Door Steven Delarue Als de propagandamachine haar werk goed heeft gedaan, dan heeft u intussen al kennis mogen maken met Fons, een nieuw tijdschrift voor didactiek Nederlands. Afgelopen week werd het eerste nummer voorgesteld tijdens de 29ste HSN Conferentie Onderwijs Nederlands in Tilburg. Samen met Heleen Rijckaert, mijn collega-hoofdredacteur, reed ik donderdagavond met een … [Lees meer...] overFons, een nieuw tijdschrift didactiek Nederlands
Gastcolumns
De ontdekking van Moskou: indrukwekkend in onafheid
Door Siward TacomaIedereen mag een mening hebben: zo zijn we netjes opgevoed. Echter, Arjan Peters’ bespreking van Harry Mulisch’ De ontdekking van Moskou (Volkskrant Boeken, 31 oktober) heeft een dusdanig grimmige toon, dat de lezer een stevige vooringenomenheid bij de recensent kan vermoeden. Peters’ gêneloze suggesties waar het de intenties van Mulisch’ ‘vrienden en familie’ … [Lees meer...] overDe ontdekking van Moskou: indrukwekkend in onafheid
“Meneer, ik heb me spullen niet bij!”
Door Robert ChamalaunGisteren viel mijn oog op een artikel met de kop 'Ik hoop dat kijkers realiseren dat empathie niks kost' (de Volkskrant, 5 november 2015). Deze zin verwonderde me, niet door de boodschap, maar door het ontbreken van het wederkerend voornaamwoord 'zich'. Nu bestaat het werkwoord 'realiseren' zonder voornaamwoord ook in het Nederlands, maar de betekenis van … [Lees meer...] over“Meneer, ik heb me spullen niet bij!”
Etty Hillesums ‘modderschrift’
Het was Etty Hillesums uitgesproken wens na de oorlog schrijfster te worden. Dat kan men op vele plaatsen in haar dagboek nalezen. Haar dagboek beschouwde zij een oefenschrift waarin zij tussen begin maar 1941 en oktober 1942, dus in een relatief kort tijdsbestek, in tien cahiers ongeveer 250.000 woorden neerschreef. Het waren er nog zo’n 25.000 meer, maar het zevende cahier is … [Lees meer...] overEtty Hillesums ‘modderschrift’
Lidwoord
Door Nico van LieshoutIn hoofdstuk vier van de roman Weerwater lezen we over de verhuisactiviteiten van Rudi en Bianca Ruwiel uit IJmuiden. Het is zondagochtend en beestenweer. Een onverwachte augustusstorm heeft het land ontwricht. Even spelen ze met de gedachte de laatste rit uit te stellen en te wachten tot de elementen wat kalmeren, maar het bed is al in het geleende busje … [Lees meer...] overLidwoord
Over de tong
Door Nico van Lieshout,Docent Nederlands op het Helen Parkhurst te AlmereIemand zegt ‘penis’ in het klaslokaal. We lezen in stilte het artikel uit de Groene Amsterdammer dat Margreet Fogteloo in de reeks ‘Boeken die ons leven veranderden’ schreef over Turks fruit. In de eerste alinea van haar stuk heeft ze geprobeerd het boek van Jan Wolkers (1925 – 2007) naar de kroon te … [Lees meer...] overOver de tong
Nederlandse oues leef voort in Afrikaans
Door Jana LutherTaal verander. Nederlands verander. Aan die een kant kom daar nuwe woorde by. Aan die ander kant is daar woorde wat geleidelik al hoe minder geskryf word, ál minder gehoor word, totdat hulle stil-stil uit die taal verdwyn en mettertyd vergete raak.In Het Nieuwe Verdwijnwoordenboek (pas verskyn by Uitgeverij de Weideblik) belig Ton den Boon ’n stuk of duisend van … [Lees meer...] overNederlandse oues leef voort in Afrikaans
Eén oorlog is alvast voorbij: de spellingsoorlog
Door Ewoud SandersZoals u wellicht weet, woedde er tot voor kort in Nederland een spellingsoorlog. De strijdende partijen hadden hun eigen kleur: de groenen en de witten.Goed nieuws van het front: de oorlog is voorbij! De groenen hebben gewonnen. Dat wil zeggen: de witten volgen nu de spelling van de groenen, maar als ze het niet met de groenen eens zijn, vermelden ze in hun … [Lees meer...] overEén oorlog is alvast voorbij: de spellingsoorlog
Frühkost und Entbiss
Tropisches Frühstück. (J. Wilkins, CC-BY-SA 3.0)Door Philipp KrämerIn den letzten Tagen saß ich einen Artikel über Neg… über Cariolisch zu schreiben. In der Forschung ist längst etabliert, dass diese niederländisch-basierte Kreolsprache nur sehr, sehr wenige dänische Elemente in ihren Wortschatz aufgenommen hat, obwohl sie in einer praktisch durchgehend dänisch verwalteten … [Lees meer...] overFrühkost und Entbiss
Zwagerman was meer dan ‘Gimmick!’, maar de tv-kijker weet het niet
Door Jeroen Dera Toen Hanneke Groenteman in 2001 stopte met haar kunstprogramma De plantage, uitte Joost Zwagerman in De Volkskrant de wens dat de VPRO nu snel met een ‘echt literair programma’ zou komen, ‘waarin schrijvers kunnen spreken over datgene wat bij Groenteman altijd de sluitpost van de conversatie was: de literatuur.’ Geen nadruk op human interest, dus, maar … [Lees meer...] overZwagerman was meer dan ‘Gimmick!’, maar de tv-kijker weet het niet
Addenda EWN: emelt
Door Michiel de Vaanemelt zn. ‘muggenlarve’Nnl. hemelt (1694, van Leeuwenhoek), emelt (1784, Verhandelingenvan de Maatschappy ter bevordering van den landbouw), dialectvarianten emel, hemel, melt ‘larve van de langpootmug’.Verwante vormen: Middelnederduits amelt, emelte, Oudengels emel, æmil, ymel v. ‘rups’; Noors åme, Elfdaals oma ‘larve, rups’ v.De Noordgermaanse vormen … [Lees meer...] overAddenda EWN: emelt
Addenda EWN: baren, gebaren
Door Michiel de Vaanbaren ww. ‘schreeuwen’Oudnederlands baroda ‘openbaarde’, rebaredos ‘jij hebt blootgelegd’ (*ir-bar-) (Wachtendonckse Psalmen, 10e eeuw), Vroegmiddelnederlands baren‘tevoorschijn brengen, bekendmaken’ (1276–1300), ‘zich vertonen’ (1265–1270), ‘tekeergaan’ (1287); daarnaast verbaren ‘tonen, verschijnen’ (1285). Ook na 1300 betekent baren meestal … [Lees meer...] overAddenda EWN: baren, gebaren
Waar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
Door Peter Alexander KerkhofMeer dan elfhonderd jaar geleden stond er een kleine kapel in de duinwallen van Kennemerland. Tussen het wuivende helmgras trotseerde het stenen gebouw jaar na jaar zeewind en stuifzand. De kapel was het eigendom van de West-Friese krijgsheer Gerulf, een leenman van de West-Frankische koning. Zij vormde het middelpunt van zijn Friese domein. Met man … [Lees meer...] overWaar is het Oudnederlands in de neerlandistiek?
100 studenten, 30 landen, 1 taal: Nederlands
Door Morries Leeraert Elk jaar vindt er een taalwonder plaats: op de 60e zomercursus Nederlandse Taal & Cultuur voor internationale studenten gebeurde het opnieuw. 100 talentvolle studenten uit 30 landen kregen drie weken lang de gelegenheid om niet alleen hun gevorderde Nederlands bij te spijkeren volgens een uitgekiend lesprogramma, maar moesten ook de koetjes en kalfjes … [Lees meer...] over100 studenten, 30 landen, 1 taal: Nederlands
Meer taalkunde in de klas: waarom en hoe?
Door Steven DelarueOnlangs ging het op Neder-L over de vraag of beta- en gammawetenschappers zich zomaar aan onderzoek binnen de taalkunde mogen wagen, al dan niet gehinderd door enige taalkundige basiskennis. Over die discussie wil ik het vandaag niet hebben, maar een van de bijdragen aan het debat zette me wel verder aan het denken: Asya Pereltsvaig (Stanford University) … [Lees meer...] overMeer taalkunde in de klas: waarom en hoe?
Polemologische taalwetenschap
Door Remco KnooihuizenSinds kort is Marc van Oostendorp op Neder-L begonnen met het beantwoorden van vragen over taal die zijn gesteld aan de Nationale Wetenschapsagenda. Zo ook deze vraag:Welke rol spelen verschillen in spreek- en schrijftaal bij internationale en intranationale conflicten? Het valt mij op dat bij berichtgeving over grootschalige en kleinschalige … [Lees meer...] overPolemologische taalwetenschap
18e-eeuws gat in Vlaamse literaire canon
Door Rietje van VlietKarel Broeckaert (1767-1826)‘De canon toont aan welke boeken er in Vlaanderen als essentiële werken uit de Nederlandstalige literatuur worden beschouwd’. En dus kozen de Vlamingen voor de werken van 17e-eeuwse Hollanders: Bredero, P.C. Hooft, Vondel (2 keer!) en Huygens.De 18e-eeuwse letterkunde schijnt voor de Vlamingen echter non-existent, kwalitatief … [Lees meer...] over18e-eeuws gat in Vlaamse literaire canon
De salamander en de hoge hoed
Door Gerrit van OordIn Onze Taal nummer 4 (2015, pagina 94), lees ik in een mooi artikel van Hans Beelen en Nicoline van der Sijs over de lotgevallen van het woord salamander. Behalve de oorsprong brengen zij ook het metaforisch gebruik ter sprake en citeren als recent voorbeeld de twee zinnen waarmee de Eerste episode van De Aanslag begint:Een Louis XV.“Het was avond, rond … [Lees meer...] overDe salamander en de hoge hoed
Berbice Dutch stervende, maar in leven
Vorig jaar augustus vond er op Aruba een prachtige bijeenkomst plaats. De Society for Caribbean Linguistics, de Society for Pidgin and Creole Linguistics en de Associação de Crioulos de Base Lexical Portuguesa e Espanhola confereerden samen over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van onderzoek naar contacttalen. Al aan het begin van de week sprak ik Ian Robertson. Deze … [Lees meer...] overBerbice Dutch stervende, maar in leven
De Taaltelefoon: niet privatiseren, wel innoveren.
Door Johan De Schryver Marc van Oostendorp prees dinsdag de Vlamingen (en in het bijzonder Vlaams parlementslid Bart Caron), omdat ze zich in de Interparlementaire Commissie zo kranig hebben opgesteld. Hij dacht daarbij aan de discussie over de Taalunie, maar Caron had nog een andere vraag ingediend, die hij ook zeer goed gedocumenteerd had en die ging over de Taaltelefoon. … [Lees meer...] overDe Taaltelefoon: niet privatiseren, wel innoveren.
Leg de Taaltelefoon niet van de haak
Door Ludo PermentierDe Vlaamse overheid is van plan de Taaltelefoon af te schaffen. Officieel heet het: te privatiseren. Maar of een onderneming de adviesdienst zou willen en kunnen overnemen, daar moeten we grote vraagtekens bij plaatsen. Dit wordt een ramp voor het Nederlands in Vlaanderen. Sinds de start van de dienstverlening eind 1999 heeft de Taaltelefoon meer dan 150.000 … [Lees meer...] overLeg de Taaltelefoon niet van de haak
Brief aan Geert Joris, Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie
Er luwt nog niets!Door Kirsten de GelderUniversitair docente Nederlands, Kiev, OekraïeneGeachte Geert Joris, Sinds 15 april 2015 heb ik tal van vragen. Over mijn baan, mijn beroep, mijn vak en mijn toekomst. Ja, over mijn leven zelfs, en dat van vele anderen. U weet wie ik ben; kort voor de onverwachte aankondiging over de bezuinigingen stond mijn interview in Taalunie:Bericht, … [Lees meer...] overBrief aan Geert Joris, Algemeen Secretaris van de Nederlandse Taalunie
Retour Afzender Kellendonk
Door Jos JoostenFrans Kellendonk hoort voor mij tot de tien meest interessante schrijvers van de twintigste eeuw, en zijn Mystiek Lichaam misschien wel tot de vijf beste boeken van naoorlogse periode. Dat heeft allicht de verwachtingen geschapen die maakten dat zijn recent verschenen brieven mij zo bitter tegenvielen. Ik had uitgekeken naar intellectuele brille, tegendraadse … [Lees meer...] overRetour Afzender Kellendonk
Vernederlandsingen in de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten
Een oproep tot medewerkingDoor Nicoline van der SijsVandaag wordt de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND) gelanceerd, zie het persbericht hier en zie de website. De eWND bevat complete tekstuitgaven van dialectwoordenboeken, met inleidingen waarin uitleg wordt gegeven over de uitspraak, spelling en grammatica van het dialect. Die complete tekstuitgaven … [Lees meer...] overVernederlandsingen in de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten
Ja hoor, ook dialect kan nuttig zijn in de klas (maar met mate)
Door Steven Delarue Sinds dinsdagavond lopen de reacties op het korte interview dat ik dinsdag op Radio 1 gaf vlotjes binnen, en bijna allemaal snijden ze hetzelfde thema aan: dialect in de klas. Over tussentaal hoor ik eigenlijk niet veel meer (omdat het intussen al zo vaak is verkondigd?), maar dat ik het aangedurfd heb om te zeggen dat ook dialect nuttig kan zijn in de klas, … [Lees meer...] overJa hoor, ook dialect kan nuttig zijn in de klas (maar met mate)
