Door Marten van der Meulen Waar we ons de laatste tijd bezighielden met serieuze en belangrijke factchecks en het aan de kaak stellen van wéér een staaltje alarmisme over het Engels, daar is het nu weer tijd om te schrijven over de lichtere dingen des taals. Houd je van je taal, dan vier je die, door bijvoorbeeld te kijken naar fijne Franse woorden, … [Lees meer...] overIk blog me helemaal kleurenblind
taalverandering
Oud nieuws over Niels
Vooral jongeren spreken de l aan het eind van een lettergreep uit als w. Hoe zit dat precies? en wat heeft het te maken met het feit dat we in het Nederlands goud zeggen in plaats van gold en oud in plaats van old? (Bekijk deze video op YouTube) … [Lees meer...] overOud nieuws over Niels
Praten ouders écht minder met hun kinderen door smartphones?
Taalkundige factcheck Door Sterre Leufkens Een levende taal gaat met zijn tijd mee. Het is dan ook geen gekke gedachte dat het Nederlands (en ons gebruik daarvan) verandert als gevolg van nieuwe technologie, zoals de smartphone. Vorige week was er opeens een golfje nieuws over dat thema. In berichten in o.a. het Parool en Metronieuws werd verslag gedaan van onderzoek … [Lees meer...] overPraten ouders écht minder met hun kinderen door smartphones?
Keukenstafels
Door Henk Wolf Waar het Nederlands één woord keukentafel heeft, heeft het Fries er minimaal twee: keukentafel en keukenstafel. Die twee vormen zijn niet onderling uitwisselbaar. Een keukentafel (zonder tussen-s en met de woordklemtoon op keuken) is een willekeurige tafel die in een keuken staat of die gemaakt is om in een keuken te staan. De Ikea en de Kwantum verkopen … [Lees meer...] overKeukenstafels
Competatief
De man met de beste taaloren van Nederland is zonder twijfel Siemon Reker. Deze emeritus hoogleraar Gronings was de eerste die het verschijnsel opmerkte dat Jan Stroop later Poldernederlands zou noemen. Nu hoorde hij drie jaar geleden al iets bij Mark Rutte dat anderen, pas recentelijk begint op te vallen: de man zegt competatief. Net als tal van anderen, die trouwens ook … [Lees meer...] overCompetatief
Kenniscafé: De taal verloedert!?
Registratie van een 'kenniscafé' in De Balie in Amsterdam, afgelopen maandag, over taalverandering, vooral in het Nederlands en in Nederlandse gebarentaal. Met onder meer de Nijmeegse hoogleraren Onno Crasborn en Marc van Oostendorp en de INT-onderzoeker Vivien Waszink. (Bekijk deze video op Vimeo) … [Lees meer...] overKenniscafé: De taal verloedert!?
Meer neerlandistiek is meer beter
Ik zie toch echt regelmatig allerlei jonge mensen. Al tientallen jaren sta ik regelmatig voor groepen twintigers en sinds ik vader ben verkeer ik ineens ook weer in de wondere wereld der moderne dertigers. Maar ze zeggen nooit iets tegen mij, althans nooit iets waar ik iets aan heb. Ik moet het allemaal van collega's hebben. Zoals mijn Nijmeegse collega Edwin die vrijdag … [Lees meer...] overMeer neerlandistiek is meer beter
Niet gevangen zijn of hebben, maar zitten: hoe zit dat?
Door Maarten Bogaards ‘Werk moet lonen voor iedereen die in de bijstand gevangen zit’, betoogt NRC eerder dit jaar in het redactioneel commentaar. Op zich geen baanbrekend standpunt, maar de formulering ervan bevat wel een interessante constructie van het Nederlands: de combinatie van een voltooid deelwoord, gevangen, met het houdingswerkwoord zitten. Zo’n soort … [Lees meer...] overNiet gevangen zijn of hebben, maar zitten: hoe zit dat?
Verkansie
Door Henk Wolf Vrijdag schreef columniste Nadia Ezzeroili in de Volkskrant een stukje over het woord verkansie, een variant van vakantie. De columniste observeert een groeiende populariteit van de geschreven vorm verkansie op de sociale media. Dat kan heel goed een juiste observatie zijn, daar wil ik af blijven, maar de suggestie dat de variant verkansie nieuw zou zijn of … [Lees meer...] overVerkansie
Sam Smith en hun voornaamwoorden
Door Ronny Boogaart Volgens het Algemeen Dagblad van 13 september jl. wil de Britse zanger Sam Smith voortaan niet meer met hij worden aangesproken, maar met hen of hun, aangezien hij zich niet exclusief mannelijk of vrouwelijk voelt. Ik vraag me af hoeveel lezers van het AD dit bericht begrijpen. Ikzelf in elk geval niet meteen. Wat moet ik nou zeggen als ik Sam tegenkom … [Lees meer...] overSam Smith en hun voornaamwoorden
Het reflex
Door Henk Wolf Er zijn Nederlandstaligen voor wie reflex een onzijdig woord is. Laatst sprak ik met iemand die dingen zei als 'het reflex' en 'een sterk reflex'. Ik vroeg of reflex voor haar een de-woord of een het-woord was en ze antwoordde zonder aarzelen: 'een het-woord'. Op internet zijn ook voorkomens te vinden van 'het reflex'. Het zijn er geen duizenden, maar wel te … [Lees meer...] overHet reflex
Waarom hangen hun al ruim een eeuw aan de kapstok?
Door Henk Wolf Misschien herinnert u zich nog de aflevering van De wereld draait door uit 2012 waarin taalkundige Helen de Hoop en toenmalig minister van onderwijs Ronald Plasterk spraken over het voornaamwoord hun. Bij m'n collega's en mij op NHL Stenden Hogeschool is het een populaire onderwijsvideo. Ik gebruik 'm zelf om studenten te laten zien hoe mensen … [Lees meer...] overWaarom hangen hun al ruim een eeuw aan de kapstok?
Over lijken
Door Henk Wolf Ik heb jarenlang een abonnement gehad op een Deenstalige krant. Daarin vielen me altijd de berichtjes op van het overlijden van bekende mensen. Die-en-die 'er død', stond er dan als kop: die-en-die 'is dood'. In Nederlandse kranten zie je, dat is althans mijn indruk, doorgaans wat omfloerstere formuleringen. In z'n taalcolumn in de Trouw schrijft Ton den Boon … [Lees meer...] overOver lijken
Koppeltje duikelen
Het begon een paar weken geleden met een tweet van Michelle van Dijk: Ik lees 'kopje duikelen' in een boek en ik bedenk dat ik al mijn hele leven 'koppeltje duikelen' zeg. Jullie? — Michelle van Dijk (@vdijkmichelle) July 21, 2019 Inderdaad klinkt kopje duikelen heel raar. Iemand die dat schrijft, bezigt misschien wel 'correct' maar geen goed Nederlands. Iemand die … [Lees meer...] overKoppeltje duikelen
Sterft ‘dromedaris’ uit?
Door Jona Lendering Om redenen die u morgen zult begrijpen, ben ik eens gaan turven of de dromedaris in het Nederlands aan het uitsterven is. Ik heb namelijk al jaren de indruk (en blogde daar al over) dat steeds meer mensen het normaal vinden een eenbulter aan te duiden als kameel, hoewel dat een totaal ander dier is, en niet alleen door het dubbele bultenaantal. De … [Lees meer...] overSterft ‘dromedaris’ uit?
Twittertaal wordt alledaagser
Het is altijd bevredigend als een idee wordt bevestigd. Jarenlang heb ik gestreden tegen het idee dat de sociale media de taal zouden veranderen (bijvoorbeeld hier en hier), en met name dat de taal 'korter' zou worden door sms en Twitter. Mijn argument was vooral gebaseerd op de logica. Het is onwaarschijnlijk dat zoiets belangrijks voor het menselijk leven als taal, iets … [Lees meer...] overTwittertaal wordt alledaagser
De hetterigheid van outfitten
Door Suzanne Aalberse Marc schreef gisterenochtend dat dat typo’s een genrekenmerk van blogs zijn. Die constatering stemt me blij. Een blog moet eruit zien of hij erin een paar minuten uitgeknald is. Een bijna dagboek. Toevallig hoorde ik eergisteren iets wat ik meteen zou opschrijven als ik nog steeds een dagboek bijhield en ik ben enorm goed in typo’s. Mijn promotor … [Lees meer...] overDe hetterigheid van outfitten
Het raad?
Door Henk Wolf Zeker, en we weten daar nog altijd geen goed raad mee. Bovenstaande zin stond op 1 juli in de Volkskrant. Hij is opgetekend uit de mond van historicus Gert Oostindië, die geïnterviewd werd door Sander van Walsum. Het is een aparte zin, althans het stukje geen goed raad is onverwacht. Waarom? Wel, raad is allereerst geen het-woord, maar een de-woord. En … [Lees meer...] overHet raad?
Un(nen) oma?
Kristel Doreleijers studeerde Nederlands in Utrecht en werkt tegenwoordig op het Meertens Instituut. In september gaat ze in Tilburg werken aan een proefschrift onder begeleiding van professor Jos Swanenberg. Dat proefschrift zal gaan over de manier waarop jongere sprekers van het Brabants omgaan met het verschil tussen mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden. Wat vertelt … [Lees meer...] overUn(nen) oma?
Was taal altijd hetzelfde?
Door Marc van Oostendorp We beleven volgens sommigen bijzondere tijden. Zelfs gediplomeerde taalkundigen heb ik het weleens horen zeggen: ja, talen veranderen altijd en overal, maar in onze tijd gaat het wel heel hard. Mensen die dat zeggen geven vaak wel een verklaring waarom onze tijd zo anders zou zijn dan andere tijden (sociale media, de tweefasestructuur, de … [Lees meer...] overWas taal altijd hetzelfde?
Jouw iedere beweging
Door Kristel Doreleijers Op 8 mei 2019 kwam de nieuwe Nederlandstalige single Hoe Het Danst van Marco Borsato, Armin van Buuren en Davina Michelle uit. Borsato omschrijft het nummer op zijn website als 'een liefdeslied waarin het verhaal wordt verteld van twee mensen die niet goed weten hoe ze met elkaar verder moeten'. De single is de eerste in een nieuwe reeks … [Lees meer...] overJouw iedere beweging
400 Jaar Geleden: ik zijn
Door Ton Goeman Een oostelijke dialect-onderstroom in de schrijftaal van de landsadvocaat:de ick-vorm van het werkwoord “zijn” in de bescheiden van Oldenbarnevelt Op 13 mei 1619, vier eeuwen geleden, werd Van Oldenbarnevelt na een zeer dubieus proces in Den Haag onthoofd wegens landverraad en majesteitschennis. De procesgang was zelfs voor die tijd al dubieus; en … [Lees meer...] over400 Jaar Geleden: ik zijn
Hoe kijkt u daarnaar?
Door Ronny Boogaart Interviewers op tv vragen tegenwoordig niet meer aan hun gasten wat die ergens van vinden maar hoe ze ergens naar kijken. Zelf kijk ik daarnaar met mijn voeten op tafel en een glas wijn in de hand. Maar dat is niet het soort antwoord waar die interviewers op zitten te wachten. Als je antwoord moet geven op de vraag ‘Hoe kijkt u daarnaar?’, heb je niet … [Lees meer...] overHoe kijkt u daarnaar?
Doet mèn maah een bieahtje: het gebruik van mijn voor mij in het zeventiende-eeuwse Nederlands
Door Giulia Mazzola en Peter Alexander Kerkhof Als je ooit met een Hagenees hebt gepraat, heb je het vast weleens gehoord: de dialectvorm “mèn” voor ‘mij’ in zinnen zoals “doet mèn maah un bieahtje”. Deze dialectvorm komt voor in de grammaticale functies van het meewerkend voorwerp, het lijdend voorwerp en na voorzetsels. Als klinkend kenmerk van het Haagse dialect komen we … [Lees meer...] overDoet mèn maah een bieahtje: het gebruik van mijn voor mij in het zeventiende-eeuwse Nederlands
Engels? Doe eens opletten!
Door Marc van Oostendorp Als iemand zegt 'dit of dat komt uit het Engels', komt dit of dat meestal niet uit het Engels. Zaterdag was het weer raak: De Taalstaat besteedde aandacht aan de campagne #doeslief waarmee Sire mensen oproept om lief te doen. Aan het woord kwam een van de reclamemakers die verantwoordelijk is voor die slogan: Ik denk dat dat vanuit het Engels komt. Je … [Lees meer...] overEngels? Doe eens opletten!
