Vanwege een serververhuizing in het datacenter van de Universiteit Leiden is neerlandistiek.nl op 27 november 2024 tijdelijk niet bereikbaar.
Onze excuses voor het ongemak!

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

fonologie

Leren dat ‘hond’ op een t eindigt

door 2 Reacties

25 jaar Optimaliteitstheorie (3) Door Marc van Oostendorp Hoe leert een kind hoe hij zijn moedertaal uitspreekt? Een verschil tussen het Nederlands en het Engels is dat je in de eerste taal bad uitspreekt met een t aan het eind (ook al zeg je die d wel als hij niet aan het eind van het woord staat, zoals in baden), en in de tweede taal niet. Eén reden waarom je die d niet … [Lees meer...] overLeren dat ‘hond’ op een t eindigt

‘Zier’ zeggen in plaats van ‘zuur’

door 6 Reacties

25 jaar Optimaliteitstheorie (2) Door Marc van Oostendorp Een kerngedachte van de optimaliteitstheorie is dat alle talen dezelfde verzameling eisen hebben aan hoe een woord (of een zin, maar fonologie gaat meestal over woorden en dat houd ik hier ook maar aan) eruit moet zien. Allemaal willen ze het liefst open lettergrepen, allemaal willen ze het liefst zo nauwkeurig … [Lees meer...] over‘Zier’ zeggen in plaats van ‘zuur’

Alle talen hebben liever t’s dan d’s

door 8 Reacties

25 jaar Optimaliteitstheorie (1) Door Marc van Oostendorp Naarmate je ouder wordt, schrijf je meer artikelen voor handboeken. Die handboeken worden bij uitgevers steeds populairder, waarschijnlijk omdat bibliotheken ze makkelijk bestellen en bibliotheken zijn zo ongeveer nog de enige klanten van wetenschappelijke uitgevers. Aan de andere kant tellen zulke hoofdstukken niet of … [Lees meer...] overAlle talen hebben liever t’s dan d’s

A note on nasal assimilation in Hellendoorn Dutch

door Reageer

Door Gertjan Postma Nijen Twilhaar & Van Oostendorp (2000) wonder why the following assimilation contrast exists in Helledoorn Dutch. While the personal ending morpheme /-n/ shows place assimilation to the root consonant in the present tense, it lacks assimilation in the past tense. For instance [pɑkn̩] ‘took’ contrasts with present tense cases such as [pɑkŋ̩] ‘take’. This … [Lees meer...] overA note on nasal assimilation in Hellendoorn Dutch

Wanneer begon goden te rijmen op doden?

door 7 Reacties

Door Marc van Oostendorp Ooit is het Nederlands verschil gaan maken tussen de klinker in dak en de klinker in daken: het enkelvoud heeft een korte klinker, en het meervoud de corresponderende lange. Datzelfde geldt ook voor rad-raden, hol-holen, en een groot aantal andere woorden, zij het natuurlijk niet voor allemaal: bal-ballen behoudt een korte klinker, taak-taken een … [Lees meer...] overWanneer begon goden te rijmen op doden?

Passen talen zich aan hun sprekers aan?

door 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp Sinds een paar jaar verschijnt er onderzoek dat een aantal jaar geleden ondenkbaar was: naar de relatie tussen taalvariatie en genen. Het gaat dan meestal over klanken, zoals ook in een nieuw artikel in het prestigieuze tijdschrift PNAS. Dat talen van elkaar verschillen in welke klanken ze hebben, is op zich een niet goed begrepen fenomeen. Waarom … [Lees meer...] overPassen talen zich aan hun sprekers aan?

Je zegt wel degelijk twee ‘r’-en na elkaar

door 3 Reacties

Door Marc van Oostendorp Je zegt eigenlijk nooit twee keer dezelfde medeklinker achter elkaar. Probeer het maar: mokka, dat spreek je niet uit met twee keer een k. En zelfs als je pakkans met een beetje tempo uitspreekt, laat je je tong maar één keer klikken. Uit metingen blijkt: de s van huisstofmijt is niet net zo lang als die van huis opgeteld bij die van … [Lees meer...] overJe zegt wel degelijk twee ‘r’-en na elkaar

Taal is hoe je tong beweegt

door 4 Reacties

Door Marc van Oostendorp Hoe hebben we pakweg de l, de o en de t in ons hoofd zitten? Ja, als letters die allerlei verschillende vormen kunnen hebben, maar verder? Die letters corresponderen toch ook nog met iets uit de gesproken taal? Wat is dat dan – is het geluid (een soort specificatie van hoe die klanken klinken) of is het de manier waarop je met je stembanden, tong en … [Lees meer...] overTaal is hoe je tong beweegt

Call for papers: Parallels Between Phonology and Syntax

door Reageer

Amsterdam, Meertens Instituut, July 9, 2018 Call for papers Date: July 9, 2018 Venue: Oudezijds Achterburgwal 185, Amsterdam Aula 2.18 Although syntax and phonology at first sight seem to study very similar objects – modules of human cognition involved with the form of language – the two disciplines seem to have grown apart, employing formal tools that differ … [Lees meer...] overCall for papers: Parallels Between Phonology and Syntax

In memoriam Morris Halle (1923-2018)  

door Reageer

 Door Marc van Oostendorp Morris Halle, de Lets-Amerikaanse taalkundige die gisteren op 94-jarige leeftijd overleed, was geen gemakkelijke man. Hij was altijd, onvermoeibaar, bezig om gaten in andermans argumentatie te schieten, en het maakte hem daarbij niet uit of die ander nu zelf een beroemdheid was of een volkomen beginner. Of het nu de feiten waren die niet … [Lees meer...] overIn memoriam Morris Halle (1923-2018)  

KindereN voor KindereN

door 3 Reacties

Als je naar oude liedjes luistert, bijvoorbeeld uit de eerste jaren van Kinderen voor Kinderen hoor je nog opvallend veel n'en uitgesproken worden. Hoe zit dat? https://youtu.be/9tpZZ4OBYOQp/embed] Het besproken liedje is De Lek uit seizoen 7 (1986). Muziek: Harry Bannink. Tekst: Jan Boerstoel. Solist: Matthijs van der Wel Bekijk deze video op YouTube … [Lees meer...] overKindereN voor KindereN

De k als universele medeklinker

door 9 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het fijne van internet is dat je er niet alleen kunt kijken naar plaatjes van jonge kittens, maar ook naar schema's met klanken. Zoals dit, dat tot mijn onuitsprekelijke geluk zomaar ineens langs kwam op het internet: Het is volgens mij een redelijk betrouwbaar plaatje, in de zin dat het gebaseerd is op een zorgvuldig samengestelde database … [Lees meer...] overDe k als universele medeklinker

Spelen met de Marokkaanse ‘sj’

door 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp Een van de eigenaardigheden van het moderne Gouds is dat je 'sjchoon' zegt in plaats van 'schoon'. Dat blijkt uit een nieuw artikel van Khalid Mourigh in Nederlandse taalkunde. Dat Gouds wordt dan wel alleen (of overwegend) gesproken door jonge Marokkanen in Gouda. Als Mourigh aan een aantal van hen vraagt 'wat is (...) typisch Gouds?', dan komen … [Lees meer...] overSpelen met de Marokkaanse ‘sj’

Limburgers nog toongevoeliger dan gedacht

door Reageer

 (Persbericht Radboud Universiteit) Limburgers staan bekend om hun zangerige spraak. Ze blijken ook erg goed in het horen van hele subtiele woordmelodieverschillen. Dat blijkt uit onderzoek van taalwetenschapper Stefanie Ramachers. Ze promoveert op 31 januari aan de Radboud Universiteit. Het Limburgs is een zogenaamde toontaal. In het Limburgs kan de melodie waarmee een … [Lees meer...] overLimburgers nog toongevoeliger dan gedacht

zooitje / zootje

door 6 Reacties

Verwarwoordenboek Vervolg (54) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overzooitje / zootje

Sjaal

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Iemand vroeg me deze week of ik een 'j' zeg als ik 'sjaal' zeg. Dat leidde tot een bespiegeling over de manier waarop je de [s] en de [sj] zegt. (Deze video bekijken op YouTube.) … [Lees meer...] overSjaal

Waarom hebben talen verschillende klinkers en medeklinkers?

door 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Niets weten we, niets. Ik heb 25 jaar geleden besloten dat ik om de mens beter te begrijpen me het best kon storten op het allerkleinste detail van de dmens: de klanken die hij maakt, de klinkers en de medeklinkers, en de manier waarop die gegroepeerd worden in lettergrepen en woorden. Mensen doen dat in of met hun hoofd, en door uitgebreid te … [Lees meer...] overWaarom hebben talen verschillende klinkers en medeklinkers?

Niet iedere s is gelijk

door 7 Reacties

Door Marc van Oostendorp In ieder vakgebied zullen ze wel opduiken: feiten waar niemand iets mee aan kan. Iemand doet een bevinding die je niet zou verwachten en waar geen enkele beschikbare theorie iets over kan zeggen. Wat moet je daarmee? Het overkomt de taalkunde bijvoorbeeld in een artikel  van een aantal Duitse taalkundigen in het nieuwe nummer van de Journal of … [Lees meer...] overNiet iedere s is gelijk

Bababa

door Reageer

Door Marc van Oostendorp De zomer is de tijd om op nieuwe plaatsen over van alles en nog wat na te denken. Bijvoorbeeld over hoe ons luisteren kan worden medebepaald door ons zien. (Bekijk deze video op YouTube.) … [Lees meer...] overBababa

Nederlandse papa, Duitse phapha

door Reageer

Door Marc van Oostendorp Als je een Nederlands kind bent met een Nederlandse papa en Nederlandse vriendjes, maar ook een Duitse papa, wat zeg je dan tegen die tweede papa? Ja, Papa. Maar hoe spreek je dat uit? Het Nederlands en het Duits hebben licht verschillende p's, zoals ze ook licht verschillende b's hebben. Wanneer je bijvoorbeeld pa zegt, moet je twee dingen doen: … [Lees meer...] overNederlandse papa, Duitse phapha