Door Leonie Cornips Buiten stormt het, de bomen waar ik op uitkijk schudden heen en weer en de steeds terugkerende regenvlagen zijn zo intens dat op mijn toch wel drukke plein geen mens, noch hond of verkeer te bekennen valt. Voor mij op tafel ligt de ‘Codex Nederlandse-Limburgse toponiemen’ van Arthur Schrijnemakers: een 951 pagina’s tellend boek dat de motieven van … [Lees meer...] overErdbrug, Venray en ‘Si tard’
columns Leonie Cornips
Appelsien en djoeken
Door Leonie CornipsOver het woord appelsien (Venloos appelesien, Maastrichts appeleseen) heb ik me altijd verbaasd omdat het zo intrigerend ‘andersom’ is vergeleken met sinaasappel. De appel in het woord is prima te begrijpen. Maar sinas of sinaas, wat is de oorsprong van dat woord en waarom kan het voor of na ‘appel’ staan? Volgens het recent verschenen boekje Waar komt … [Lees meer...] overAppelsien en djoeken
Tweetalige kinderen
Door Leonie CornipsHet Europees Handvest voor Minderheidstalen heeft Fries, Nedersaksisch en Limburgs als drie regionale/streektalen erkend. In Nederland spreekt men het Nedersaksisch in (delen van) Groningen, Drenthe, Overijssel en Gelderland. Het Fries heeft het hoogste niveau van erkenning (III) waardoor inwoners van Friesland tussen het Fries en Nederlands als officiële … [Lees meer...] overTweetalige kinderen
’t Mestreechts is online
Door Leonie Cornips Onlangs is in het Theater aan het Vrijthof de website gelanceerd van de Dictionair vaan de Mestreechter Taolin aanwezigheid van zo’n negenhonderd belangstellenden. De Maastrichtenaar Roger Weijenberg heeft deze website ingericht en visueel vormgegeven. De naam Dictionairis veel te bescheiden want wat er op deze site te zien valt, is veelomvattender dan een … [Lees meer...] over’t Mestreechts is online
Die doet woone in Rome
Door Leonie Cornips In de Provinciale Zeeuwsche Courant viel vorig jaar te lezen: ‘Eens in de zoveel tijd valt bij een onzer verslaggevers een verzoek om medewerking in de bus van het fameuze Meertens Instituut, dat diepgaand onderzoek doet naar zaken als regionale verschillen in de viering van Pasen of de manier waarop men in de diverse landsdelen een spijkerbroek … [Lees meer...] overDie doet woone in Rome
Que sera, sera
Door Leonie Cornips Onlangs was ik bij mijn oude buurvrouw op bezoek die in Brunssum naar een zorginstelling verhuisd is. Ik had haar lang niet meer gezien en voelde me daar ongemakkelijk bij. Vooral omdat ik deze buurvrouw in de tijd dat ik nog thuis woonde als een tweede moeder beschouwde; ik noem haar dan ook mijn tante. Zij was vergeleken met mijn moeder een échte prater … [Lees meer...] overQue sera, sera
Rowwen Hèze
Door Leonie Cornips Brand Consultancy verklapte een jaar geleden dat popmuziek het sterkste cultuurmerk in Limburg is. Limburgers zetten Rowwen Hèze met een stip op één, gevolgd door Pinkpop. Theo Joosten, de gitarist van Rowwen Hèze, vertelt vervolgens aan L1 dat Rowwen Hèze zich jarenlang ‘het best bewaarde geheim van Limburg’ noemde en ‘gelukkig is toch blijkbaar dat geheim … [Lees meer...] overRowwen Hèze
Meertalig.nl
Door Leonie CornipsEen trotse vader mailt me met de vraag hoe zijn zoontje Jonas in de leeftijd van zeven maanden talig op te voeden. Zijn vraag leeft bij veel ouders van nu. Hij heeft een co-ouderschap met zijn ex-partner en Jonas brengt ongeveer eenderde van zijn tijd bij hem en de rest bij zijn moeder door. Nu wil de vader dolgraag dat Jonas het Twents leert en ook het … [Lees meer...] overMeertalig.nl
Vergadertalen
Door Leonie CornipsLimburg is een grensprovincie bij uitstek. Het maakt deel uit van maar liefst vier Euregio’s. Drie van die Euregio’s zijn naar de grote rivieren genoemd: Maas-Rijn, Rijn-Waal, Rijn-Maas-Noord en Euregio Benelux Middengebied. In die Euregio’s overleggen bestuurders uit Duitsland, Nederland en België regelmatig met elkaar. In welke taal of talen doen ze dat? … [Lees meer...] overVergadertalen
Doe mosz dich de naas poetse
Door Leonie Cornips Ergens weten we wel dat we veel vaker zich of een vorm daarvan als me en je zeggen en andere typen zinnen daarmee maken dan in het westen gebruikelijk is. Het viel mij pas op toen ik Nederlandse Taalkunde studeerde in Amsterdam. Ik ging ervan uit dat ik Nederlands sprak omdat dialect thuis niet aanwezig was. Maar tijdens de colleges taalkunde bleek pas … [Lees meer...] overDoe mosz dich de naas poetse
Meertaligheid
Door Leonie Cornips Is meertaligheid iets van deze tijd? Het antwoord is een duidelijk ‘nee’. Meertaligheid is een verschijnsel van alle tijden, en het komt voor in twee verschillende vormen. Een samenleving kan meertalig zijn. Zwitserland heeft Frans, Duits, Italiaans en Reto-Romaans als vier officiële landstalen, maar dat wil niet zeggen dat iedere inwoner van … [Lees meer...] overMeertaligheid
Twitteren
Door Leonie Cornips@X kiek ns ff ofste powerpoint oaf hobs, maach iech murge daan ff get beij diech oafmaken :p aubbb xx aanders kreijg onvoldoende :p xDeze tweet gaat over huiswerk en is in het dialect. Het spannende van het taalgebruik op Twitter is dat het zo informeel is. Mensen schrijven op sociale media net alsof ze spreken. De huiswerktweet heeft afkortingen zoals ffvoor … [Lees meer...] overTwitteren
Grenstalen
Door Leonie Cornips De website van het WK-wielrennen in 2012 vermeldt dat Limburg meer kilometers grens met België en Duitsland gemeen heeft dan met de rest van Nederland. De provincie grenst over een lengte van 212 kilometer aan Duitsland en over een lengte van 139 kilometer aan België. Connie Palmen schetst hoe zij als kind in Limburg tussen allerlei talen en dialecten … [Lees meer...] overGrenstalen
Taalmenging
Door Leonie Cornips Een lezer schrijft me dat hij in Lemiers (gemeente Vaals) tijdens het voetballen dialect hoort met Engelse woorden erin: ‘D’r kiepper hat sjtres, d’r boj sjteet nevver d’r joolpoal’. We kijken er niet meer van op dat het Engels in het Nederlands voorkomt maar wel als het zich mengt met het dialect. In ons denken horen talen thuis in verschillende hokjes. … [Lees meer...] overTaalmenging
Do you love me?
Door Leonie Cornips Sommige zinnetjes wekken wrevel of hilariteit op. Een beroemd voorbeeld is het gebruik van doen als hulpwerkwoord. ‘Ik ben gewoon timmerman en ik doe timmeren’ zegt een Heerlenaar tegen me. Dit doen bij een zelfstandig werkwoord als timmeren, lijkt een rechtstreekse vertaling uit het dialect. Vandaar dat ik vaak hoor beweren dat doen-zinnen uniek voor … [Lees meer...] overDo you love me?
Ondertiteling
Door Leonie Cornips Familie, vrienden en collega’s vertellen in de TROS-documentaire van 5 maart ‘Het verhaal van Rowwen Hèze’. Ook mij valt onmiddellijk de ondertiteling op die de Limburgse Nederlandstaligen in deze documentaire apart zetten. De bandleden, manager Rudy Havermans en documentairemaker Leon Giesen krijgen ondertitels toebedeeld maar theaterregisseur Frank … [Lees meer...] overOndertiteling
Zorgtaal
Door Leonie Cornips Mijn vader koos ervoor naar een aanleunappartement in een zorgcentrum te verhuizen, nadat mijn moeder een paar jaar daarvoor overleden was. Het zorgcentrum was snel gekozen want hij kwam daar al af en toe voor een warme maaltijd. Hij vond het er prima. Hij kon een praatje maken en samen lunchen maar ook op zichzelf blijven als hij daar behoefte aan … [Lees meer...] overZorgtaal
Blauwe Schuit
Door Leonie Cornips Op een druilerige zondagmorgen zit ik in de trein naar Heerlen om op uitnodiging even onderdeel uit te maken van de draaiboekbesprekingen van de Blauwe Schuit. Overmorgen vaart het schip op wielen uit om vijf dagen lang de vastelaovend aan te kondigen, ook in het nabije België en Duitsland. Deze zondag zijn ook diverse gastheren van de ankerplaatsen die de … [Lees meer...] overBlauwe Schuit
Zeur-tweets
Door Leonie Cornips ‘Nederlanders opgewekt Twittervolk’ kopt de Volkskrantafgelopen maandag. ‘Meeste zeur-tweets uit Simpelveld en Vaals’ kopt L1 op dinsdag. Beide rapporteren over onderzoek van mijn collega Erik Tjong Kim Sang van het Amsterdamse Meertens Instituut en eScience Center. Erik analyseerde meer dan twee miljard Nederlandstalige en dialect-tweets sinds … [Lees meer...] overZeur-tweets
Taalonderzoek in Limburg
Door Leonie Cornips 2014 wordt een spannend jaar voor de studie naar Taalcultuur in Limburg. In het vroege voorjaar starten twee jonge talentvolle onderzoekers met een eigen project. Het project dat in februari begint, vervult een langgekoesterde wens van me. Het onderzoekt of kinderen voordelen dan wel nadelen ondervinden van het tweetalig opgroeien in het dialect en in het … [Lees meer...] overTaalonderzoek in Limburg
Tachtig procent dialectgebruik
Door Leonie Cornips ‘In Limburg spreekt tachtig procent van de inwoners dialect,’ zei een toehoorder onlangs bij een lezing. Ik zag aan zijn lichaamshouding dat het moeilijk zou worden om hem, in een paar minuten, op andere gedachten te brengen. Niet dat ik hem wilde laten weten dat het percentage niet zou kloppen, maar wel dat het type onderzoek naar aantallen dialectsprekers … [Lees meer...] overTachtig procent dialectgebruik
Aap, roos, zeef
Door Leonie Cornips Op school toverde ik letters uit een roodbruine bakelieten doos die ik op richels van de deksel tot woorden combineerde. Na gebruik moesten we die letterdozen weer fatsoeneren en inleveren bij de meester. Ik weet nog hoe spannend ik het vond dat ik leerde lezen. In de openbare bibliotheek van Roermond zijn nu enkele letterdozen en leesplankjes te zien. Best … [Lees meer...] overAap, roos, zeef
Limburgismen
Door Leonie Cornips Natuurlijk had ik al veel eerder willen schrijven over de Facebookpagina Limburgismen die door Neerlandicus Tommy Hopstaken opgericht is. Deze pagina vermeldt: ‘Een Limburgisme is een Limburgse uitdrukking die door Limburgers zonder blikken of blozen “vertaald” wordt naar het Nederlands. Op het eerste gezicht lijkt er niks mis met deze vertaling, maar schijn … [Lees meer...] overLimburgismen
Taalvoorsprong
Door Leonie Cornips Ouders vragen me vaak hoe nadelig het is als zij hun kind in het dialect opvoeden. Het antwoord op deze vraag is simpel: opvoeden in het dialect is prima als het kind daarnaast ook met het Nederlands opgroeit. Het taalkundig onderzoek naar hoe kinderen hun talen verwerven, is de laatste tiental jaar in een stroomversnelling geraakt. Het laat min of meer zien … [Lees meer...] overTaalvoorsprong
Cité Duits
Door Leonie Cornipshttps://youtube.googleapis.com/v/l35tmUjaibI&source=udsHeeft u weleens van Cité Duits gehoord? Het is een taalvariëteit die gepensioneerde mijnwerkers als kinderen al spraken in het net over de Maas gelegen Eisden in België. Alleen in Eisden spreken ze Cité Duits. De Cité is, net zoals de kolonie, een benaming voor een mijnwerkersdorp. Toen ik net hoogleraar … [Lees meer...] overCité Duits
