Poëzie en de Tweede Wereldoorlog Door Marc van Oostendorp Adorno zei dat je na de Tweede Wereldoorlog geen gedichten meer kon schrijven. Die uitspraak heeft verschillende interpretaties gekregen, maar hij kan in ieder geval niet betekenen dat het onmogelijk was om zulke gedichten nog te schrijven. Alleen al in de Nederlanse literatuur vond Liesbeth Vonhögen, die onlangs aan … [Lees meer...] over“We zijn het immers weer totaal vergeten?”
poëzie
Ach, toen brak mijn hart natuurlijk niet
Een geschiedenis van het Nederlands in 196 sonnetten (152) Het Nederlandse sonnet bestaat 452 jaar. Hoe is het de taal in die tijd vergaan? Door Marc van Oostendorp Een lentemorgen trad je uit ons huis, In een dun bloesje, zonnig en tevreden En geen van beiden hoorde 't zacht geruisch Of zag de vale schaduw neergegleden Van 't noodlot wiekend boven 't jonge … [Lees meer...] overAch, toen brak mijn hart natuurlijk niet
Stijl en taal, dichterlijke vrijheid en grenzen
De poëzie van Mustafa Kör Door Fabian R.W. Stolk Tot de plaatsen waartegen zich onze bezwaren richten en waarvan de overdenking uitwijst, dat de dichter er niet in geslaagd is precies onder woorden te brengen hetgeen hij bedoelde, kan men afwijkingen van de grammaticale vormen alleen dan rekenen, wanneer zij niet een kennelijk plastische of muzikale werking beoogen en ook … [Lees meer...] overStijl en taal, dichterlijke vrijheid en grenzen
Gedichten zijn gedachten
Door Marc van Oostendorp Gedichten: het is een raadsel wat de mensen eraan vinden. Ze bestaan uiteindelijk gewoon uit taal: woorden en klanken die iedereen kan zeggen. De allergoedkoopste zaken – een woord kost niets – en ook de meest alledaagse – wiens leven gaat voorbij zonder minstens een paar duizend woorden gehoord of gelezen te hebben. En dan doe je met die woorden iets … [Lees meer...] overGedichten zijn gedachten
Nawoord bij de editie van Palmerijn van Olijve
Door Willem Kuiper Ooit heb ik ervoor gepleit dat bibliotheken een klein deel van hun digitaliseringsbudget zouden reserveren voor aanvragen van individuele onderzoekers. Een jaar of twee later kreeg ik een formulier onder ogen, waarin de KB Den Haag persoonlijke wensen voor digitalisering inventariseerde. Je mocht er vijf opgeven. Heb ik gedaan. Vier van mijn verzoeknummers … [Lees meer...] overNawoord bij de editie van Palmerijn van Olijve
Website: Ars poëtica
Ars poetica is een website waarop sinds 2013 iedere week een Nederlandstalig gedicht wordt gepubliceerd en toegelicht door Bert Mostert. Deze week bespreekt hij bijvoorbeeld het gedicht 'Herfst-vlagen' van Albert Verwey. … [Lees meer...] overWebsite: Ars poëtica
2 november: lezing Alfred Schaffer, Leiden
Dit jaar is Alfred Schaffer gastschrijver aan de Universiteit Leiden. Vast onderdeel van het gastschrijverschap is de jaarlijkse Albert Verwey-lezing, die Schaffer op donderdag 2 november a.s. zal houden in het Groot Auditorium van het Academiegebouw, onder de titel: Gedicht, vertel me een verhaal. Over poëzie en engagement. … [Lees meer...] over2 november: lezing Alfred Schaffer, Leiden
Ieder gedicht een klacht over de onmacht van de taal
Door Marc van Oostendorp Als willekeurig wie in 1933 een gedicht had geschreven dat eindigde op de regels 'O jeugd! O tijd van smarten! / Van vreugd en wilde harten!', dan waren we dat gedicht inmiddels wel vergeten, vooral als het ook nog eens begonnen was met de regels 'Waar heb ik toch de kracht gehaald / die zo mijn ziele heeft gestaald'. Maar het was niet willekeurig … [Lees meer...] overIeder gedicht een klacht over de onmacht van de taal
Pas verschenen: Willem Elsschot. Dichter
Wie Elsschot zegt, denkt niet meteen aan poëzie. Toch zijn het juist enkele van zijn dichtregels die iedereen zal herkennen: ‘tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren’, bijvoorbeeld. Willem Elsschot. Dichter bevat alle gedichten uit Elsschots enige bundel. Een select gezelschap van vijfentwintig scherpzinnige lezers geeft er commentaar bij, … [Lees meer...] overPas verschenen: Willem Elsschot. Dichter
Iedereen houdt al van gedichten!
Door Marc van Oostendorp Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe vaak en op welke manieren volwassen Nederlanders in aanraking komen met poëzie. Ze ontdekte: poëzie staat misschien bekend als een klein genre, maar ondertussen grijpt bijna iedereen bij bijzondere gelegenheden naar een gedicht en leest of hoort 97% van de Nederlanders weleens poëzie. Wat is … [Lees meer...] overIedereen houdt al van gedichten!
Uitvaart van mijn dochterken
Door Marc van Oostendorp Uit onderzoek dat Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) deze week presenteerde blijkt dat de poëzie in Nederland nog heel sterk een mondeling genre is: terwijl gedichtenbundels nauwelijks gekocht of gelezen worden, komen mensen regelmatig gedichten tegen in gesproken vorm. En dat vinden ze prettig. Vooral gedichten bij bijzondere gelegenheden doen … [Lees meer...] overUitvaart van mijn dochterken
Poëzie in Nederland: wijdverspreid genre & gedeelde ervaring
(Persbericht Letterenfonds) Kila van der Starre (Universiteit Utrecht) onderzocht hoe volwassenen in Nederland met poëzie in aanraking komen. Poëzie wordt vaak gezien als een niche-binnen-een-niche, maar het blijkt een zeer wijdverspreid genre: 97% van de volwassen Nederlanders komt weleens in aanraking met poëzie. Dat gebeurt bijvoorbeeld in de openbare ruimte, bij speciale … [Lees meer...] overPoëzie in Nederland: wijdverspreid genre & gedeelde ervaring
Waar ontmoeten wetenschap en literatuur elkaar? Tweegesprek dichter Micha Hamel en letterkundige Lotte Jensen
We heten u van harte welkom bij dit tweegesprek op het snijvlak van kunst en wetenschap tussen Micha Hamel en Lotte Jensen. Aan de hand van enkele gedichten van Micha Hamel gaan zij in gesprek over onderwerpen als: hoe kijkt een dichter naar de wetenschap die hem/haar probeert te verklaren en is het maatschappelijk engagement van dichters in de 19e eeuw anders dan van … [Lees meer...] overWaar ontmoeten wetenschap en literatuur elkaar? Tweegesprek dichter Micha Hamel en letterkundige Lotte Jensen
Wat betekent een belofte van een dichter?
Door Marc van Oostendorp Er gaapt, zeggen ze, een diepe kloof tussen de filosofie en de dichtkunst. Dat is allemaal bij Plato begonnen, die vond dat dichters geen plaats hadden in de ideale staat, omdat dichters op hun best een schijnbeeld gaven van de schijnwereld waarin wij leven. Ook de Angelsaskische ('analytische') taalfilosofen van de twintigste en eenentwintigste … [Lees meer...] overWat betekent een belofte van een dichter?
Ilja Pfeijffer als romantischer Grieche
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (25) Door Marc van Oostendorp Het mooiste essay in Ilja Leonard Pfeijffers geruchtmakende bundel Het geheim van het vermoorde geneuzel is zonder enige twijfel dat over "Pindarus, Horatius en 'der romantische Grieche'". Anders dan de meeste andere opstellen in de bundel is het oorspronkelijk verschenen in een geleerd boek en … [Lees meer...] overIlja Pfeijffer als romantischer Grieche
Ilja Leonard Pfeijffer als cryptogrammaticus
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (8) Door Marc van Oostendorp Van alle Idyllen uit Ilja Leonard Pfeijffers gelijknamige bundel uit 2015, wordt de zevende het vaakst geciteerd, ook door de dichter zelf. Hij nam hem, als enige eigen werk, op in zijn recente dikke bloemlezing uit de Nederlandse poëzie van de 20e en 21e eeuw. Als ooit een gedicht programmatisch heeft … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer als cryptogrammaticus
Ilja Leonard Pfeijffer as a young man
De taal van Ilja Leonard Pfeijffer (3) Door Marc van Oostendorp Ja, mensen, ik heb een van de oudste tekstjes van de vooraanstaande Nederlandse dichter Ilja Leonard Pfeijffer in handschrift in mijn bezit. 19 was hij toen hij het bovenstaande schreef: hij had nog 20 jaar in Leiden voor de boeg, en daarna 20 jaar Genua, en daarna nog vele jaren op een andere plaats die … [Lees meer...] overIlja Leonard Pfeijffer as a young man
Steun Anne Vegter!
Door Roland de Bonth Afgelopen vrijdag vroeg een collega nieuwsgierig wat ik op mijn fietsstuur had zitten. Het is een knooppunthouder. Daarin kun je een kartonnen kaart stoppen met daarop de knooppuntnummers waar je achtereenvolgens naartoe wilt fietsen. Zo kun je eenvoudig een van tevoren uitgestippelde route rijden. Dat was echter niet de reden waarom ik de houder had … [Lees meer...] overSteun Anne Vegter!
Je bent als granaatappels
Door Marc van Oostendorp Sinds ik naar verluidt ben doorgedrongen tot de top-100 van bekendste neerlandistische bloggers aller tijden (tot nu toe), word ik op straat weleens aangesproken. Ik liep onlangs door het Utrechtse stadje U., toen er ineens een neerlandicus op een fiets kwam aangesneld, die afstapte en mij toeriep dat hij een probleem voor me had. Ik was zo … [Lees meer...] overJe bent als granaatappels
20 april 2017: Boekpresentatie: Tableau Poetique (Verzen van Lucas d’Heere)
Op 20 april 2017 stelt de KANTL de door Werner Waterschoot en Frederica Van Dam gepubliceerde verzen voor die Lucas d'Heere in de zestiende eeuw heeft geschreven voor de entourage van de Seymours op Wolf Hall. Tableau Poetique is een tot voor kort onbekende tekst van de Gentse schilder-dichter Lucas d’Heere (1534–1584). Recent werd hij in een Engelse adellijke bibliotheek … [Lees meer...] over20 april 2017: Boekpresentatie: Tableau Poetique (Verzen van Lucas d’Heere)
Een puzzel die niet klopte
Door Marc van Oostendorp Op de terecht alom bejubelde Facebook-pagina Leraar Nederlands ging het onlangs over een gedicht van Ingmar Heytze. Wat voor metrum wordt er in dat gedicht eigenlijk gebruikt? Madelief, je was een puzzel die niet klopte, onbestaanbaar DNA. Links en rechts ontbrak de adem, ruggengraat verkeerd bezorgd. Er viel geen leven van te maken. Toch werd … [Lees meer...] overEen puzzel die niet klopte
Kransslagader
Door Bas Jongenelen Lees dit gedicht van monnhauser: papieren tissue proppen in een la avonden vol hoop potlood, gom, etui inval, zin, delete eindeloze sleur reviseer, herzie eigenzinnig man nietig is ie niet tempert de ennui inventieve klus solitaire dwaas strikt individu uiterst mal idee evengoed de baas Wat valt op? … [Lees meer...] overKransslagader
Wisselspoor
Door Bas Jongenelen Iemand die zich 'monnhauser' noemt heeft ruim een maand geleden een nieuwe versvorm bedacht: Wisselspoor. Een wisselspoor is een gedichtje van drie regels met rijmschema aaa. Het middelste rijmwoord is echter oogrijmend op regel 1 en klankrijmend op regel 3. Dit 'wisselwoord' is meestal van buitenlandse komaf. Een metrum is verplicht, maar de auteur is vrij … [Lees meer...] overWisselspoor
Sonnettengenerator
Door Bas Jongenelen Raymond Queneau heeft in 1961 een papieren sonnettengenerator gepubliceerd, ik heb er al eens eerder over geschreven. Het heeft lang geduurd voor deze in het Nederlands vertaald werd. Maar nu is hij er. Niet op papier, wel elektronisch. Pieter Breman heeft een generator gemaakt waarmee 120.291.408.044.097.638.400.000 sonnetten geschreven kunnen worden. Daar … [Lees meer...] overSonnettengenerator
Sonnettenmatrix
Door Bas Jongenelen Vorige week en de week daarvoor had ik het over de sonnettenkrans en het sonnettenraam - maar het kan altijd nog gekker. Zo heeft Raymond Queneau in 1961 een sonnettengenerator bedacht: iedere regel kent tien varianten, zodat je 14 x 10 x eh... nou ja eh... heel veel sonnetten kunt maken. Deze generator is in boekvorm beschikbaar (prachtige uitgave (kopen … [Lees meer...] overSonnettenmatrix