Door Marc van OostendorpVan de schoolmeesters mag je zinnen alleen aan elkaar haken als ze parallel zijn. Zet je twee zinnen naast elkaar die niet allebei keurig in hetzelfde spoor lopen, dan hebben ze daar monsterachtige woorden voor als anakoloet. Dat de werkelijkheid helemaal niet zo ananakoloetisch is, het kan de schoolmeesters niet schelen. Dan wordt die werkelijkheid maar … [Lees meer...] overEen goede anakoloet
syntaxis
Het zit vol
Een van de vele leuke kanten van immigratie is dat de nieuwkomers van alles en nog wat opmerken over onze taal waar we zelf te lui voor zijn. Ik zat bijvoorbeeld onlangs in het café met een leuke immigrante, vlak bij de ingang. Er kwamen twee vrouwen binnen, ze keken even rond, en toen constateerde één van de twee: "'t Zit vol!" 't Zit vol!, herhaalde de immigrante vol ontzag. … [Lees meer...] overHet zit vol
“ik geloof ’t ± zoo in elkaar zit” (Vincent van Gogh)
door Jan Stroop De bijzin zonder ‘dat’, anno 2016 <!--Bij mijn lectuur van de brieven van Vincent van Gogh waren me twee grammaticale eigenaardigheden opgevallen. De eerste is ’t overvloedige gebruik van ’t wederkerend voornaamwoord bij begrijpen: ik begrijp me dat heel goed. Daar ging mijn vorige stukje over. Het tweede verschijnsel dat me opviel is de gewoonte van … [Lees meer...] over“ik geloof ’t ± zoo in elkaar zit” (Vincent van Gogh)
Een enorme mini-jurk: een haakjesparadox
Door Marc van OostendorpWat betekent 'een enorme mini-jurk'? Het kan natuurlijk een minijurk zijn voor een reus ('Rutger kwam naar ons feest in zijn enorme mini-jurk'), maar als je de intonatie goed legt, kan het zeker ook iets anders betekenen: een jurk die héél klein is. In die zin kan het woord dus zowel het tegendeel zijn van minijurkje, maar juist ook precies … [Lees meer...] overEen enorme mini-jurk: een haakjesparadox
Wat een veel ingewikkelder probleem!
Wat we nog niet weten over het werkwoord (14)Door Marc van OostendorpWat is het verschil tussen wat en hoe? Soms lijken ze dicht bij elkaar te liggen. Neem de zin:- Wat ben jij sterk!Wanneer je daarvan een afhankelijke zin wil maken, zeggen Broekhuis en Corver in het binnenkort te verschijnen laatste deel over werkwoordelijke groepen van de Syntax of Dutch, moet je … [Lees meer...] overWat een veel ingewikkelder probleem!
De rare taalwereld die ‘des te meer’ oproept
Wat we nog niet weten over het werkwoord (13) Door Marc van Oostendorp Er zijn onderwerpen waar de auteurs van de Syntax of Dutch zich duidelijk niet zo goed raad mee weten. Des te is daar een voorbeeld van. Wat kun je bijvoorbeeld beter zeggen: Hoe langer ik ernaar kijk, des te meer ik erin ontdek. Hoe langer ik ernaar kijk, des te meer ontdek ik erin. De Algemene … [Lees meer...] overDe rare taalwereld die ‘des te meer’ oproept
Nieuwe ontwikkelingen rond men
Door Marc van OostendorpGelukkig staat de mennologie niet stil, in ieder geval niet op het internet. In september besteedde uw eigen elektronische tijdschrift voor de neerlandistiek al aandacht aan de observaties over men van de Amerikaanse taalkundige Haj Ross. Onlangs verscheen er weer een nieuwe bijdrage, een uitgebreid (ongepubliceerd) artikel van Paula Fenger, een … [Lees meer...] overNieuwe ontwikkelingen rond men
Kun je je voorstellen?
Door Marc van OostendorpOpgelet, een beroemde Nederlandse schrijfster gaat binnenkort de volgende zin gebruiken, in ieder geval als ze durft:'Ik word daar depressief van, kun je je voorstellen?'Zoals goede schrijvers dat doen, heeft ze onlangs wel eerst advies gevraagd aan het Meertens Instituut. Allerlei meelezers vonden dat je toch echt dat moest invoegen in die zin. … [Lees meer...] overKun je je voorstellen?
Tevreden altijd naar huis gaan
Wat we nog niet weten over het werkwoord (12)Door Marc van OostendorpHet leukst zijn natuurlijk de subtiele verschillen, zoals die tussen de volgende twee zinnen. Je verwisselt twee woorden van plaats en ineens staat er iets anders:Jan gaat altijd op zaterdag dansen.Jan gaat op zaterdag altijd dansen.In de eerste zin druk je uit dat als Jan gaat dansen, het altijd zaterdag is: … [Lees meer...] overTevreden altijd naar huis gaan
Jan was nauwelijks thuis toen Marie belde
Wat we nog niet weten over de werkwoordelijke groep (11)Door Marc van OostendorpEn daar zijn we weer! De succesvolle reeks blogposts wat we nog niet weten over het werkwoord werd vorig jaar in juni voorlopig afgesloten. Maar inmiddels zijn we alweer een ruim half jaar verder, en de hoeveelheid dingen die we nog niet weten is almaar toegenomen.In april verschijnt een … [Lees meer...] overJan was nauwelijks thuis toen Marie belde
Rodes Verb unn grienes Verb
Door Philipp KrämerRotes Partizip? (W. Hagens, PD)Ist Introspektion des Teufels, oder ist es die einzige Art, richtige Sprachwissenschaft zu machen? Diese Entscheidung möchten wir hier in unserem Blog auf keinen Fall treffen. Ab und zu entschließe ich mich aber dazu, mich selbst zu introspizieren. Und wie ich so in meinen Sprachfertigkeiten nachschaue, lässt sich der Dialekt … [Lees meer...] overRodes Verb unn grienes Verb
2-1
Door Nico van LieshoutDe laatste broer van mijn vader overleed. Toen was er niemand meer met mijn achternaam tegen wie ik oom of tante zeggen kan. Correctiewerk en lesvoorbereiding bleven liggen, ik zat om de tafel met de uitvaartondernemer en de pastor om de uitvaart en de begrafenis te regelen. De volgende dag ontving ik via de mail de eerste drukproef van de rouwcirculaire … [Lees meer...] over2-1
Me moeder en me pa in de 17e eeuw
Door Sylvia WijsmanHet meest irritante woord van het jaar 2015 is het woord me, volgens een onderzoek van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL). Het woord me kreeg 30% van de 25.000 stemmen. Het is niet het woord zelf dat mensen de kriebels bezorgt, maar het verkeerde gebruik ervan. Me is namelijk een persoonlijk voornaamwoord, maar het wordt soms als bezittelijk … [Lees meer...] overMe moeder en me pa in de 17e eeuw
We moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Door Marc van OostendorpRoman JakobsonJohn R. ('Haj') Ross is misschien wel een van de origineelste taalkundigen die er zijn. Hij schreef in 1967 een proefschrift bij zijn beroemde voorganger Chomsky, maar ontwikkelde zich daarna in allerlei grillige eigen richtingen die al snel weinig meer met Chomsky te maken hadden. Een eigen school heeft hij geloof ik niet, maar wel wordt … [Lees meer...] overWe moeten ons best doen om tot allebei de culturen van C.P. Snow te behoren
Postscriptum: is de gebruiksgebaseerde taalkunde een kaas met (parasitaire) gaten?
Door Freek Van de VeldeRiny Huijbregts (RH) heeft een reactie geschreven op een eerdere post op Neder-L van mijn hand. Dat stuk bevat een (wellicht ironische) beschuldiging van blasfemie in de titel, en heeft als ondertitel ‘Een Naschrift’, zodat het lijkt alsof hiermee de discussie gesloten is. ‘Roma locuta, causa finita’. Ik wil toch graag nog op een paar punten reageren. Ik … [Lees meer...] overPostscriptum: is de gebruiksgebaseerde taalkunde een kaas met (parasitaire) gaten?
Godslasterlijk. Een Naschrift
Door Riny HuijbregtsIn zijn bijdrage “Parasitaire gaten als godsbewijs” deelt Freek van de Velde (FvdV) met ons zijn kijk op God. Niet zijn kijk op parasitaire gaten. Die gaat hij zorgvuldig uit de weg. Maar met de keuze van zijn titel stelt hij Poverty of Stimulus gelijk aan God. Die vergelijking laat ik geheel voor zijn rekening. Ook heb ik het vermoeden dat Freek niet van … [Lees meer...] overGodslasterlijk. Een Naschrift
Parasitaire gaten als godsbewijs
Door Freek Van de VeldeHet stuk ‘Behoorlijk vernietigend’ van Riny Huijbregts opent met: “Een korte reactie op drie elementen uit de bijdrage van Freek van de Veldes “Hoe vernietigend zijn parasitaire gaten voor de gebruiksgebaseerde taalkunde?”.” Dan volgt een helemaal niet zo korte aanval op een aantal stellingen die ik vanuit een gebruiksgebaseerde achtergrond heb ingebracht … [Lees meer...] overParasitaire gaten als godsbewijs
Behoorlijk vernietigend: drie kwesties
Door Riny Huijbregts Een korte reactie op drie elementen uit de bijdrage van Freek van de Veldes “Hoe vernietigend zijn parasitaire gaten voor de gebruiksgebaseerde taalkunde?” Kwestie een. Ingesnoerde ambiguïteit. Hoe krijg je uit gebruiksgebaseerd taalonderzoek ooit relevante informatie over ambiguïteiten en speciaal over ingesnoerde ambiguïteit (“constrained … [Lees meer...] overBehoorlijk vernietigend: drie kwesties
Is een zin met leestekens een woord?
Door Lucas SeurenWe zijn er nog niet uit of we een emoji als woord moeten zien of de redactie van de Van Dale schotelt ons alweer een nieuw probleem voor: kunnen we een zin als woord zien? De lijst met genomineerden voor de titel Woord van het Jaar is namelijk bekend en naast negen prachtige samenstellingen – waarvan ik maar vier woorden eerder heb gehoord – vinden we ook de … [Lees meer...] overIs een zin met leestekens een woord?
Hoe vernietigend zijn parasitaire gaten voor de gebruiksgebaseerde taalkunde?
Door Freek Van de VeldeMaandag stond in Neder-L een bijdrage van Riny Huijbregts. Getiteld: ‘Recursie en evolutie van taal’. Zo’n stuk ga je meteen lezen, want je voelt dat hier grote thema’s aangesneden gaan worden. De eigenlijke bijdrage van Huijbregts is een reactie op een reactie van Mark Dingemanse op een blogpost van Marc van Oostendorp over … [Lees meer...] overHoe vernietigend zijn parasitaire gaten voor de gebruiksgebaseerde taalkunde?
Recursie en evolutie van taal
Door Riny HuijbregtsVorige week besteedde Marc van Oostendorp in een blogpost aandacht aan een recent artikel in Trends in Cognitive Sciences van onder andere de Utrechtse taalkundigen Martin Everaert en Riny Huijbregts. Onder die blogpost ontstond nogal wat discussie. In het onderstaande bericht reageert Huijbregts op het commentaar van Mark Dingemanse (Max Planck Instituut) … [Lees meer...] overRecursie en evolutie van taal
Ik ben er speciaal voor naartoe gereden.
Bijna vier jaar blog ik hier dag-in-dag-uit, bij regen en bij zonneschijn, vanuit Leiden en vanuit Arielli, en nog nooit, nog geen enkele van al die 1300 dagen blijk ik over parasitaire gaten te hebben geschreven. En dat terwijl toen ik jong was en het hele fenomeen bloggen dus nog niet bestond, Teun Hoekstra ons vertelde: als je eenmaal weet wat parasitaire gaten zijn, wil je … [Lees meer...] overIk ben er speciaal voor naartoe gereden.
Wat betekent niet veel.
Door Marc van OostendorpDe ware taalliefhebber herken je misschien wel aan haar fascinatie voor woorden als dat, wat, die en wie. Het zijn kleine woordjes die op het eerste gezicht heel weinig betekenen, maar waarover je als je maar even nadenkt allerlei vragen kunt stellen.Is het bijvoorbeeld toeval dat vrijwel alle woorden die iets bevragen met een w beginnen? … [Lees meer...] overWat betekent niet veel.
Dag van de Nederlandse zinsbouw
Op 20 november wordt de negende editie van de Dag van de Nederlandse zinsbouw gehouden. Het overkoepelende thema van dit jaar betreft de relatie tussen de synchrone syntaxis van het Nederlands en andere gebieden van de taalkunde. Iedereen is welkom: deelname is gratis.De belangrijkste informatie vindt u hieronder. Voor praktische informatie en eventuele updates verwijzen wij u … [Lees meer...] overDag van de Nederlandse zinsbouw
Lidwoord
Door Nico van LieshoutIn hoofdstuk vier van de roman Weerwater lezen we over de verhuisactiviteiten van Rudi en Bianca Ruwiel uit IJmuiden. Het is zondagochtend en beestenweer. Een onverwachte augustusstorm heeft het land ontwricht. Even spelen ze met de gedachte de laatste rit uit te stellen en te wachten tot de elementen wat kalmeren, maar het bed is al in het geleende busje … [Lees meer...] overLidwoord
