Ja, maar als je professioneel wil overkomen, moet je toch zeker wel netjes praten: Algemeen Beschaafd Nederlands, zoals dat vroeger heette, de taalvorm die sommigen als 'neutraal' beschouwen, beheerst, zorgvuldig, respectvol, en wat al niet. Het zal misschien het laatste bastion van die standaardtaal zijn, als mensen zich in hun persoonlijk leven allang niets meer aantrekken … [Lees meer...] overZelfs logopedisten hoeven niet altijd standaardtaal te spreken
sociolinguïstiek
Sociolinguïstisch onderzoek naar uitstervende mijnwerkerstaal
Door Nantke Pecht Als oud-mijnwerkers in Eisden in Belgisch Limburg met elkaar Cité-Duits spreken, zeggen ze bijvoorbeeld ich hab dich doch verzählt von de fünfte wat ich gekricht hab ‘ik heb je toch verteld van de boete die ik gekregen heb’ of für conducteur zu wer(d)e, musste er belgische sein ‘om werkleider te worden, moest hij Belg zijn.’ In de mijn was een fünfte een … [Lees meer...] overSociolinguïstisch onderzoek naar uitstervende mijnwerkerstaal
Over wat (externe taal)geschiedenis met interne taalgeschiedenis te maken heeft
Door Henk Wolf en Reitze Jonkman Afgelopen vrijdag was de webinar In’to Summerschool over de waddendialecten, georganiseerd door In’to Languages van de Radboud Universiteit. Marc van Oostendorp gaf college over de verschillende dialecten die op de Waddeneilanden worden gesproken. Hij behandelde onder andere de vraag in hoeverre die dialecten als 'Fries' dan wel als … [Lees meer...] overOver wat (externe taal)geschiedenis met interne taalgeschiedenis te maken heeft
Zeggen we straks allemaal ‘de meisje’ en ‘shtijl’?
Zeggen dat iets 'heel cool' is, verraadt meteen dat je niet meer zo hip bent. En 'hip' eigenlijk ook. Tegenwoordig moet je zeggen dat iets 'vies shtijl' is. Wat betekent dat en spreken we straks allemaal zo? Dat komt sociolinguïste Stefania Marzo (KU Leuven) allemaal uit de doeken doen. (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overZeggen we straks allemaal ‘de meisje’ en ‘shtijl’?
De regelmaat van regelmatige klankverandering
Het is altijd fijn als mensen heel oud worden, maar bij William Labov (1927) is dat wel heel fijn. Labov is al zijn hele carrière geïnteresseerd in taalvariatie en in taalverandering – variatie en verandering horen bij de taal als veertjes bij volgeltjes. Er is geen taal die niet varieert en er is geen taal die niet verandert. … [Lees meer...] overDe regelmaat van regelmatige klankverandering
Alles wat je zegt heeft betekenis
Een mens kan geen woord zeggen dat niets betekent: Aaaaaawaaaaaa! Nee, dat woord staat niet in het woordenboek, er valt geen definitie van te geven. En toch, als ik het op de markt roep, betekent het van alles, bijvoorbeeld dat ik het me kan permitteren om zomaar wat te roepen, of dat ik krankzinnig ben, en dat mijn stem een beetje schor is. … [Lees meer...] overAlles wat je zegt heeft betekenis
Op z’n hondjes
Door Lauren Fonteyn Het is voor een Vlaming in Nederland vaak toch een beetje alsof je op een andere planeet bent. Zo is het hier bijvoorbeeld niet de gewoonte om je hand op te steken als je iets wil bijdragen tijdens een vergadering (je moet gewoon beginnen praten met vijf tegelijk en degene die het langst het luidst kan praten wint, denk ik). Maar laatst voelde ik me toch … [Lees meer...] overOp z’n hondjes
Historical Sociolinguistics Young Researchers Forum (HSYRF-2020)
We are happy to announce the third edition of the Historical Sociolinguistics Young Researchers Forum (HSYRF-2020), which will take place at the Vrije Universiteit Brussel (VUB) on 6-7 March 2020. … [Lees meer...] overHistorical Sociolinguistics Young Researchers Forum (HSYRF-2020)
Keukenstafels
Door Henk Wolf Waar het Nederlands één woord keukentafel heeft, heeft het Fries er minimaal twee: keukentafel en keukenstafel. Die twee vormen zijn niet onderling uitwisselbaar. Een keukentafel (zonder tussen-s en met de woordklemtoon op keuken) is een willekeurige tafel die in een keuken staat of die gemaakt is om in een keuken te staan. De Ikea en de Kwantum verkopen … [Lees meer...] overKeukenstafels
Waarom is er zo vaak maar één gesprekstaal?
Door Henk Wolf Mensen hebben heel sterk de neiging zich aan elkaar aan te passen. De populaire psychologie noemt dat spiegelen, in de taalsociologie wordt het vaak accommoderen genoemd. Dat aanpassen doen we op talloze manieren: mensen nemen dezelfde lichaamshouding aan, zoeken een vergelijkbaar spreekvolume, nemen woorden van elkaar over enzovoort. Bijna iedereen heeft … [Lees meer...] overWaarom is er zo vaak maar één gesprekstaal?
Wat betekent een zachte g?
Een zin betekent meestal heel veel dingen tegelijk. Hij heeft een letterlijke inhoud, maar door de manier waarop je hem zegt kunnen daar nog allerlei andere betekenislagen aan worden toegevoegd. Wanneer iemand 'Ik heb geen broers' zegt met een zachte g, zegt hij niet alleen 'mijn ouders hebben geen andere mannelijke kinderen gekregen die nog in leven zijn', maar ook: 'ik kom … [Lees meer...] overWat betekent een zachte g?
Hij mag ook geen döner, dan lijkt hij teveel op een Turk
Door Marc van Oostendorp Wat doe je als je in Venlo woont, je doet vmbo-basis en ze je een kut-Marokkaan noemen? Dan neem je dat label en je speelt ermee. In een nieuw artikel in het Journal of Sociolinguistics legt de Maastrichtse onderzoeker Pomme van de Weerd uit hoe dat gaat. Honderden uren heeft ze op die vmbo in Venlo doorgebracht en ze voerde vele gesprekken met … [Lees meer...] overHij mag ook geen döner, dan lijkt hij teveel op een Turk
Leenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Door Marc van Oostendorp Sommige taalonderwerpen lijkt iedereen interessant te vinden, behalve de taalkundige. Leenwoorden zijn daar een voorbeeld van: begin in een volle bus een gesprek over taal, en binnen de kortste keren worden leenwoorden daarin genoemd; maar heel veel taalwetenschappelijk onderzoek is er niet naar dat verschijnsel. Het boek Borrowing van de … [Lees meer...] overLeenwoorden uitspreken: je eigen keuze
Benoeming Hans Van de Velde tot hoogleraar sociolinguïstiek, Utrecht
Hans Van de Velde (1969), sociolinguïstisch onderzoeker aan de Fryske Akademy, is met ingang van 1 mei 2019 benoemd tot hoogleraar sociolinguïstiek aan de Universiteit Utrecht. Het gaat om een reguliere leerstoel sociolinguïstiek, met bijzondere aandacht voor de taalvariëteiten in Fryslân. Sinds eind 2014 is Van de Velde senior onderzoeker sociolinguïstiek bij de Fryske … [Lees meer...] overBenoeming Hans Van de Velde tot hoogleraar sociolinguïstiek, Utrecht
Talen zijn voor vrouwen
Door Marc van Oostendorp Waarom leren echte mannen geen vreemde talen? Over die wonderlijke vraag gaat een nieuw artikel in het tijdschrift Group Processes and Intergroup Relations. Althans, voor zover we willen aannemen dat Canadese echte mannen representatief zijn voor alle echte mannen én voor zover je een met allerlei empirisch onderzoek gestaafde verklaring dat echte … [Lees meer...] overTalen zijn voor vrouwen
Dikpraatjes en burgerwetenschap
Door Marc van Oostendorp Het is een minigenre, een gesprekvorm die over het algemeen al is afgelopen voor je met je ogen geknipperd hebt. Iemand zegt tegen iemand anders 'Ik voel me zo dik', of 'Geeft die broek me geen dikke kont?' en daar reageert de ander dan op ('Ben je een haartje betoeterd!'). Fat talk wordt het door de deskundigen genoemd; dikpraatjes. Het … [Lees meer...] overDikpraatjes en burgerwetenschap
Doctoraatsbursaal Sociolinguïstiek aan de KU Leuven
Binnen de onderzoeksgroepen ‘Quantitative Lexicology and Variational Linguistics’ (QLVL) en 'Multimodality, Interaction and Discourse' (MIDI) van de faculteit Letteren zoeken wij (KU Leuven) een voltijdse junior onderzoeker (4 jaar) voor een nieuw onderzoeksproject gesteund door het FWO (Fonds Wetenschappelijk Onderzoek). De titel van het project is: “Eet je bord leeg en poets … [Lees meer...] overDoctoraatsbursaal Sociolinguïstiek aan de KU Leuven
Bespottelijke vrouwen en de boerse Nederlandse taal
Door Marc van Oostendorp Dat samenlevingen soms overstappen op een andere taal, is bekend. Dat de meeste mensen dat een ongunstige ontwikkeling vinden eveneens. In zo'n geval rijst natuurlijk al snel de vraag: wiens schuld is dat eigenlijk? In de loop van de geschiedenis blijkt het antwoord daarop vaak te zijn geweest: van de vrouwen. Ik ben de laatste tijd wat … [Lees meer...] overBespottelijke vrouwen en de boerse Nederlandse taal
Wat verraadt jouw taal over jou?
Friet, patat of petat. Je hebt maar één woord nodig om te horen of de persoon tegen wie je spreekt een Vlaming of een Nederlander is. Maar je woordgebruik en je uitspraak vertellen nog méér dan alleen je woonplaats. Hoe dat komt en hoe dat werkt legt sociolinguïst Rik Vosters je haarfijn uit. Extra uitdaging voor tijdens het kijken (lees: luisteren): raden jullie waar de haast … [Lees meer...] overWat verraadt jouw taal over jou?
Methodoloog met een hart
Door Marc van Oostendorp Volgens mij ken ik Roeland van Hout al meer dan 25 jaar. Ik was net begonnen als promovendus aan het Center for Language Studies – toen nog een samenwerking van de Tilburgse en de Nijmeegse universiteiten. Dat CLS had de lovenswaardige regel dat in de taalkunde gepromoveerden over álle takken van de taalwetenschap evenveel moesten weten als een in die … [Lees meer...] overMethodoloog met een hart
Leven als een prescriptivist in Frankrijk
Door Marc van Oostendorp Het is maar goed dat Neerlandistiek een blog is, zo kan ik jullie tenminste in real time op de hoogte houden van de nieuwste voortschrijdingen in mijn inzicht. Ik had het stukje van gisteren nog niet geschreven, of er diende zich alweer een nieuw artikel aan, dat een nieuw licht wierp op de zaak. En wel een Frans licht. Waar komen taalnormen … [Lees meer...] overLeven als een prescriptivist in Frankrijk
Explaining variation, predicting change
A symposium in honour of Roeland van Hout Friday, 21 September 2018 – Radboud University Nijmegen, Faculty Club Huize Heyendaal Aim On account of Roeland van Hout’s 66th birthday and valedictory lecture, we devote a mini-symposium to two key topics in (socio) linguistics which are near and dear to his heart. Four regular papers and a keynote presentation by Sali Tagliamonte … [Lees meer...] overExplaining variation, predicting change
Mensen plaatsen zichzelf met taal in de wereld
Door Marc van Oostendorp "Aan deze 'intellectuele autobiografie' schrijven," zegt de beroemde sociolinguïste Penelope (Penny) Eckert (1942) in het nawoord bij haar Meaning and Linguistic Variation, (Betekenis en taalvariatie) "was een ongemakkelijke oefening. Soms voelde ik me ongelooflijk arrogant, en op andere momenten dacht ik dat ik mezelf voor schut zette." Het heeft … [Lees meer...] overMensen plaatsen zichzelf met taal in de wereld
Amsterdamse eettentjes gebruiken nog minder Nederlands dan Chinees
Door Lisanne Voges, Mindy McCracken, Samah Rameh, Sopio Totibadze en Dick Smakman Geschreven taalgebruik in de publieke ruimte, zoals in reclame-uitingen en officiëlere mededelingen aan het publiek, is een interessant onderwerp van studie. Dit zogenaamde linguistic landscape – vrij vertaald ‘taallandschap’ – zegt veel over de status en de positie van het Nederlands met … [Lees meer...] overAmsterdamse eettentjes gebruiken nog minder Nederlands dan Chinees
I’m, like, the avant garde of language
Door Marc van Oostendorp Waar komt een taalverandering vandaan? Wie zijn er verantwoordelijk voor het feit dat mensen een tijdje geleden ik heb zoiets van zeiden? Wat voor mensen kwamen daar het meest mee aanzetten? Er zijn weinig mensen die zoveel hebben bijgedragen aan onze kennis van taalverandering als William Labov. Negentig jaar oud is hij inmiddels en onlangs … [Lees meer...] overI’m, like, the avant garde of language
