Door Marc van Oostendorp Het viel gisteren een aantal mensen op: verschillende kranten kopten Rusland bombardeert in Syrië. Wat deed dat voorzetsel daar? Waarom kunnen we niet zeggen dat Rusland Syrië bombardeert? De Taaladviesdienst van Onze Taal kwam op Twitter met een suggestie: het zou hier gaan om het feit dat Rusland niet héél Syrië bombardeert, maar alleen … [Lees meer...] overRusland bombardeert Syrië / in Syrië
taalkunde
Etymologie: erpel
Door Michiel de Vaan erpel zn. ‘mannetjeseend’Mnl. erpel(1350-1400?) m. ‘woerd’, erpelstert ‘eendestaart, staartje van een man’ (1390–1410), Vnnl. erpel, aerpel (1599). Dialectisch is erpel (met varianten aarpel, elper, ulper, enz.) vooral thuis in Oost-Vlaanderen en oostelijk West Vlaanderen, sporadisch wordt het ook gevonden in West-Limburg (erpel, reppel) en in het … [Lees meer...] overEtymologie: erpel
Ik ben je hondje niet
Door Marc van Oostendorp Ik kan me voorstellen hoeveel lol Wouter en Pepijn moeten hebben gehad terwijl ze de verzameling aanlegden waarvan ze vandaag een deel presenteren in hun boek Dat hoor je mij niet zeggen! Het is een curieuze verzameling, zoals hij tot nu toe niet bestaat: het gaat niet om spreekwoorden of gezegden, het gaat ook niet om thuistaal, het gaat om … [Lees meer...] overIk ben je hondje niet
Verschenen: Over Taal (54/4)
Onlangs verschenen: Over Taal (2015), nr. 4. ISSN: 0774-2398In de nieuwe aflevering van Over Taal, tijdschrift over taal, tekst en communicatie, onder meer het artikel ‘Dirk-De-Wachterigheid’ van Bert Cappelle, over de taal van ‘Vlaanderens bekendste psychiater’ Dirk De Wachter. “Iemand die een studie naar productieve woordvormingspatronen in het Nederlands zou willen … [Lees meer...] overVerschenen: Over Taal (54/4)
Pieter Willems, een veelzijdige Nederbelg
door Miet Ooms Op 12 september laatstleden werd de Leuvense Maastrichtenaar (of Maastrichtse Leuvenaar) Pieter Willems herdacht met twee herdenkingsplaten – een in Sint-Joris-Weert en een in Leuven – en een academische zitting. De vondst van het lang verloren gewaande Leuvense schriftje uit de dialectenquête van Willems zette de vinders, stadsarchivaris Marika Ceunen en … [Lees meer...] overPieter Willems, een veelzijdige Nederbelg
Wijn is onze kunst
Door Marc van Oostendorp Waarom zou je in Nederland of in Vlaanderen adverteren in een andere taal dan het Nederlands? Waarom zou je bijvoorbeeld je personeelsadvertentie vullen met Engelse of Italiaanse woorden? Het gebeurt regelmatig: sla er maar een willekeurig tijdschrift op na. Maar levert het ook wat op? Het nieuwe nummer van het Dutch Journal of Applied … [Lees meer...] overWijn is onze kunst
‘Ik heb een vraag’
Door Marc van Oostendorp Ik heb een opmerking. Veel mensen die na een lezing een vraag moeten stellen, steken hun hand op en als ze dan het woord krijgen, schrapen ze hun keel en zeggen: 'Ik heb een vraag'. De kwestie is nu: waarom doen die mensen dat? Ik weet het niet. Toch doe ik het zelf ook, al voeg ik er sinds ik erop ben gaan letten vaak iets aan toe, om het niet zo … [Lees meer...] over‘Ik heb een vraag’
Een informaticus in Toronto
Door Marc van OostendorpIk wil een nieuwe, onregelmatige serie maken van video's met neerlandici, over de vraag waarom ze Nederlands zijn gaan studeren. Vandaag de eerste aflevering, met Barend Beekhuizen, die deze week promoveerde in Leiden en volgende week begint bij de afdeling computer science van de Universiteit van Toronto. … [Lees meer...] overEen informaticus in Toronto
Leidse corpsstuko
Door Leonie Cornips Het universitaire leven is weer begonnen. Verse studenten dwalen door hun universiteit en stad en proberen zich aan het nieuwe aan te passen, ook in hun manier van spreken. Het woord ‘student’ roept veel stereotyperingen op. Een KNO-arts werkzaam bij het VU Medisch Centrum vertelde dit jaar in de Volkskrant: ‘Ik zie veel stemproblemen bij studerende … [Lees meer...] overLeidse corpsstuko
Etymologie: blouwen
Door Michiel de Vaan blouwen ww. ‘hennep braken; de armen slaan om warm te worden’Vmnl. blouwen ‘slaan, afranselen’ (1237) bluwen (1265–70), teblowen ‘afranselen, straffen’, sterk ww. (verl.tijd. 3mv. blowen), Vnnl. blouwen ‘afranselen’ (1567, Bijns), in Holland ook ‘de armen slaan om warm te worden’ (1599, Kiliaan). Na 1500 komt het nog maar zelden in teksten voor. In … [Lees meer...] overEtymologie: blouwen
NWASV2 – New Ways of Analyzing Syntactic Variation 2
19-20 May 2016, Ghent, BelgiumURL: http://www.eqtis.ugent.be/nwasv2/Email: nwasv2@ugent.beThe GLIMS and EQTIS research units at Ghent University will host a two-day international symposium on new advances in research on syntactic variation on 19-20 May 2016. The event is a follow-up to the first 'New Ways of Analyzing Syntactic Variation' symposium that took … [Lees meer...] overNWASV2 – New Ways of Analyzing Syntactic Variation 2
De hon uitlaten
Door Marc van OostendorpDat ze in streken zoals Midden-Limburg hunj zeggen als meervoud van hontj (hond), kan sommige mensen tot grote opwinding opzwepen. Er is nu zelfs een heel boek over het verschijnsel verschenen omdat het ook in een groot deel van Noord-Duitsland voorkomt, namelijk overal waar hier stippen staan:Het is ook nogal wat. … [Lees meer...] overDe hon uitlaten
Hoe gevaarlijk zijn ‘persoonlijke bezittingen’?
Door Marc van OostendorpDe politie van Rotterdam twitterde het vorige week al, maar gisterenavond kwam NRC Handelsblad met de definitieve bevestiging: de jongen die zich opsloot in de wc van de Thalys naar Parijs was niet verdacht. In zijn rugzak had hij alleen 'persoonlijke bezittingen' bij zich.Dat doet de vraag rijzen: waarom is die mededeling ontlastend? Wat zijn … [Lees meer...] overHoe gevaarlijk zijn ‘persoonlijke bezittingen’?
Frühkost und Entbiss
Tropisches Frühstück. (J. Wilkins, CC-BY-SA 3.0)Door Philipp KrämerIn den letzten Tagen saß ich einen Artikel über Neg… über Cariolisch zu schreiben. In der Forschung ist längst etabliert, dass diese niederländisch-basierte Kreolsprache nur sehr, sehr wenige dänische Elemente in ihren Wortschatz aufgenommen hat, obwohl sie in einer praktisch durchgehend dänisch verwalteten … [Lees meer...] overFrühkost und Entbiss
Nederlands is saai!
Door Marc van Oostendorp Voor de liefhebber van het onderwijs was het symposium dat Jaap van Marle, afgelopen vrijdag in Heerlen, organiseerde, een zware dag. Als thema had Van Marle het schoolvak Nederlands gekozen, en er was geloof ik niet één presentatie waarin het woordsaai geen prominente rol speelde. Want dat blijkt het oordeel te zijn dat veel scholieren hebben: … [Lees meer...] overNederlands is saai!
Linguïstisch Miniatuurtje CLXIV: De zich ontwikkelde cultuurtaal
Ik maak elke dag wel een bijzondere taalervaring mee, maar die van een paar dagen geleden was wel heel bijzonder. Ik luisterde naar een interessante voordracht, en achter de spreker werd een powerpointpresentatie geprojecteerd. Op een gegeven moment verscheen daar na een van de bullets van een opsomming de woordgroep: de zich ontwikkelde cultuurtaal. Hé, dacht ik, een … [Lees meer...] overLinguïstisch Miniatuurtje CLXIV: De zich ontwikkelde cultuurtaal
Huh? The movie
The Director's CutDoor Marc van OostendorpAfgelopen donderdag won Mark Dingemanse van het Max Planck Instituut als eerste taalkundige een Ig Nobel-prijs. Ik interviewde hem daarover kort voor de website van Onze Taal, maar we spraken ongeveer vier keer zo lang. Hier is de Director's Cut. … [Lees meer...] overHuh? The movie
Nieuw woordenboekconcept: Linguee lanceert app voor iPhone en iPad
Keulen, Duitsland, 17/09/2015 - Enthralling and multifarious. Voor iedereen die nu een woordenboek nodig heeft, is er vanaf vandaag voor iPhone en iPad de gratis woordenboekapp Linguee. Voor het eerst kan je daarmee door meer dan twee miljoen begrippen zoeken, ook offline en zonder reclame.Decennialang hebben woordenboeken vooral veel informatie op … [Lees meer...] overNieuw woordenboekconcept: Linguee lanceert app voor iPhone en iPad
Is taal chaos?
Door Lucas SeurenDe webcomic xkcd had onlangs wat aandacht voor taal. Veel sprekers zeggen tegenwoordig ‘I could care less’ (“Het zou me minder kunnen interesseren”) terwijl ze bedoelen ‘I couldn’t care less’ (“Het zou me niet minder kunnen interesseren”). Als een van de personages in de strip wordt aangesproken op zijn (haar?) incorrecte gebruik van de term, gaat hij (zij?) … [Lees meer...] overIs taal chaos?
Etymologie: ontegenzeggelijk
Door Michiel de Vaan ontegenzeggelijk bn., bw. ‘wat niet valt te ontkennen, onweerlegbaar’Nnl. ontegenzeggelyk, in 1746 als bn. (“Dat deeze Kunst nogtans een zeer nuttige zaak is (…) is een ontegenzeggelyke zaak”; in De volmaakte Hollandsche keuken-meid), in 1769 als bw. (“Dit word … door den roemwaarden Musschenbroek ontegenzeggelyk bevestigd”; Berkhey). De variant … [Lees meer...] overEtymologie: ontegenzeggelijk
Geen 5 minuten praten zonder dat er iemand om opheldering vraagt
Door Marc van Oostendorp Het is een kenmerk van ieder gesprek tussen twee mensen dat je elkaar niet begrijpt. De ander zegt iets dat je niet verstaat, of dat je niet goed kunt plaatsen, of dat je in totale verwarring brengt; je zet het gesprek even stil om te vragen om opheldering, waarna het gesprek weer voortkan. Ja, dat is inderdaad een kenmerk van ieder gesprek; dat … [Lees meer...] overGeen 5 minuten praten zonder dat er iemand om opheldering vraagt
Troonrede 2015: inwesteringen
Door Marc van Oostendorp De journalist Jan Kuitenbrouwer begon erover, gisteren op Twitter, en sindsdien laat het me niet meer los: de uitspraak door onze koning van de [v]. Nog geen twee geleden verscheen er een proefschrift waarin werd aangetoond hoe de uitspraak van de [v] steeds dichter bij die van de [f] komt te liggen (zodat er geen verschil meer is tussen vier en … [Lees meer...] overTroonrede 2015: inwesteringen
Recensie: Jozef van Loon, Historische fonologie
door Michiel de VaanHet handzame Historische Fonologie van het Nederlands, dat Jozef van Loon in 1986 uitgaf bij Acco in Leuven, was voor de geschiedenis van het Nederlands het enige in zijn soort. Een overzichtelijke bespreking van de belangrijkste klankveranderingen tussen het Proto-Germaans en het heden, met veel aandacht voor de structurele evolutie van klinker- en … [Lees meer...] overRecensie: Jozef van Loon, Historische fonologie
Mijn gezin
Door Marc van OostendorpWat een rake observatie, onlangs, op het onvolprezen Meldpunt Taal: Tegenwoordig hoor ik sommige jongeren het hebben over "mijn gezin", waar ze hun ouders + broers/zussen mee bedoelen. Ze hebben zelf nog geen kinderen. Ik moet wennen aan deze nieuwe betekenis omdat "mijn gezin" tot nu toe alleen door ouders gebruikt werd in de betekenis 'mijn … [Lees meer...] overMijn gezin
Colloquium over het Afrikaans
Van 22 tot en met 24 oktober 2015 organiseert het Gents Centrum voor het Afrikaans en de Studie van Zuid-Afrika zijn tweede colloquium. Tijdens dit internationale congres worden twee uiteenlopende onderzoekslijnen uitgewerkt: ‘Afrikaanse literatuur in transnationaal perspectief’ en ‘Corpora en de studie van het Afrikaans’. Ze zullen parallel behandeld worden en zijn beide … [Lees meer...] overColloquium over het Afrikaans