Met ingang van 1 augustus 2022 is Professor Aslı Özyürek benoemd tot directeur van het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek in Nijmegen. Als taalkundige en cognitieve wetenschapper onderzoekt Aslı Özyürek de cognitieve en sociale grondslagen van het menselijk taalvermogen vanuit een multimodaal en cross-linguïstisch perspectief: in spraak, gebaar en bij gebarentalen. Zij … [Lees meer...] overAslı Özyürek nieuwe directeur Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek
psycholinguïstiek
Oudere mensen horen verdriet minder gemakkelijk
Met je stem kun je van alles overdragen: een zakelijke boodschap en aanwijzingen over hoe die in elkaar zit, maar ook hoe je je voelt over die boodschap, of hoe je je in het algemeen voelt. Je hoort dat iemand verdrietig is, of juist bijzonder verheugd –er zit iets in de stem dat dit weggeeft, dezelfde stem die tegelijkertijd ook verschil maakt tussen Ze leerden Benedictíne … [Lees meer...] overOudere mensen horen verdriet minder gemakkelijk
Schoonheid is waarheid, – waarheid schoon
De Britse dichter John Keats had gelijk toen hij in 1819 in zijn beroemde Ode to a Grecian Urn schreef: Beauty is truth, truth beauty,—that is allYe know on earth, and all ye need to know Wetenschappelijk onderzoek heeft dat nu aangewezen, en in het bijzonder dat de stijlfiguur die Keats hier gebruikt, bijdraagt aan die waarheid. Dat stijlfiguur heeft de vorm A B B A, … [Lees meer...] overSchoonheid is waarheid, – waarheid schoon
Het verschil tussen reuk en rook horen
Misverstanden kunnen op de kleinste niveaus ontstaan. Vandaag promoveert Nadine de Rue in Nijmegen op een knap en heel interessant proefschrift waarin ze heel minutieus het allerkleinste misverstand bestudeert: dat tussen klinkers. Iemand zegt reuk en de ander hoort rook of omgekeerd. Wat gebeurt er dan? De Rue onderwierp mensen aan een batterij experimenten om dit te … [Lees meer...] overHet verschil tussen reuk en rook horen
De studie van taalgebruik en taalfouten als venster op ons taalbrein
Lezing van Dominiek Sandra … [Lees meer...] overDe studie van taalgebruik en taalfouten als venster op ons taalbrein
10 september 2021: afscheidsrede prof. dr. Ton Dijkstra
Prof. dr. Ton Dijkstra, hoogleraar aan de Radboud Universiteit / Faculteit der Sociale Wetenschappen met de leeropdracht Psycholinguïstiek en Meertaligheid, geeft in een academische zitting op vrijdag 10 september 2021 om 16.00 uur precies, een openbaar afscheidscollege getiteld “Wat deze wereld betekent: taal en denken” De academische zitting vindt plaats in de Aula van de … [Lees meer...] over10 september 2021: afscheidsrede prof. dr. Ton Dijkstra
Een sterke persoonlijkheid zal zich niet afvragen wat ze kan doen om sterker te staan
Door Henk Wolf "Onderzoek toont aan dat genderneutraal (bedoeld) woordgebruik zijn doel voorbijschiet als er alleen mannelijke voornaamwoorden zoals hij en zijn in voorkomen" - dat stond in nieuwsbrief 2259 van Onze Taal. Er stond een link bij naar een artikel in de Volkskrant en daarin stond: "Vooral mannen haperen bij het gebruik van het bezittelijk voornaamwoord ‘zijn’ … [Lees meer...] overEen sterke persoonlijkheid zal zich niet afvragen wat ze kan doen om sterker te staan
Computers nog niet goed met taal?
Alles overziend concluderen sommige onderzoekers dat er nog teleurstellend weinig eenheid is tussen onderzoekers die proberen op de computer de manier te modelleren waarop mensen van taal gebruiken. Is die teleurstelling terecht? Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overComputers nog niet goed met taal?
Computers en betekenis
Wat betekent het woord boom? Volgens een bepaalde manier van kijken wordt die betekenis bepaald door alle contexten waarin het woord boom voorkomt. Die manier van kijken blijkt goed werkbaar te maken voor een computer en geeft potentieel een scherp beeld van wat de betekenis eigenlijk is. Bekijk deze video op YouTubeBekijk alle filmpjes over Human Language. … [Lees meer...] overComputers en betekenis
Computers tuinen erin
Een computer bouwen die taal kan verstaan is één ding; een computer die taal begrijpt zoals een mens dat doet, is nog heel wat anders. Want zo’n computer moet van dezelfde dingen in de war raken als mensen. Intuinzinnen bijvoorbeeld. … [Lees meer...] overComputers tuinen erin
Elektronische taalhersenen
Neurale netwerken simuleren de werking van het brein op een computer. Ze zijn dan ook heel bruikbaar om theorieën te toetsen over de werking van taal in het brein. Kan zo'n netwerk bijvoorbeeld een taal leren zonder dat je er vantevoren kennis in stopt? … [Lees meer...] overElektronische taalhersenen
Hoe groeit tweetaligheid?
Kun je het een kind aandoen om het in meer dan twee talen op te voeden? Alle deskundigen zeggen volmondig ja op die vraag. Wat weten we over de ontwikkeling van kinderen die opgroeien met meer dan één taal? … [Lees meer...] overHoe groeit tweetaligheid?
Taal groeit in je brein
Als je een taal leert, verandert er ook iets aan je hersenen. Er komt nieuwe informatie in. Maar als jonge kinderen een taal leren, groeien ondertussen hun hersenen ook nog. En bij die groei lijkt rekening te worden gehouden met het feit dat er taal in moet. … [Lees meer...] overTaal groeit in je brein
Woorden leren
Hoe leer je een nieuw woord? Er is ergens een kat, en je hoort iemand het woord 'kat' zeggen. Hoe verbind je die klanken en woorden aan elkaar en hoe sla je dat op in je hoofd? … [Lees meer...] overWoorden leren
Luisteren is praten
Gebruiken we dezelfde kennis over taal als we hem spreken of als we ernaar luisteren? Er zijn allerlei aanwijzingen dat het zo is. Zo kun je een nieuw woord leren zeggen door ernaar te luisteren. … [Lees meer...] overLuisteren is praten
Taal met je handen
De laatste jaren zijn we erachter gekomen hoe belangrijk handen zijn voor taal – niet alleen in gebarentaal, maar ook als effectieve begeleiding van gesproken taal. … [Lees meer...] overTaal met je handen
Natuurlijk lezen
Lezen is minder natuurlijk dan praten en luisteren: je moet er echt les in krijgen, er bestaan analfabeten. En toch blijkt het onderzoek naar lezen ons van alles te kunnen vertellen over hoe het menselijk brein werkt. … [Lees meer...] overNatuurlijk lezen
Ik kan praten!
Praten, iets zeggen, al is het dan ook onbenulligs en onhandigs en onduidelijks, is een raadsel voor de wetenschap, al zijn we de afgelopen jaren ook veel te weten gekomen. Dat laat ik zien in deze video. … [Lees meer...] overIk kan praten!
Een wonder: jullie verstaan mij!
Wanneer ik praat in deze video, horen jullie allemaal geluid. Maar razendsnel wordt dat geluid in je hoofd omgezet in een idee over wat ik eigenlijk te zeggen heb. Hoe werkt dat? … [Lees meer...] overEen wonder: jullie verstaan mij!
Hoe kun je iemand verstaan in een drukke kroeg?
Stel je staat in een drukke kroeg en je wilt iemand aan de andere kant van de bar vragen of hij een drankje wil. Door de muziek en het rumoer ben je natuurlijk totaal niet te verstaan. En tóch begrijpt die persoon wat jij bedoelt. Linda Drijvers (Radboud Universiteit) vertelt in dit college hoe onze hersenen in dit soort situaties al hun krachten bundelen om zo verschillende … [Lees meer...] overHoe kun je iemand verstaan in een drukke kroeg?
In geval van twijfel: vraag een frisist!
Door Henk Wolf Een bekende vertelde me deze week dat ze had meegedaan aan een psycholinguïstisch onderzoek. De onderzoeker had elektroden op haar hoofd geplakt en daarna moest ze Friese woorden naar het Nederlands vertalen en andersom. Ze wist niet precies wat het doel van het onderzoek was, maar het viel haar wel op dat de onderzoeker niet Friestalig was en misschien niet in … [Lees meer...] overIn geval van twijfel: vraag een frisist!
Ben je slimmer als je dt-fouten maakt?
Word, wordt, aangeleerd, aangeleert of aangeleerdt? Iedereen kent de dt-regel. En toch maakt iedereen er fouten tegen. Ja, iederéén, ook jij! Hoe komt het toch dat iedereen zoveel moeite heeft met zo'n simpele regel? Misschien ben je gewoon te slim voor zo'n banale regel? Want de grootste genieën, dat zijn vaak de meest verstrooide mensen, niet? Professor Dominiek Sandra is … [Lees meer...] overBen je slimmer als je dt-fouten maakt?
Aan de muur en een boek aan Jan geven na een hersenbloeding
Door Marc van Oostendorp Dat we met allerlei vernuftige technieken in ons brein kunnen kijken, betekent vooralsnog niet dat we een heel duidelijk beeld hebben van hoe we de miljarden dingen die we weten (dat in de herfst de blaadjes van de bomen vallen, dat je een banaan niet bij het steeltje moet beginnen schillen, dat de supermarkt over vijf minuten open gaat en op drie … [Lees meer...] overAan de muur en een boek aan Jan geven na een hersenbloeding
Ik zeg dat omdat ik kan dat
Door Marc van Oostendorp Van taalfouten en versprekingen kun je veel leren – bijvoorbeeld over hoe taal in ons hoofd werkt. Dat weten we al heel lang, en zeker voor de tijd van heel precies geplande experimenten waarbij mensen teksten op computers voorbij zagen flitsen of van hersenscans terwijl mensen naar het woord potgrond zoeken, waren foutjes en versprekingen een goede … [Lees meer...] overIk zeg dat omdat ik kan dat
Zelfstandig naamwoorden vertragen
Door Marc van Oostendorp Slecht nieuws voor de liefhebber van het zelfstandig naamwoord: werkwoorden zijn gemakkelijker uit te spreken. Dat blijkt uit een nieuw artikel in het tijdschrift PNAS door de Amsterdamse onderzoeker Frank Seifart en een groep collega's. Seifart deed iets wat op het eerste gezicht heel eenvoudig was: hij analyseerde geluidsopnamen van sprekers van … [Lees meer...] overZelfstandig naamwoorden vertragen
