door Marc van Oostendorp[ɛ] De [ɛ] (van wet) maak je een mond die vrijwel helemaal open is, behalve dat de voorkant van je tong een beetje omhoog gaat: het is een [e] (van weet) met de tong een beetje naar beneden, of de [a] (van water) met de tong iets meer omhoog. Dat is allemaal millimeterwerk, maar voor het oor van een Nederlandstalige klinkt het gigantisch.Zoals … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (28): [ɛ]
taalkunde
Verdwijnt de dialectologie?
Door Miet OomsVorige week bracht ik nog eens een bezoekje aan mijn oude werkplek, mijn kantoor in de Letterenfaculteit van de K U Leuven en momenteel het dialect- en naamkundearchief. Het deed me pijn te merken hoe vol en tegelijkertijd leeg het was. Vol met dialectologische en naamkundige eindverhandelingen uit een periode van ongeveer honderd jaar, met vragenlijsten uit de … [Lees meer...] overVerdwijnt de dialectologie?
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 58
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 58
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 57
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 57
In Memoriam Frida Balk-Smit Duyzentkunst
Door Wim Klooster Op 7 februari van dit jaar overleed Frida (‘Fried’) Balk, op 82-jarige leeftijd. Er is mij, jarenlang haar naaste collega, gevraagd dit In Memoriam te schrijven. In de bijna zestig jaar dat wij elkaar kenden, heb ik in uiteenlopende hoedanigheden met haar te maken gehad. Ik heb bij haar college gelopen, wij werden collega’s in de staf Nederlandse … [Lees meer...] overIn Memoriam Frida Balk-Smit Duyzentkunst
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 56
Een schoone ende amoruese historie van Ponthus ende die schoone Sydonie, welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 56
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 55
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 55
Nog een paar woorden uit het Huizer dialect
door Viorica Van der Roest Toen eind jaren vijftig Henk Rebel, alias Haindruk van ’t Noorderainde, op de radio een tekst in het Huizer dialect had voorgedragen, was het commentaar van mijn overgrootmoeder tegen mijn vader: ‘Dat was nijt goeëd. Hij had ’t over een skutteltje, mar ’t most een téëltjen wezen’. Het gevolg van een generatieverschil. Mijn overgrootmoeder was … [Lees meer...] overNog een paar woorden uit het Huizer dialect
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 54
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 54
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 53
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 53
‘Alexanderboom’, ‘dubbelkop’, ‘oranjefriet’? Van Dale maakt Oranje boekje
Binnenkort betalen wij Nederlanders weer met een ‘dubbelkop’, sturen we post met een ‘inhuldigingszegel’ en eten we ‘abdicatiegebak’ en ‘oranjefriet’. Omdat het leuk is, maak Van Dale het Oranje boekje - de titel is een knipoog naar het Groene boekje - een online woordenboek in wording met de (nieuwe) woorden en uitdrukkingen die ter gelegenheid van de troonswisseling op 30 … [Lees meer...] over‘Alexanderboom’, ‘dubbelkop’, ‘oranjefriet’? Van Dale maakt Oranje boekje
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 52
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 52
Promotie Marijt Witteman op 22 februari 2013 in Nijmegen: accentloos een vreemde taal spreken is geen must
Het kan even lastig zijn, maar wanneer je moet luisteren naar iemand die een taal spreekt met een buitenlands accent, gaat dat eigenlijk vrij snel goed. Ons perceptuele systeem past zich snel en automatisch aan het accent aan, concludeert taalwetenschapper Marijt Witteman in haar proefschrift. Ze promoveert op 22 februari aan de Radboud Universiteit Nijmegen. … [Lees meer...] overPromotie Marijt Witteman op 22 februari 2013 in Nijmegen: accentloos een vreemde taal spreken is geen must
Na bijna een eeuw een veel betere Thei
door Gaston DorrenDit wordt een enthousiast stukje, en wel over een dialectwoordenboek: De Vallekebergsen Dieksjenaer. Het beschrijft het dialect van Valkenburg aan de Geul en omliggende dorpen, en dat doet het in een aantal opzichten op een bijzonder goede manier.Nu zal mijn enthousiasme voor een deeltje voortkomen uit persoonlijke omstandigheden. Mijn opa sprak Valkenburgs, … [Lees meer...] overNa bijna een eeuw een veel betere Thei
Klankencyclopedie van het Nederlands (27): [ʔ]
door Marc van Oostendorp[ʔ] De [ʔ] is een van de minst opvallende medeklinkers. Je merkt bijna niet dat hij er is. Het is, bijvoorbeeld, de medeklinker die klinkt tussen de e en de a in het woord be[ʔ]ademen. Je maakt hem door heel even de stembanden toe te knijpen. Er hoopt zich dan wat lucht achter die stembanden op, die vrij komt met een plofje.Wanneer je een … [Lees meer...] overKlankencyclopedie van het Nederlands (27): [ʔ]
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 51
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 51
Wat is de relatie tussen cakeverkopers en Celine Dion?
Door Suzanne AalberseGisteren is op veel plekken Chinees Nieuwjaar gevierd van Korea tot Rotterdam. Een bijzonder optreden was op de Chinese staatstelevisie was van Celine Dion. Ze zong in het Chinees. Met Celine Dion komen Chinees en Engels (en Frans) samen in het hoofd van één persoon. De samenkomst van Chinees en Engels in één hoofd is ook de veroorzaker van het woord … [Lees meer...] overWat is de relatie tussen cakeverkopers en Celine Dion?
Zwoel
Wat betekenen woorden? Door Marc van Oostendorp Wat woorden betekenen, dat is een van de grootste raadsels van het menselijk bestaan. Neem een woord, een willekeurig woord, en probeer een goede, precieze en alles omsluitende definitie te geven. Wat is pakweg, mededogen, en wat doet het onderscheiden van medelijden? Wat zijn de precieze omstandigheden waaronder je kunt zeggen … [Lees meer...] overZwoel
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 50
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 50
Dat jij mij best mag haten
De magistrale zinsbouw van Maarten van Roozendaal Door Marc van Oostendorp Van alle zangers die nu in het Nederlands zingen, is Maarten van Roozendaal zonder twijfel de meester van de zinsbouw. In bijna al zijn liedjes gebeurt er iets bijzonders: zinnen strekken zich bijvoorbeeld over heel veel regels uit (Zwerver) of een tekst bestaat alleen uit imperatieven (Red mij … [Lees meer...] overDat jij mij best mag haten
Overleden: Frida Balk-Smit Duyzentkunst (12 april 1929 – 7 februari 2013)
Taalkundige Frida Balk-Smit Duyzentkunst is afgelopen donderdag 7 februari overleden. Dat blijkt uit een rouwadvertentiedie vandaag in onder meer de Volkskrant staat.Frida Balk-Smit Duyzentkunst werd geboren op 12 april 1929 in Amsterdam. Ze studeerde Nederlands en werd in 1970 hoogleraar Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1992 ging ze met … [Lees meer...] overOverleden: Frida Balk-Smit Duyzentkunst (12 april 1929 – 7 februari 2013)
Grote Taaldag
Door Marc van OostendorpVandaag is het weer Grote Taaldag, hoera! Voor de derde keer alweer gebeurt er van alles in Utrecht: er worden tientallen lezingen gegeven, er worden prijzen uitgereikt voor het mooiste proefschrift en de beste populair-wetenschappelijke publicatie van het afgelopen jaar. Zoals iedere taalkundige heb ik allerlei belangen: voor allebei de prijzen heb … [Lees meer...] overGrote Taaldag
Ponthus ende Sidonie : hoofdstuk 49
Een schoone ende amoruese historie vanPonthus ende die schoone Sydonie,welcke waren beyde van coninclijker afcoemsten: Ponthus des conincx Tybours sone, coninck van Galissien, ende Sidonie des conincx Huguets dochter, van Britanigen, seer ghenuechlijck om lesen, soo in amoreusheyt ende [in] strijden, welcke veel wonderlijcke fortuynen van feyten van … [Lees meer...] overPonthus ende Sidonie : hoofdstuk 49
Pas verschenen: Voortgang (Deel 30)
Bij de Stichting Neerlandistiek VU te Amsterdam is onlangs deel 30 verschenen van Voortgang, jaarboek voor de neerlandistiek. De inhoud is als volgt: André Bouwman, ‘Ich schlug auf, und vor mir lag: van den vos Reynaerde’. Friedrich David Gräter en zijn editio princeps van 1812Roel Zemel, Vlaanderen omstreeks 1250: spreken over literatuur Simon Smith, Vreedzame Venus. … [Lees meer...] overPas verschenen: Voortgang (Deel 30)
Woord
Gert de JagerHet mooiste woord is een Frans woord: svelte. Het zou uit een verdwenen Slavische taal kunnen komen of uit het Noors. Een handgebreide trui met een svelte-motief. De s en de v vormen ook visueel een prachtige combinatie. Eigenlijk niet toelaatbaar, verboden schoonheid. Dat het woord 'slank' betekent, is er te veel aan. Schoonheid wordt kitsch dankzij betekenis. … [Lees meer...] overWoord