Door Leonie Cornips Het kan u nauwelijks ontgaan zijn dat er onlangs twee fraai vormgegeven boeken over de geschiedenis van de mijnwerkers in de Mijnstreek verschenen zijn. Ad Knotter redigeerde de wetenschappelijke uitgave Mijnwerkers in Limburg. Een sociale geschiedenis en Wiel Kusters publiceerde In en onder het dorp. Mijnwerkersleven in Limburg. Kusters, komend uit een … [Lees meer...] overBovengrondse taalverschuiving
taalverandering
Nine-gag Op Zn Limburgs en swag
Door Leonie Cornips Voor de Universiteit van Maastricht word ik regelmatig benaderd om iets over mijn onderzoek te presenteren aan leerlingen van de basisschool en het voortgezet onderwijs. Zij zijn immers de studenten van de toekomst. Ik kom net terug van een lezing voor negentig leerlingen van 4 VWO uit Noord-Limburg in de prachtig gerestaureerde kapel van het University … [Lees meer...] overNine-gag Op Zn Limburgs en swag
Want boos/verdrietig/bekaf
Door Marc van Oostendorp De American Dialect Society was bij mijn weten een van de eersten ter wereld die een 'woord van het jaar' aanwees. Ze doet dat nog altijd op een bijzonder serieuze manier, zoals alleen al blijkt uit het feit dat ze dat woord altijd aanwijst als het jaar is afgelopen, en niet al in november of zo, wanneer de media er weliswaar op zitten te wachten, … [Lees meer...] overWant boos/verdrietig/bekaf
Klik hier om verder te gaan
Door Marc van Oostendorp Vanochtend werd ik wakker en dacht: ja, het woord klikken zal nog lang blijven bestaan! En niet alleen in de betekenis 'je klasgenootje verraden bij een volwassene' , maar ook in die van de betekenis van 'een hyperlink openen'. Ik heb ooit geschreven over klik hier. Ik ben een groot bewonderaar van die constructie. Ik vind de hyperlink toch al de … [Lees meer...] overKlik hier om verder te gaan
Waar moet het heen en waar gaat het heen?
Over taalgebruikers en moedertaalsprekers Door Marc van OostendorpDe onderstaande tekst was bedoeld voor het afscheidssymposium van Jan Renkema van enkele weken geleden, waar ik op het laatste moment door omstandigheden niet naartoe kon. Ik bied hem Renkema én u als 'taalgebruiker' aan nu aan als longread. Waar moet het heen met het Nederlands? Toen de organisatie van het … [Lees meer...] overWaar moet het heen en waar gaat het heen?
Daans doen
Door Marc van OostendorpEr was gesnoept in het huis van een vriendin, en de verdenking rustte deze keer op de kinderen. "Ik heb het niet gedaan," zei de dochter. "Het was Daans doen."De moeder schreef me een verontruste e-mail: was hier nu sprake van een definitieve doorbraak van het Engels in haar huisgezin? Het kind zegt ook al dingen als posh en awkward. Nu lijken … [Lees meer...] overDaans doen
Over de tand des tijds
Ik denk dezer dagen veel na over de tand des tijds. Talen veranderen langzaam maar zeker een bepaalde richting op. Soms gaat die verandering heel langzaam, en duurt vele generaties. Hoe kan dat? Een verandering die plotsklaps, laten we zeggen in 50 jaar tijd, plaatsvindt is wel te begrijpen: een nieuwe generatie begint anders te spreken dan de ouders. Misschien heeft de nieuwe … [Lees meer...] overOver de tand des tijds
Ben je ofzo dom?
Door Suzanne AalberseEen van de spannende momenten als docent op een nieuwe plek is het tentamen. Kan ik het tentamen zelf wel maken? Er zit bijna altijd wel een vraag bij waar ik twijfel. Die twijfel kan handig zijn, het is mogelijk dat zo een minder sterke vraag uit de toets geweerd kan worden, maar het is ook een eng moment. Wie weet ontdek je gaten in je kennis waarvan je … [Lees meer...] overBen je ofzo dom?
Dat zeg je toch niet tegen kinderen?
Door Maarten van der Meer“Gekanker over kanker-onderzoek”, kopte De Sumatra Post in 1931. Wat destijds niet meer dan een flauwe woordspeling was, zou een krant nu op boze ingezonden brieven komen te staan.Als je het probleem niet ziet, dan ben je waarschijnlijk niet meer de jongste. Meestal nemen ouderen meer aanstoot aan stevig taalgebruik dan jongeren, maar bij kankeren is … [Lees meer...] overDat zeg je toch niet tegen kinderen?
Over eigenaardige bijvoeglijknaamwoordsgroepen bij gebrek aan zwaarwegender zaken
Door Barend BeekhuizenDe trappen van vergelijking: moeilijk, moeilijker en moeilijkst, er lijkt niets moeilijks aan. Gelukkig heeft zo’n schijnbaar lekker lopend systeem toch altijd rafelige randen waar de meest spannende dingen gebeuren. Zo schreven Folgert Karsdorp en ik een paar jaar terug een stukje over het hoe en waarom van de omschrijvende overtreffende trap (meest X, … [Lees meer...] overOver eigenaardige bijvoeglijknaamwoordsgroepen bij gebrek aan zwaarwegender zaken
De invloed van de vertaler
(door Miet Ooms)Het is intussen alweer zes jaar geleden dat ik mijn bestaan in loondienst inruilde voor eentje als freelancer: vertaler en taaldocent.Een van de beslissingen die ik toen als vertaler moest nemen, waren de taalparen die ik zou opgeven. De brontalen spraken vanzelf: Duits en Engels. De doeltaal daarentegen, die voor een professionele vertaler eigenlijk de meest … [Lees meer...] overDe invloed van de vertaler
Anders dan tot nu toe werd aangenomen
Door Marc van OostendorpWanneer u nu ook weleens in het nieuws wilt met uw onderzoek, heb ik een tip. Neem in uw persbericht de zinsnede 'anders dan tot nu toe werd aangenomen' op. Journalisten willen nieuws. Dat u vindt dat pakweg 'groter als' helemaal niet fouter is dan 'groter dan' is geen nieuws. "Anders dan tot nu toe werd aangenomen, is 'groter als' niet fout" is dat wel. … [Lees meer...] overAnders dan tot nu toe werd aangenomen
De taal van barbaren
Een elegant essay over afscheid nemen, naamvallen, en kijkcijfertaalkunde Door Marc van Oostendorp Dat talen veranderen is op zichzelf al een wonderlijk verschijnsel, merkt Joop van der Horst op in zijn deze week verschenen boek Taal op drift; maar nog wonderlijker is dat ze soms beginnen aan een langdurig proces dat wel honderden jaren kan duren. Terwijl de taalgebruikers … [Lees meer...] overDe taal van barbaren
Djoegoedjoegoe revisited
Door Marc van OostendorpZouden er nog weleens mensen slecht slapen van djoegoedjoegoe? Het woord (dat uit het Surinaams komt en 'gezellig gedoe' betekent, weet u nog) werd vorig jaar op koninginnedag (weet u dát nog, koninginnedag?) door een mevrouw gebruikt in het NOS Journaal. Het werd trending topic op Twitter en allerlei mensen begonnen zich ermee te … [Lees meer...] overDjoegoedjoegoe revisited
Bidden en wensen in de 17e eeuw
Door Marc van Oostendorp "Ijck wens," schreef een vrouw in de zeventiende eeuw aan haar echtgenoot op zee, "mijn alderlijste man dussent goeden nacht". De taalkundige uit de eenentwintigste eeuw wipt verheugd op uit haar stoel, bijvoorbeeld vanwege dat wens. Ooit had de eerste persoon enkelvoud in het Nederlands de uitgang -e: ik wense. In de loop van de tijd … [Lees meer...] overBidden en wensen in de 17e eeuw
Aamborstig
Door Marc van OostendorpTon den Boon is de meest getalenteerde lexicograaf van Nederland. Van Dale mag zich gelukkig prijzen dat hij voor die uitgeverij werkt: hij is Nederlands hoofdredacteur van de Grote Van Dale (er is ook een Vlaamse hoofdredacteur, Ruud Hendrickx) en maakt een dagelijkse rubriek, het Woord van de Dag. Dat is een verbazingwekkende rubriek: ik begrijp niet … [Lees meer...] overAamborstig
Ze blijven callen
Kees van Kooten en het Engels Door Marc van Oostendorp 'Dus na de vierde call móést ik wel. Want je weet hoe ze zijn: als je no reaction geeft, blijven ze callen. Shit natuurlijk, maar ja: that's the price you pay for living in a civilized society.' Wat u zegt, lezer, totale taalverwildering van de jeugd die maar achter iedere mode aan loopt. Dat deden wij toch niet … [Lees meer...] overZe blijven callen
I always get my sin in Main Street
Door Marc van OostendorpHet einde van de Nederlandse taal is weer eens nabij. Het werd vrijdag aangekondigd op de website van HP De Tijd. Er groeit "dus een generatie op met in ieder geval een gebrekkige beheersing van het Nederlands", beweerde daar de doemdenker van dienst. "Verre zij het van mij om hier de onheilsprofeet uit te hangen, maar zien wij hier niet de eerste … [Lees meer...] overI always get my sin in Main Street
Na bijna een eeuw een veel betere Thei
door Gaston DorrenDit wordt een enthousiast stukje, en wel over een dialectwoordenboek: De Vallekebergsen Dieksjenaer. Het beschrijft het dialect van Valkenburg aan de Geul en omliggende dorpen, en dat doet het in een aantal opzichten op een bijzonder goede manier.Nu zal mijn enthousiasme voor een deeltje voortkomen uit persoonlijke omstandigheden. Mijn opa sprak Valkenburgs, … [Lees meer...] overNa bijna een eeuw een veel betere Thei
Brood en spelen in taal
Door Suzanne Aalberse Als u dit stukje leest, kunt u waarschijnlijk Nederlands. Dat is economisch best handig. Redelijk veel mensen verstaan Nederlands, je kunt daarom in de taal handel drijven, veel verschillende sociale contacten mee aanknopen, onderwijs volgen en nog veel meer. Met Nederlands kun je misschien niet zoveel als met Engels, maar weer meer dan met het Tukkers. … [Lees meer...] overBrood en spelen in taal
Het buurtje rondom de zon
Van links naar rechts Venus, Mars en Amor. “Hoe ziet een levend, bruisend Mars eruit?”, las ik gisteren in Scientias Magazine, en ik struikelde erover. Een slippertje van de eindredacteur, leek me. “Wat is in vredesnaam ‘het Mars’?”, twitterde ik. “Intrigerend: hoe ontstaat zo'n fout? Waarom zegt iemand dat?” Die vraag maakte een stroom van verrassende reacties los. … [Lees meer...] overHet buurtje rondom de zon
Ried fan de Fryske Beweging zoekt nieuwe woorden
Door Irene Schrier Voortdurend komen er nieuwe woorden bij. Het is een leuke gewoonte om aan het eind van het jaar het Woord van het jaar te kiezen, al zijn het meestal modewoorden die op duur weer in onbruik raken. Volgens Van Dale was het woord van 2012 ‘Project X-feest’. Meer mijn smaak was de keuze van Onze Taal, ‘Plofkip’. In de categorie jongerentaal was het ‘whappen’ … [Lees meer...] overRied fan de Fryske Beweging zoekt nieuwe woorden
Niemand weet hoe de taal in 2012 veranderd is
Ook in 2012 is het Nederlands weer flink veranderd. Ik heb alleen geen idee in welke richting dat precies is gebeurd.We zijn al een maand aan het terugblikken. De lijstjes met 'woorden van het jaar' buitelen over elkaar heen, maar niemand lijkt er echt in te geloven. Het zijn grappige gimmicks die kennelijk ieder medium dat iets met taal heeft gebruikt om even in de aandacht te … [Lees meer...] overNiemand weet hoe de taal in 2012 veranderd is
Een blog dat de lezer waardeert
Er wringt iets in het Nederlands. En het dreigt in de toekomst nog erger te gaan wringen. Maar onze nazaten zullen het wel oplossen – ik heb zelfs een vermoeden hoe.Lang geleden had het Nederlands naamvallen, ook in de spreektaal. Naarmate die verdwenen, werd hun rol – namelijk: laten zien welk woord welke grammaticale functie vervult – overgenomen door voorzetsels en door een … [Lees meer...] overEen blog dat de lezer waardeert
Promotie Philomène Bloemhoff-de Bruijn: Anderhalve eeuw Zwols. Vocaalveranderingsprocessen in de periode 1838-1972
Op 15 november 2012 promoveert neerlandica Philomène Bloemhoff-de Bruijn (1953) aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen met haar onderzoek naar vocaalveranderingen in de stadstaal van Zwolle. … [Lees meer...] overPromotie Philomène Bloemhoff-de Bruijn: Anderhalve eeuw Zwols. Vocaalveranderingsprocessen in de periode 1838-1972
