Sanders De oorspronkelijke versie van dit verhaal verscheen in 1780 onder de titel ‘Der dankbare Jude’ in Kinderzeitung, een uitgave van de Duitse theoloog, pedagoog en schrijver Christian Gottfried Boeckh (1732-1792). De eerste Nederlandse vertaling werd een jaar later opgenomen in Geschenk voor de jeugd, een uitgave die was … [Lees meer...] over‘De dankbare jood’ (1781)
Call for Papers: Foreign Eyes on the Republic. European Perspectives on the Republic and the Dutch in the Long Eighteenth Century
Radboud University Nijmegen, the Netherlands 21 — 22 February, 2019 What images did the Dutch evoke during the long eighteenth century? By examining both the international importance of the Republic as well as the development and dissemination of European stereotypes about the Dutch, such as cleanliness or frugality, this conference aims to overlap and juxtapose a plethora … [Lees meer...] overCall for Papers: Foreign Eyes on the Republic. European Perspectives on the Republic and the Dutch in the Long Eighteenth Century
Nieuw nummer Mededelingen Weyerman
Zojuist verscheen een nieuw nummer van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman, met véél aandacht voor de literatuur van de achttiende eeuw en het leven dat daarin tintelt. Het nummer, het eerste van jaargang 41, opent met twee artikelen over werk van Weyerman. Kornee van der Haven betrapt Weyerman bij diens vertelpraktijk op ‘wanordelijke orde’. Daarbij baseert … [Lees meer...] overNieuw nummer Mededelingen Weyerman
