Hoe noemen we woorden als reutemeteut, santenkraam of -boetiek, hannekenskraam, battaklang, hottentottententententoonstelling? vroeg de twitteraar @mrlgotlucky vorige week. Die vraag heeft me vervolgens een paar dagen in zijn greep gehouden. Althans, ik denk dat op de vraag zelf geen antwoord bestaat. Meneer Gotlucky bedoelde 'uitdrukkingen die kunnen staan in de … [Lees meer...] overDe hele mikmak
taalgebruik
Intrinsiek slecht in 1875
Bram Moskowicz heeft een opvallende gevoeligheid voor taal. Je krijgt het idee dat er weinig mensen zijn die woorden zozeer pijn kunnen doen als deze beroemde advocaat. Doorlopend is hij tot in het obsessieve bezig om de woorden van anderen op een goudschaaltje te wegen om te zien of er niet één grammetje krenking in kan worden gewogen. Je kunt dat lezen in zijn boek Liever … [Lees meer...] overIntrinsiek slecht in 1875
Sombere troonrede
Vanmorgen las ik een opmerkelijk bericht op de website van het nrc. De Troonrede zal voortaan niet meer worden nagelopen door Peter Smulders, de directeur van Onze Taal. Er ontstond ophef omdat hij vooraf zou hebben verklapt dat de toon van de rede van dit jaar ‘somber’ was. Smulders is boos op Omroep Brabant, dat het bericht op die manier naar buiten bracht. Smulders vertelt … [Lees meer...] overSombere troonrede
Wanneer u zeggen pijn doet
Zelden heb ik de pijn gevoeld die taalvariatie teweeg kan brengen, als toen ik gisterenmiddag in het gezicht van mijn buurvrouw keek. Het was mooi weer, ze had een pakje voor me aangenomen van de postbode dat ik kwam ophalen. Ze vertelde dat ze binnenkort 'eindelijk' ging promoveren en ze sprak me aan met u.Toen ik haar voorstelde om elkaar te tutoyeren, kreeg ze die blik in … [Lees meer...] overWanneer u zeggen pijn doet
P(l)akkende Spelen!
De Olympische Spelen zitten er nu echt helemaal op. Onze (om maar even in Mart Smeets’ jargon -“WIJ hebben goud!”- te spreken) medaillewinnaars zijn eerst gehuldigd in Den Bosch, daarna door de premier in Den Haag en de afgelopen week nogmaals in hun woon-of geboorteplaats. Zo werden Marianne Vos in van Wijk en Aalburg, Epke Zonderland in Heerenveen en Ranomi Kromowidjojo in … [Lees meer...] overP(l)akkende Spelen!
Geil in de U-bocht
Christelijke huisvrouwen geilen op hun eigen echtgenoot, had er in juli in NRC Handelsblad gestaan. Een lezer had zich daaraan gestoord en de 'ombudsman' van de krant, Sjoerd de Jong, schreef er daarom gisteren een stukje over (Opiniebijlage, pagina 25).De Jong rekent in zijn stukje voor dat het gebruik van het woord geil in de krant de afgelopen decennia een beetje is … [Lees meer...] overGeil in de U-bocht
De taal van Hans van Zetten
De taalgebruiker van gisteren was geen dichter of romanschrijver, maar een freelance-sportcommentator. Hans van Zetten, de man die voor de NOS commentaar gaf bij het turnen werd ineens allerwege geprezen. Dat wil zeggen: op Facebook kreeg hij een fanpagina, en op Twitter werd hij trending topic. Dat commentaar op het commentaar werd dan weer aanleiding tot commentaar in de oude … [Lees meer...] overDe taal van Hans van Zetten
Recensie: Mooi hè, zo’n naadloze bh!
Een ready-made is een troost voor iedere compulsieve lezer. Al van kindsbeen zou ik het liefst ieder woord dat me voor de voeten komt willen lezen: de kentekenplaten op iedere auto waar ik voorbij loop, iedere bijsluiter van ieder medicijn, iedere zin op elke kassabon die ik krijg.André Westra moet dat ook hebben. Hij heeft een eigen uitgeverijtje, Tanker Boot, en daar geeft … [Lees meer...] overRecensie: Mooi hè, zo’n naadloze bh!
What’s in a name?
(door Sophie Reinders)Je zult maar Henk of Ingrid heten. Zelfs hier in Lyon heb ik bij het horen van (een van) de namen meteen de associatie met het fictieve Nederlands echtpaar dat door Geert Wilders te pas en te onpas van stal wordt gehaald. Toen hij namens de Partij voor de Vrijheid zijn politieke programma presenteerde, stelde hij dat zijn partij het opneemt voor Henk en … [Lees meer...] overWhat’s in a name?
De edele taal van Vlaamse soapsterren
Dat er in Vlaanderen een nieuwe taalvariëteit van het Nederlands aan het ontstaan is, is geen nieuws. Ze wordt bijvoorbeeld in soapseries gebruikt, omdat een specifiek dialect daar niet voor iedereen begrijpelijk zou zijn en het Standaardnederlands te stijf zou klinken, maar ook steeds meer in het dagelijks leven. De nieuwe vorm heeft zelfs al twee min of meer algemeen bekende … [Lees meer...] overDe edele taal van Vlaamse soapsterren
Meldpunt Taal
We hebben hem iets meer dan twee jaar geleden gelanceerd en sindsdien is de media-aandacht ervoor wat geluwd. Er zijn sindsdien ook tientallen meldpunten op internet gekomen, waarvoor de aandacht inmiddels ook weer geluwd is (wat was dat ook weer met die Midden- en Oost-Europeanen?).Maar dat betekent zeker niet dat er niets meer gebeurt op het Meldpunt taal, de website waarop … [Lees meer...] overMeldpunt Taal
Zo min mogelijk er zeggen
Door Marc van Oostendorp Eindelijk is het er, las ik gisteren in Onze Taal: een boek over er. Volgens de beschrijving bevat het boek "oefeningen die buitenlanders die Nederlands leren, kunnen helpen het gebruik van er onder de knie te krijgen." Ik ontmoette op een feestje vorige week toevallig iemand die dacht dat je in geschreven taal het woord er moest vermijden. Het … [Lees meer...] overZo min mogelijk er zeggen
Kerkvorst
"Het ANP noemt de paus steevast 'kerkvorst'", schrijven de auteurs van het Geel-witte boekje in hun voorwoord, "terwijl dit voor katholieken zo ongeveer vloeken in de kerk is." Het boekje – geel-wit omdat dit de kleuren van Vaticaanstad en de paus zijn – wil daarom volgens het voorwoord 'het correcte gebruik of de correcte interpretatie' van katholieke begrippen uitleggen. … [Lees meer...] overKerkvorst
Taaltoets Krakkemikkig Nederlands
Het faculteitsbestuur van Rechten van de Universiteit Leiden sprak onlangs harde woorden over de ‘taaltoets Juridisch Nederlands’ die eerstejaarsstudenten enkele maanden geleden aflegden. Een meerderheid van de studenten was gezakt voor die toets en dat was onacceptabel, zei Pauline Schuyt, portefeuillehouder onderwijs, in Mare(24april 2012): ‘Eigenlijk moet je Nederlands … [Lees meer...] overTaaltoets Krakkemikkig Nederlands
Hé, professor!
Zou het iets met de crisis te maken hebben, of word ik een oude man? Ik heb het gevoel dat mensen vaker u tegen elkaar zeggen dan, pakweg, tien of twintig jaar geleden. Ik klaag er niet over, ik probeer eraan te wennen. Maar dat valt niet altijd mee. Ik geef toe, mijn empirische basis voor deze bewering is gering en in wezen alleen maar autobiografisch. U of jij zeggen is al … [Lees meer...] overHé, professor!
De methode Moszkowicz
Liever rechtop sterven dan op je knieën leven van Abraham Moszkowicz is verrassend genoeg voor alles een boek over taal. Doorlopend is de advocaat bezig precies uit te pluizen wat anderen zeggen. Meestal gaat het daarbij om de vraag of iets niet krenkend is, voor de advocaat zelf of voor zijn clienten. Toen de rechter tegen Geert Wilders zei dat het 'erop leek' dat hij nu ook … [Lees meer...] overDe methode Moszkowicz
Linda werkt bij een bank
Linda heeft theaterwetenschappen gestudeerd, probeert zoveel mogelijk vegetarisch te leven, woont alleen met twee poezen en is 'ondanks de rechtse praatjes' nog steeds geabonneerd op de Volkskrant. Welk van de onderstaande twee beschrijvingen is het waarschijnlijkst op Linda van toepassing? Ze werkt bij een bank. Ze werkt bij een bank en is lid van GroenLinks. De meeste … [Lees meer...] overLinda werkt bij een bank
Col: Linguïstisch Miniatuurtje CLI: Iedereen minacht de taal
Een goede columnist prikkelt de lezer. Misschien moet ik zeggen: irriteert de lezer. Dat zou je met een geleerde term een vorm van cognitieve frictie kunnen noemen: de ervaring dat wat je leest niet strookt met je kennis. Daardoor word je gemotiveerd om na te denken en je kennis bij te stellen. Tenzij het rode waas voor je ogen dat belemmert natuurlijk. Wij bij Neder-L prijzen … [Lees meer...] overCol: Linguïstisch Miniatuurtje CLI: Iedereen minacht de taal
Col: Mijn taalergernis
Hier is een vraag die veel mensen kennelijk dwarszit: ergeren taalkundigen zich dan nooit aan al die taalverloedering? Wij hebben toch een opleiding gehad, we weten het verschil tusen een eerste persoon en een tweede — hoe komt het dan dat wij altijd zo lankmoedig reageren op het ineenstorten van de taal? … [Lees meer...] overCol: Mijn taalergernis
Gewoon normaal
Ik werk zelf op het Meertens Instituut, dus ik ga geen reclame maken voor het (heel leuke, heel informatieve, heel fraai uitgegeven) boekje Eigen en vreemd. Meertaligheid in Nederland dat mijn collega Leonie Cornips schreef en het instituut deze maand aan zijn relaties stuurt. Maar ik kan wel iets zeggen over de eraan gekoppelde website, waarop een filmpje staat dat gemaakt is … [Lees meer...] overGewoon normaal
