Het is een intrigerende studie die mijn voormalige Nijmeegse collega Stefan Grondelaers en een aantal van zijn collega's onlangs publiceerde in het vaktijdschrift Language Variation and Change. De onderzoekers doen verslag van hun pogingen om grip te krijgen op het gebruik van hun als onderwerp van een zin ('hun lopen op straat') door data te analyseren van Twitter. (Een … [Lees meer...] over‘Hun’ gebruiken om jong te lijken
sociolinguïstiek
Gouds Marokkaans Nederlands
Jarenlang heeft Khalid Mourigh onderzoek gedaan naar de specifieke eigenschappen van het 'Marokkaans Nederlands', de specifieke vorm van Nederlands die door Marokkaanse jongeren gesproken wordt, en om preciezer te zijn naar de taal van de Marokkaanse jeugd in Gouda – een interessante plaats voor dit soort onderzoek omdat er naar verhouding veel Marokkaanse families wonen die … [Lees meer...] overGouds Marokkaans Nederlands
Frans
Als iemand de uitdrukking 'you are a scholar and a gentleman' gebruikt, denk ik altijd aan Frans Hinskens: iemand die een echte geleerde is én een heer, iemand die voorkomend is, en probeert anderen te helpen. Vandaag pensioneert hij van de twee plaatsen waar ik ook werk – het Meertens Instituut en de Radboud Universiteit. Een echte geleerde: Frans heeft, volgens mij al als … [Lees meer...] overFrans
Jo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Het is altijd goed bij tijd en wijle even stil te staan bij de reuzen op wier schouders wij staan. De bovenstaande foto, die ik ontving van Gert Dirksen van Antiquariaat Paradox, vormt daartoe een mooie aanleiding. Op de foto staan Jo Daan en Joshua Fishman. Jo Daan was decennialang hoofd van de afdeling Dialectologie van wat tegenwoordig het Meertens Instituut heet. Een van … [Lees meer...] overJo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Een Turks accent is nadeliger dan een Turkse naam
Mensen beoordelen hun medemensen voortdurend, en zo'n beetje op ieder mogelijke dimensie: hoe iemand eruit ziet, hoe hij zich gedraagt, hoe hij zich presenteert. En ook hoe die persoon klinkt. Mensen hoeven een ander meestal maar heel kort te zien of te horen om er een oordeel over te hebben. Dat heeft ongetwijfeld voordelen: je moet soms snel kunnen beoordelen of iemand te … [Lees meer...] overEen Turks accent is nadeliger dan een Turkse naam
Anne-Fleurtaal in de sociolinguïstiek
Al enkele weken bestormt het nummer Anne-Fleur Vakantie van Roxy Dekker de hitlijsten. Het nummer heeft niet alleen meer dan vier miljoen streams op Spotify, maar ook op TikTok is #annefleurvakantie een grote trend. Niet toevallig is Anne-Fleur Vakantie ook op TikTok ontstaan. Toen Roxy daar een oproep deed om vier woorden in te sturen (nog in 2022) en vervolgens met een van de … [Lees meer...] overAnne-Fleurtaal in de sociolinguïstiek
Waarom jij straattaal niet begrijpt (en waarom dat de bedoeling is)
Nederlandse jongeren klinken meertalig. Ze lenen woorden uit Surinaams en Marokkaans, leggen speciale accenten en maken ogenschijnlijke taalfouten. Straattaal is een manier om te laten zien wie ze zijn. Dat blijkt geen twintigste eeuwse uitvinding. In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over 'foute' taal. Dat doen we met Jacomine Nortier, Universitair Hoofddocent … [Lees meer...] overWaarom jij straattaal niet begrijpt (en waarom dat de bedoeling is)
Creaky voice en gender
Hoe iemand spreekt, is afhankelijk van diens plaats in de samenleving. Mensen in zogeheten 'hogere' klassen spreken anders dan mensen in 'lagere' klassen, jongeren spreken anders dan ouderen, en mannen spreken anders dan vrouwen. Die drie verschillen – klasse, leeftijd, gender – zijn de traditionele criteria waarnaar wordt gekeken in de taalkundige studie van taalvariatie, de … [Lees meer...] overCreaky voice en gender
Representativiteit en blikvernauwing
In Taal & Tongval 74, 1 (2022) verscheen een artikel van de hand van Hans Schmeets en Leonie Cornips (S&C) dat met ongeveer dezelfde strekking onder een andere titel al eerder gepubliceerd was in Statistische Trends, een online medium van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In beide stukken presenteren de auteurs een onderzoek naar de plaats van de dialecten … [Lees meer...] overRepresentativiteit en blikvernauwing
Groetronding: dohog
Met heel kleine variaties in de uitspraak kunnen mensen heel veel zeggen. We hebben er dan ook een bijzondere antenne voor: je hoeft je r-klank maar een beetje te variëren of je bent ineens een kakker, of een Brabo. Zulke observaties zijn het domein van een terecht populaire betrekkelijk recente tak van de taalwetenschap, de sociofonetiek. Ik denk dat ik een nieuwe … [Lees meer...] overGroetronding: dohog
I logopedisti devono parlare correttamente? Il caso delle Fiandre
Per sembrare professionali, dobbiamo sicuramente parlare per bene; nelle Fiandre la variante linguistica considerata corretta è l’Algemeen Nederlands (“neerlandese generale”), noto in precedenza con la dicitura Algemeen Beschaafd Nederlands, “neerlandese generale civilizzato”: la variante del neerlandese che alcuni considerano “neutra”, disciplinata, rigorosa, rispettosa e … [Lees meer...] overI logopedisti devono parlare correttamente? Il caso delle Fiandre
Het is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Beeld je even in dat je samen met nog een twintigtal andere mensen in een ruimte zit. Je gaat een lezing bijwonen en de eerste vraag die wordt gesteld luidt: wie van jullie spreekt een dialect? Nu mag je die vraag even denkbeeldig beantwoorden. Zou je je hand opsteken in zo’n situatie of niet? Misschien denk je: ik ben opgevoed in het (standaard)Nederlands en dat is ook de … [Lees meer...] overHet is moeilijk te zeggen wie (nog) dialect spreekt
Negatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
Kandidaten met een Vlaamse naam ontvangen vaker een uitnodiging voor een sollicitatiegesprek dan kandidaten met een Turkse of Arabische naam, en ze kunnen makkelijker een huis huren. Discriminatie op basis van etnische achtergrond vindt frequent plaats op de arbeidsmarkt en huizenmarkt in diverse westerse samenlevingen, Vlaanderen incluis. Naam is echter niet het enige aspect … [Lees meer...] overNegatieve vooroordelen bij accenten van etnische minderheidsgroepen
Brugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
Met lokale taal naar de titel? Nu de voetbalstadions weer tot de nok toe gevuld zijn met supporters kunnen clubs de steun van hun achterban opnieuw in levenden lijve ervaren. Toch vindt veel fan engagement vandaag de dag ook digitaal plaats. Voetbalclubs zijn meer dan ooit actief op sociale media, zoals Instagram en TikTok. De interactieve mogelijkheden van de sociale … [Lees meer...] overBrugge, Bruges en Bruhhe in de play-off
10 mei 2022: Studiemiddag rond taalhoudingsenquêtes
Op 10 mei 2022 organiseert de vakgroep Nederlands van de Universiteit van Luik een studiemiddag rond enquêtes die uitgevoerd zijn om de houding van taalgebruikers in Nederland en België tegenover meertaligheid te peilen. De studiemiddag wordt georganiseerd in het kader van de Koning Willem-Alexander Leerstoel voor Lage Landen- studies, die in het academisch jaar 2021-2022 is … [Lees meer...] over10 mei 2022: Studiemiddag rond taalhoudingsenquêtes
3 juni 2022: De Zwarte Prins. Over globalisering, cultuur en carnaval
De Rector Magnificus van Tilburg University nodigt u uit tot het bijwonen van de academische zitting waarin prof. dr. Sjaak Kroonhoogleraar Meertaligheid in de multiculturele samenleving, een openbaar afscheidscollege houdt, getiteld De Zwarte Prins. Over globalisering, cultuur en carnaval op vrijdag 3 juni 2022, om 16.15 uur precies, in de Aula … [Lees meer...] over3 juni 2022: De Zwarte Prins. Over globalisering, cultuur en carnaval
De illusie dat talen dingen zijn
Interessant: een nummer van het prestigieuze International Journal of the Sociology of Language dat grotendeels gevuld is door neerlandici (die vaak een band hebben met de Freie Universität Berlin). En dan gaat het niet eens specifiek over het Nederlands: in plaats daarvan wordt een nieuw analytisch concept geïntroduceerd: Taalmaken, Language Making. Dat talen lastige … [Lees meer...] overDe illusie dat talen dingen zijn
Wat vinden Duitse NVT-leerders van verschillende nationale en regionale variëteiten van het Nederlands?
Onderzoek naar taalattitudes is binnen de taalkunde allang niets nieuws meer en is sinds de jaren 60 beginnend met onderzoek van Lambert et al. (1960) uitgegroeid tot een volwaardig onderdeel van de sociolinguїstiek. In Nederland is onderzoek naar taalattitudes bijvoorbeeld door Van Bezooijen (1994), Heijmer & Vonk (2002) en Pinget et al. (2014) uitgevoerd en in Vlaanderen … [Lees meer...] overWat vinden Duitse NVT-leerders van verschillende nationale en regionale variëteiten van het Nederlands?
16 november 2021: Online première Woord x Macht x Strijd, documentaire met Jan Blommaert
Wanneer Jan Blommaert aankondigt dat er terminale kanker bij hem werd vastgesteld, besluiten enkele vrienden en sympathisanten om iets te doen. Dat iets wordt deze web documentaire: Woord X Macht X Strijd. Een magistrale masterclass over taal en ongelijkheid, tegen de achtergrond van het leven en werk van Jan Blommaert. Kijk mee naar de première van de online documentaire op 16 … [Lees meer...] over16 november 2021: Online première Woord x Macht x Strijd, documentaire met Jan Blommaert
Vlamingen passen zich aan
Mijn favoriete taalkundige experiment is dit: je laat een aantal mensen een woordenlijst voorlezen: bloem, kraan, drietjes, enzovoort. Je kunt ook aan de akoestiek van wat die mensen zeggen met de computer heel gemakkelijk en heel precies aflezen waar in de mond mensen de klinkers zeggen: dat vertoont per definitie variatie, want geen mens spreekt precies hetzelfde als enig … [Lees meer...] overVlamingen passen zich aan
Is het nou friet of patat?
Het is goudgeel, knapperig en heerlijk met mayonaise. Maar hoe noem je het? Taal- en cultuuronderzoeker Jos Swanenberg (Tilburg University) legt het uit. … [Lees meer...] overIs het nou friet of patat?
Heeft zeuren over taal zin?
Taalfouten zijn voor velen een bron van frustratie. Noemen is niet hetzelfde als heten en een olifant is groter dan een muis, niet groter als. Of overdrijven we als we ons opboeien in die zogenoemde taalverloedering? Sociolinguïst Eline Lismont vertelt of de frustraties van taalpuristen terecht zijn en waarom we sommige van die taalfouten blijven maken. … [Lees meer...] overHeeft zeuren over taal zin?
Zelfs logopedisten hoeven niet altijd standaardtaal te spreken
Ja, maar als je professioneel wil overkomen, moet je toch zeker wel netjes praten: Algemeen Beschaafd Nederlands, zoals dat vroeger heette, de taalvorm die sommigen als 'neutraal' beschouwen, beheerst, zorgvuldig, respectvol, en wat al niet. Het zal misschien het laatste bastion van die standaardtaal zijn, als mensen zich in hun persoonlijk leven allang niets meer aantrekken … [Lees meer...] overZelfs logopedisten hoeven niet altijd standaardtaal te spreken
Sociolinguïstisch onderzoek naar uitstervende mijnwerkerstaal
Door Nantke Pecht Als oud-mijnwerkers in Eisden in Belgisch Limburg met elkaar Cité-Duits spreken, zeggen ze bijvoorbeeld ich hab dich doch verzählt von de fünfte wat ich gekricht hab ‘ik heb je toch verteld van de boete die ik gekregen heb’ of für conducteur zu wer(d)e, musste er belgische sein ‘om werkleider te worden, moest hij Belg zijn.’ In de mijn was een fünfte een … [Lees meer...] overSociolinguïstisch onderzoek naar uitstervende mijnwerkerstaal
Over wat (externe taal)geschiedenis met interne taalgeschiedenis te maken heeft
Door Henk Wolf en Reitze Jonkman Afgelopen vrijdag was de webinar In’to Summerschool over de waddendialecten, georganiseerd door In’to Languages van de Radboud Universiteit. Marc van Oostendorp gaf college over de verschillende dialecten die op de Waddeneilanden worden gesproken. Hij behandelde onder andere de vraag in hoeverre die dialecten als 'Fries' dan wel als … [Lees meer...] overOver wat (externe taal)geschiedenis met interne taalgeschiedenis te maken heeft
