• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Search
    Generic filters
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Forum

bijwoorden

‘Zij kan er helaas niet bij zijn’

7 september 2022 door Marc van Biezen 9 Reacties

In zijn artikel Adverbs in strange places (gepubliceerd in Nederlandse Taalkunde in 2018) laat Sjef Barbiers zien dat het Nederlands zinnen kent waarin een bijwoord dat in de bijzin hoort in de hoofdzin kan staan en andersom. ik denk dat ze eerlijk gezegd voor Rooney gaan (matrixzinbijwoord staat in de bijzin)ik denk helaas dat Jan niet wint (bijzinsbijwoord staat in de … [Lees meer...] over‘Zij kan er helaas niet bij zijn’

’s Ochtends telkens ineens zachtjes buitenshuis gaan

4 november 2021 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Ondertussen staat de leer van de woordsoorten ook niet stil. Zo heeft de Utrechtse hoogleraar Norbert Corver in het prestigieuze tijdschrift Natural Language and Linguistic Theory een groot artikel (gratis) over de Nederlandse -s zoals je die vindt op woorden die meestal bijwoorden worden genoemd, zoals in het volgende verhaaltje: Er was eens een kat die 's ochtends soms … [Lees meer...] over’s Ochtends telkens ineens zachtjes buitenshuis gaan

Als een tierelier

20 juni 2021 door Siemon Reker Reageer

Zeer, bepaald en dergelijke onderstrepende bijwoorden (ii) In 1950 versterkt zeer in verreweg de meeste gevallen een bijvoeglijk naamwoord of een ander bijwoord: zie de vorige bijdrage. In de citaten van 2021 uit de mond van beide ministers in hun rol van fractieleider (Rutte en Hoekstra*) viel zeer vaak juist als vóor- of nageplaatst uitroepteken … [Lees meer...] overAls een tierelier

Een erge mooie auto

10 december 2019 door Marten van der Meulen 8 Reacties

Door Marten van der Meulen Over het algemeen kent het Nederlands geen flectie op bijwoorden. Er zijn wat versteende overblijfsels uit een tijd dat die wel bestond (zoals gaarne), maar die voelen (voor mij althans) duidelijk archaïsch aan. Toch is er één vrij bekende uitzondering: het intensiverende bijwoord 'heel'. Dat komt zowel in onverbogen als verbogen vorm voor: … [Lees meer...] overEen erge mooie auto

Twee soorten baie in het Afrikaans

20 september 2019 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

In het Nederlands heb je twee verschillende woorden om een verhoogde graad uit te drukken. Bij bijvoeglijk naamwoorden gebruik je erg of heel ('hij is erg leuk', 'hij is heel leuk'), bij werkwoorden die activiteiten uitdrukken die meer of minder intensief zijn, alleen erg ('het regent erg', maar niet 'het regent heel'), bij werkwoorden die een activiteit uitdrukken die zich kan … [Lees meer...] overTwee soorten baie in het Afrikaans

Terug

8 september 2019 door Marc van Oostendorp 10 Reacties

De talloze betekenissen die het woord terug in het Nederlands kan hebben, laten zien dat wij in pijlen denken. In een nieuw artikel in het Journal of Semantics maakt de Utrechtse taalkundige Joost Zwarts een lijst met zes betekenissen die terug als bijwoord kan hebben in het Nederlands, en hij laat zien hoe die heel subtiel zijn, maar dat ze ook allemaal aan elkaar verwant … [Lees meer...] overTerug

Hoe(zo) ben je zo dik? Miratieve modaliteit in het Nederlands en Fries

11 juni 2019 door Henk Wolf 1 Reactie

Door Henk Wolf Het vraagwoord hoe komt in zowel het Nederlands als het Fries voor, maar er is een subtiel verschil, dat ik nog nooit beschreven heb gezien. Eerst de overeenkomsten. In beide talen kom je zinnen tegen als de volgende: Hoe ben je zo dik geworden? Hoe bist sa grou wurden? Daarin is hoe dubbelzinnig. Het kan vragen naar de oorzaak en is dan ongeveer … [Lees meer...] overHoe(zo) ben je zo dik? Miratieve modaliteit in het Nederlands en Fries

Is ‘hele goede’ een taalfout?

18 februari 2019 door Redactie Neerlandistiek 4 Reacties

Door Marten van der Meulen De huidige campagne van het CDA zal nog enige tijd herinnerd worden. Niet vanwege de inhoud, wel vanwege de leus ‘Een Hele Goede Morgen’. Eerst was er al een tweet van filosoof en schrijver Ger Groot, die zich héél flauw (en onterecht) afvroeg of je “iemand ook een halve morgen [kan] wensen”. Nu werd ik gewezen op een ingezonden brief in NRC, waarin … [Lees meer...] overIs ‘hele goede’ een taalfout?

Veels te interessant om erover op te houden

1 november 2018 door Henk Wolf 1 Reactie

Door Henk Wolf Ruim een jaar geleden schreef Marc van Oostendorp een stukje over het -s'je achter veel in woordgroepen als 'veels te interessant'. Hij ging in op twee vragen waar taalkundigen al een hele tijd over nadenken: waar komt het -s'je vandaan en hoe zit een constructie als 'veels te interessant' in het hoofd van moderne sprekers? Misschien kan ik met wat … [Lees meer...] overVeels te interessant om erover op te houden

‘Eigenlijk’ is eigenlijk best nuttig

5 september 2018 door Redactie Neerlandistiek Reageer

 (Persbericht Max Planck Instituut) Woorden als ‘inderdaad’ en ‘eigenlijk’ hebben geen inhoudelijke betekenis en roepen daardoor bij veel mensen irritatie op. Toch hebben ze nut, zo laten onderzoekers van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek zien. Deze zogenaamde ‘discoursemarkeerders’ vergemakkelijken de taalverwerking en maken zo communicatie efficiënter. Bij de … [Lees meer...] over‘Eigenlijk’ is eigenlijk best nuttig

Hard aaien

16 juli 2018 door Marc van Oostendorp 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Soms moet een mens kracht uitoefenen en soms moet een mens het daarover hebben. Je kunt bijvoorbeeld iets of iemand slaan, of duwen of aaien. Over dat soort werkwoorden gaat het proefschrift waarop Anja Goldschmidt vorige maand in Utrecht promoveerde. Je kunt die werkwoorden op verschillende manieren onderverdelen, zegt Goldschmidt. Er zijn … [Lees meer...] overHard aaien

Voor meer informatie: klik daar

29 mei 2018 door Marc van Oostendorp 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp Over vijftig jaar, zo beloof ik jullie, komt er een in leer gebonden uitgave van mijn blogposts op Neerlandistiek over de constructie Klik hier. Die serie is nog niet erg vergevorderd – dit is de tweede aflevering en de eerste verscheen in 2013 -, maar geef het nog wat tijd en het boekje loopt vanzelf vol. Zeker nu ook andere bloggers zich ermee gaan … [Lees meer...] overVoor meer informatie: klik daar

Wat is er tegen een onwelle spreker?

20 mei 2018 door Marc van Oostendorp 36 Reacties

Een vraag die kwam opborrelen uit het Nederlandse volk: waarom kom je niet zeggen de niet goed snikke man? Het bijpassende antwoord vond ik op Facebook. Bijvoeglijk naamwoorden kun je normaliter op twee manieren gebruiken: voor een zelfstandig naamwoord ('attributief'), of in het naamwoordelijk deel van een gezegde ('predicatief'): Attributief: De slimme vrouw, het vrolijke … [Lees meer...] overWat is er tegen een onwelle spreker?

Het bijwoord ‘ganselijk’

30 september 2017 door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

Door Siemon Reker Gans als onderstrepend woord komt zelden in het hedendaagse Nederlands voor – ook al zijn er bijvoorbeeld talige sferen zoals idiomatische uitdrukkingen die een zekere bescherming bieden waarin het bijwoord langer kan overleven. Neem bijvoorbeeld de vlieg die de ganse zalf bederft. Het wordt in de Tweede Kamer waarschijnlijk vooral aangehaald in bijdragen van … [Lees meer...] overHet bijwoord ‘ganselijk’

omslachtig / omstandig

20 september 2017 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Verwarwoordenboek Vervolg (39) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overomslachtig / omstandig

Jan was nauwelijks thuis toen Marie belde

18 januari 2016 door Marc van Oostendorp 14 Reacties

Wat we nog niet weten over de werkwoordelijke groep (11)Door Marc van OostendorpEn daar zijn we weer! De succesvolle reeks blogposts wat we nog niet weten over het werkwoord werd vorig jaar in juni voorlopig afgesloten. Maar inmiddels zijn we alweer een ruim half jaar verder, en de hoeveelheid dingen die we nog niet weten is almaar toegenomen.In april verschijnt een … [Lees meer...] overJan was nauwelijks thuis toen Marie belde

‘Ik vind bovendien dat hij grappig is’. Of: ‘Ik vind dat hij bovendien grappig is’

26 juni 2014 door Marc van Oostendorp Reageer

Door Marc van Oostendorp Het nieuwe nummer van Nederlandse Taalkunde is uit! Er staat onder andere een kort artikel in van Kees de Schepper en enkele anderen (hier is een digitale versie) over zinnen zoals de volgende: Hij is erg charmant; ik vind bovendien dat hij ontzettend grappig is. Niet belangrijk? Ik meen juist dat dit het essentiële punt is. Ik denk … [Lees meer...] over‘Ik vind bovendien dat hij grappig is’. Of: ‘Ik vind dat hij bovendien grappig is’

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Nel Benschop • Pinksteren

Het is een vreemd, ongrijpbaar feest:
de nederdaling van de Geest.
Wat vlammen en geruis van wind,
een taal, die nieuwe woorden vindt.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube

Agenda

13 juni 2023: Laten we praten 13 | Een man, een man…

13 juni 2023: Laten we praten 13 | Een man, een man…

28 mei 2023

➔ Lees meer
18 juni 2023: Arabisch uit de polder

18 juni 2023: Arabisch uit de polder

27 mei 2023

➔ Lees meer
30 mei 2023: Online dictee Het verhaal van de Lage Landen

30 mei 2023: Online dictee Het verhaal van de Lage Landen

26 mei 2023

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

Geen neerlandici geboren of gestorven

➔ Neerlandicikalender

Media

Nederlands Finalistensymposium 2023

Nederlands Finalistensymposium 2023

25 mei 2023 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De smartlappen van J.J. Cremer

De smartlappen van J.J. Cremer

24 mei 2023 Door Vlogboek Reageer

➔ Lees meer
Stapels schoften!

Stapels schoften!

23 mei 2023 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Neerlandistiek

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube

Copyright © 2023 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Forum
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Search
    Generic filters