De constructie om te proberen te + werkwoord levert ons weleens moeilijkheden op wegens het kennelijk al te dicht bijelkaar voor (moeten) komen van tweemaal datzelfde woordje te. Is dat zo, dat we moeite hebben met iets als het zeggen van tweemaal hetzelfde woord achtereen? Laten we LexisNexis gebruiken om te zoeken naar te te, dus binnen dezelfde zin … [Lees meer...] overTaal blijft mensenwerk
taalkunde
Noflik
Noflik is in populêr Frysk wurd: der is in restaurant dat sa hjit, je kinne op in boxspringbêd ‘noflik’ lizze en der is sels in skjintmesalon mei dy namme. Je kinne je noflik deljaan, it is earne noflik en gesellich, it klimaat is dêr noflik, je fiele je noflik en it selskip is noflik. Noflik is sa’n ‘echt’ Frysk wurdt en dêrom wurdt it maklik brûkt as pseudo-frisisme: … [Lees meer...] overNoflik
Jong neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens
Op vrijdag 27 oktober organiseert Jong Neerlandistiek in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek een webinar binnen de webinarreeks ‘Voortvarend Nederlands Virtueel 2023’. Tijdens het eerste deel van de webinar vertelt hoofdredacteur Jan van Gulik over het belang van een webblog waarop jongeren hun enthousiasme over thema’s binnen de neerlandistiek … [Lees meer...] overJong neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens
Waarom het Engels: McDonaldization
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (2.5) In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje bekijken ze aan de hand van enkele voorbeelden de rol van globalisering … [Lees meer...] overWaarom het Engels: McDonaldization
Verschenen: Gras is een rood woord.
Het beste uit het tijdschrift Onze Taal Samengesteld door Kees van der Zwan Er zijn mensen die smaken voelen, geluiden proeven en taal in kleur horen. Over zulke ‘synestheten’ stond ooit een prachtig stuk in Onze Taal, het bekende publiekstijdschrift over alle uithoeken van het Nederlands. Dat artikel is nu ook te vinden in Gras is een rood woord – … [Lees meer...] overVerschenen: Gras is een rood woord.
Het nette komt door -ette
Achter het achtervoegsel 35 Mij zul je niet horen zeggen dat vroeger alles beter was. Met afgrijzen denk ik terug aan de keren dat ik op het trottoir midden in een hondendrol ben gaan staan. Natuurlijk overkwam me dat vooral als ik schoenen met een goed profiel droeg. In mijn ergernis over de uitwerpselen van honden stond ik zeker niet alleen. Meneer Thole uit Enschede … [Lees meer...] overHet nette komt door -ette
‘Neerlandofoon’: een kwalijke suggestie
Zelden een onzinniger voorstel gelezen dan het pleidooi van Geert Buelens om zo snel mogelijk van het gebruik van het woord ‘Nederlands’ af te zien om onze taal aan te duiden. We spreken straks met z’n allen geen ‘Nederlands’ meer, maar ‘neerlandofoon’ als het van Buelens afhangt. In een rabiate deconstructivistische bui verklaart hij dat er aan ‘Nederlands’ te veel … [Lees meer...] over‘Neerlandofoon’: een kwalijke suggestie
Bestaanszekerheid
Soms komt een woord ineens in de aandacht, bijvoorbeeld doordat iemand het gebruikt die erg in de belangstelling staat. Momenteel is bestaanszekerheid zo'n woord. Het wordt zozeer met Pieter Omtzigt geassocieerd dat mensen mij zelfs vragen of hij het woord misschien verzonnen heeft. Dat heeft hij niet, maar de geschiedenis van het woord is wel een interessante. Voor … [Lees meer...] overBestaanszekerheid
Verschenen: themanummer IN ‘diversiteit in het NVT-onderwijs’
Het tweede nummer van deze jaargang van Internationale Neerlandistiek is verschenen. Het is een themanummer over diversiteit in het NVT-onderwijs, met artikelen van Dietha Koster, Anna Pot, Zahroh Nuriah, Christine Sas & Twan Zegers, John Gray, Keisha Wiel en Marie Rickert. Ook bevat het een viertal boekbesprekingen. Het tijdschrift is al online te raadplegen via open … [Lees meer...] overVerschenen: themanummer IN ‘diversiteit in het NVT-onderwijs’
Op syn idioatysk Frysk. Taalkundige analyze fan it ‘Idioticon Frisicum’(1806) fan Everwinus Wassenbergh.
Ynlieding Op 9 oktober stie myn artikel Op syn Gryksk op Frisistyk. Dat wie basearre op de lêzing dy’t ik op de Dei fan de Fryske taalkunde (6 oktober ll.) holden haw oer de ynfloed fan de Schola Hemsterhusiana op de taalresepsje fan Everwinus Wassenbergh-en-dy, de heechleararen Gryksk en oare akademisy yn de achttjinde en de earste helte njoggentjinde iuw. It gie om in … [Lees meer...] overOp syn idioatysk Frysk. Taalkundige analyze fan it ‘Idioticon Frisicum’(1806) fan Everwinus Wassenbergh.
24-26 november 2023: Festival voor het Afrikaans
Op vrijdag 24, zaterdag 25 en zondag 26 november 2023 wordt in theater De Regentes in Den Haag de vijfde editie van het Festival voor het Afrikaans gehouden. Deelnemers zijn onder meer Antjie Krog, Stef Bos, Adriaan van Dis, Amanda Strydom, Ronelda Kamfer, Babs Gons, Frazer Barry, Dean Balie, Marlo Minnaar en de Klimaatdichters. Het Festival voor het Afrikaans … [Lees meer...] over24-26 november 2023: Festival voor het Afrikaans
2 november 2023: Masterclass Experimenteren in de taalwetenschap
Datumdonderdag 2 november 2023Tijd13:30 tot 16:30Locatie Campus Radboud Universiteit Bij het vak Nederlands op de middelbare school leer je Nederlands spreken, lezen en schrijven. Je leert wat goed Nederlands is en wat fout, en je leert de Nederlandse literatuur kennen. In het dagelijks leven gebruiken mensen taal alleen niet precies op de manier die ze op school leren. Dat … [Lees meer...] over2 november 2023: Masterclass Experimenteren in de taalwetenschap
Etymologica: Faut of voute
In 1767 verscheen in Sneek bij Melchizedek Olingius, drukker, boek- en papierverkoper een publicatie over de veengraverij (48 blz.). Marten Jans (hij was toen 54) zette in rijm in twee deeltjes op papier hoe het turfgraven verliep en wat de voordelen van de hoge en wat de nadelige gevolgen van de lage veengraverij waren. Het gebruik van de achttiende-eeuwse veenderijtaal, met … [Lees meer...] overEtymologica: Faut of voute
Daaie
'Ik kin de kofje net daaie' betsjut dat je de kofje net opdrinke kinne omdat er te hjit is. Daaie komt allinnich foar mei it tiidwurd kinne en betsjut 'ferneare, útstean kinne'. Dêrby hoecht it net altyd om wat hjits te gean, in kâld stik iis kin like min te daaien wêze. En it kin ek brûkt wurde as je minsken of saken net útstean of ferneare kinne: 'Ik kin dat ûndogense … [Lees meer...] overDaaie
Overleden: Jeroen Groenendijk (1949-2023)
Ons bereikt het bericht dat Jeroen Groenendijk (geboren 20 juli 1949) op 17 oktober 2023 is overleden. Groenendijk studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, filosofie en Algemene Taalwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam, aan welke universiteit hij ook gedurende zijn hele loopbaan verbonden zou blijven. Groenendijk was een wereldberoemd logicus en semanticus, en … [Lees meer...] overOverleden: Jeroen Groenendijk (1949-2023)
Het belang van sibbe
Ons verwantschapswoord sibbe, de evenknie van Engels sib in sibling, was ooit verbonden met gedachten over vrede en verzoening en kon oorspronkelijk wel eens naar achting en zorg verwezen hebben, net zoals de vergeten volksbenaming diede. Sterke banden Heden staat het vrouwelijke sibbe te boek als een woord voor ‘gezamenlijke verwanten’ … [Lees meer...] overHet belang van sibbe
Onfatsoenlijk, regionaal, rechtuit, ongenuanceerd: plat
Wie uit een streektaal-milieu afkomstig is zal het misschien gauwer opvallen, aanduidingen als Haags, Rotterdams, Twents worden geregeld toelichtend voorafgegaan door het bijwoordje plat. (Zie hiervoor op diverse plaatsen in mijn blog, korte samenvatting: plat zegt in die gevallen vooral iets van de afzender en minder van de genoemde … [Lees meer...] overOnfatsoenlijk, regionaal, rechtuit, ongenuanceerd: plat
Belangrijke vragen
De betekenis van woorden (5) Stel, je bent een beginnend politicus. Enigszins naïef probeer je enkele vanzelfsprekende kleine maatregelen voor te stellen, waar onmogelijk iemand tegen kan zijn, denk je. Bijvoorbeeld het tegengaan van klimaatverandering, verkleining van de landbouwsector, of humanere opvang van vluchtelingen. Natuurlijk sta je graag in goed contact met je … [Lees meer...] overBelangrijke vragen
Jo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Het is altijd goed bij tijd en wijle even stil te staan bij de reuzen op wier schouders wij staan. De bovenstaande foto, die ik ontving van Gert Dirksen van Antiquariaat Paradox, vormt daartoe een mooie aanleiding. Op de foto staan Jo Daan en Joshua Fishman. Jo Daan was decennialang hoofd van de afdeling Dialectologie van wat tegenwoordig het Meertens Instituut heet. Een van … [Lees meer...] overJo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Zullen we het eens over de taalcompetenties Engels van de Vlaamse jeugd hebben?
Kinderen die in Vlaanderen opgroeien hebben aan het einde van het basisonderwijs een gemiddelde woordenschat Engels van 3000 woorden. Dat toonde onderzoek van KU Leuven onder leiding van Elke Peters aan. Die woordenschat is de goed meetbare indicator van functionele taalcompetenties die deze jonge kinderen in staat stellen om – veelal in een vrijetijdscontext – allerlei … [Lees meer...] overZullen we het eens over de taalcompetenties Engels van de Vlaamse jeugd hebben?
Kees
Iedereen die de afgelopen pakweg 25 jaar weleens een begrijpelijk woord over het Nederlands geschreven heeft, kent hem: Kees van der Zwan, die vandaag afscheid neemt van Onze Taal waar hij de laatste jaren 'hoofdredacteur' heette, terwijl hij dat feitelijk al decennia was. Hij is eerder deze maand met pensioen gegaan, vandaag wordt dat gevierd. Neem een nummer van dat … [Lees meer...] overKees
Neuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Even doorgaan op wat Hero Brinkman in 2011 volgens de Handelingen zei? Hij sprak van geneuzel in de ruimte. Het allereerste geval dat ik kon vinden van het woord geneuzel dateert van een kleine 20 jaar tevoren. De vader van de huidige minister Van Gennip (Sociale Zaken) vroeg zich in 1993 in de Eerste Kamer af: “Ik weet niet of de term geneuzel ook … [Lees meer...] overNeuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Blijven en bliuwe
Is in it skriuwen fan in Nederlânsk-Frysk wurdboek makliker as in Nederlânsk-Ingelsk wurdboek? Ja en nee. Ja, want blijven is yn it Ingelsk to stay, to remain, to keep en yn it Frysk gewoan bliuwe. Mar net altyd makliker, want net altyd kinne je blijven yn it Frysk oersette mei bliuwe. Wy sizze it yn it Frysk gauris oars as yn it Nederlânsk. Sjoch mar nei de folgjende … [Lees meer...] overBlijven en bliuwe
De leunstoeltaalkundigen slaan terug
Interensant nieuw artikel, geschreven voor het Oxford Handbook of Philosophy of Linguistics, maar nu al in een vroege versie op het internet, over Onderzoeksmethoden in de leunstoeltaalkunde van de Canadese taalkundige Charles Reiss. De filosofie van de taalkunde is de studie van – of de discussie over – vragen als: wat bestudeert de taalwetenschap eigenlijk? En hoe? Over … [Lees meer...] overDe leunstoeltaalkundigen slaan terug
Op zoek naar zinnige zwamnamen
Het getuigt niet van een diepe band met het land dat we inheemse paddenstoelen vaak aanduiden met vreemde woorden als amaniet, boleet en mycena—en dat terwijl het Duits eigen goed als Wulstling, Röhrling en Helmling heeft. Er is werk aan de winkel! Volksnamen Onze taal heeft zwam bij erfenis uit het Germaans en kent ook al … [Lees meer...] overOp zoek naar zinnige zwamnamen
