Door Marcel Plaatsman Gisteren reisde ik naar Friesland. Het was er het weer voor; Friesland is misschien wel op z’n mooist met het eendenkuikentjesweer van gisteren en vandaag. Het riet langs de plassen is nu nog geel van de winter, maar de velden zijn donkergroen en de vogels jagen er overheen: kieviten, grutto’s, af en toe een kiekendief. Met het dieseltreintje voer ik … [Lees meer...] overHeel de toekomst van het Hylpers
woordenboeken
Nieuw jasje voor historische woordenboeken
De online historische woordenboeken van het Instituut voor de Nederlandse Taal zijn in een nieuw jasje gestoken. De applicatie ziet er niet alleen overzichtelijker uit maar is door technische aanpassingen ook vriendelijker in gebruik. Het is nu niet meer nodig om Adobe Flash te installeren. In 2007 werd de onlineversie van het Woordenboek der Nederlandsche Taal gelanceerd. … [Lees meer...] overNieuw jasje voor historische woordenboeken
Een echte geleerde
Door Marc van Oostendorp Gisterenmiddag was ik erbij, toen het Jiddisch Nederlands Woordenboek werd gepresenteerd, een gigantisch lexicografisch project dat vrijwel geheel het werk is van één man: Justus van de Kamp. 80.000 woorden Jiddisch heeft hij al beschreven. Het is daarmee nu al waarschijnlijk het grootste woordenboek ter wereld voor die taal. En nog altijd werkt hij … [Lees meer...] overEen echte geleerde
22 februari 2018: presentatie digitaal woordenboek Jiddisch-Nederlands
Stichting Jiddische Lexicografie Amsterdam en Stichting Jiddisj nodigen u uit voor de feestelijke presentatie van het nieuwe Digitale woordenboek Jiddisch-Nederlands (JNW) donderdag 22 februari 2018, 15.00 – 18.30 uur Dit grootste Jiddische woordenboek ter wereld, waaraan gewerkt wordt sinds eind jaren ’80, heeft inmiddels een omvang bereikt van circa 80.000 trefwoorden. … [Lees meer...] over22 februari 2018: presentatie digitaal woordenboek Jiddisch-Nederlands
Het Woordenboek van de Brabantse Dialecten: elektronisch
In 1967 verscheen de Voorlopige Inleiding op het Woordenboek van de Brabantse Dialecten, van de hand van Toon Weijnen en Jan van Bakel. Ongeveer tien jaar daarvoor had Weijnen het initiatief genomen tot dit ambitieuze woordenboekproject. Het werd uiteindelijk in 2005 afgerond. Weijnen en Van Bakel waren dat jaar present bij de feestelijke afronding van het project. Vorig jaar, … [Lees meer...] overHet Woordenboek van de Brabantse Dialecten: elektronisch
In de klas: woordenschat – lexicon – vocabulaire
Door Roland de Bonth De mobiele telefoon is een zegen voor leerlingen die de betekenis van een woord niet kennen. Je gaat – bijvoorbeeld – naar www.vandale.nl, typt boven aan de pagina het onbekende woord in en geeft vervolgens de zoekopdracht. In een oogwenk verschijnt de betekenis van het woord op het scherm van je mobieltje. Helaas is deze manier om de betekenis van een … [Lees meer...] overIn de klas: woordenschat – lexicon – vocabulaire
Het tij komt te laat!
Door Jan Bethlehem Onder vergasten als onovergankelijk werkwoord, geeft Van Dale (editie 1898 t/m 2015) het voorbeeld het tij vergast en verklaart dat met: ’het tij komt te laat’. Vergasten in verbintenis met tij in het tij vergast, lijkt alleen maar in woordenboeken voor te komen, te beginnen met Nicolaes Witsen’s woordenlijst in zijn Aeloude en hedendaegsche … [Lees meer...] overHet tij komt te laat!
Limburgse dialecten online
Door Miet Ooms Eindelijk is het zover: het WLD staat online: http://e-wld.nl/ En ik ben er ontzettend blij mee. Belachelijk blij zelfs. Waarom? Daar zijn verschillende redenen voor. Langlopend Ten eerste: het WLD (Woordenboek van de Limburgse Dialecten) is een van de langstlopende woordenboekprojecten van ons taalgebied. Iedereen of toch iedereen die intensief met het … [Lees meer...] overLimburgse dialecten online
Symposium over Limburgse woordenboeken in Limburgs Museum Venlo
Met lancering elektronisch Woordenboek van de Limburgse Dialecten (eWLD) Het Limburgs is een van de meest gedocumenteerde streektalen van Nederland. Zo is er een stroom van regionale en lokale woordenboeken in diverse Limburgse dialecten verschenen, evenals het zogenaamd Woordenboek van de Limburgse Dialecten (WLD). Op zaterdag 17 december 2016 wordt de digitale variant van … [Lees meer...] overSymposium over Limburgse woordenboeken in Limburgs Museum Venlo
Oude betekenissen in nieuwe Van Dale
Door Ariane van SantenEr is een nieuwe Van Dale, en dat zullen we weten. Bij de royale aandacht voor de zojuist verschenen 15e editie van Van Dale gaat het vooral over vernieuwingen. Er zijn nieuwe woorden opgenomen (dodebomenmedia, factchecken) en oude geschrapt (schrijfjeukte, hongerbloempje). En er is veel publiciteit over de onlineversie, waarin gebruikers zelf dingen … [Lees meer...] overOude betekenissen in nieuwe Van Dale
De Dikke Van Dale als dichtbundel
Door Marc van OostendorpDat de Nederlandse hoofdredacteur van Van Dale, Ton den Boon, een verwoed lezer is, weten we. Hij schreef eerder over onder ander Kloos, Nijhoff en Lucebert. Dat laat zijn sporen na in de Grote Van Dale (de uitgever zegt tegenwoordig Dikke Van Dale, maar vroeger mocht je dat nooit zeggen van diezelfde uitgever, en nu zit ik aan dat Grote vast, … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale als dichtbundel
De nieuwe Van Dale: even aanlokkelijk als een iPhone
Door Marc van Oostendorp Toen ik erheen ging, vreesde ik dat ik naar een begrafenis ging: de presentatie van de nieuwste, vijftiende druk van het Van Dale Groot Woordenboek der Nederlandse Taal. Het bleek een feestje. Het lijkt logisch om te denken dat dit nu weleens de laatste Van Dale op papier zou kunnen zijn, want wie wil er nu nog zo'n papieren bakbeest in huis als je … [Lees meer...] overDe nieuwe Van Dale: even aanlokkelijk als een iPhone
De Dikke Van Dale heeft geen leeslint meer!
ZomernieuwsDoor Marc van OostendorpDe nieuwe, vijftiende editie van de Dikke Van Dale, die in oktober verschijnt, heeft geen leeslinten meer. Tot die conclusie kwamen de onvermoeilbare speurders van uw favoriete weblog voor de neerlandistiek, Neder-L, gisterenavond.De nieuwe druk wordt de eerste geheel nieuwe editie van het woordenboek in vijftien jaar. Bovendien zou het door … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale heeft geen leeslint meer!
Nieuwe uitgave Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal
Door Jana Luther, Fred Pheiffer, Rufus H. GouwsGedurende die eerste halfeeu van sy bestaan in Suid-Afrika is die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal as gesaghebbende naslaanbron gevestig. Vir menige Afrikaanstalige is die HAT vandag ’n huishoudelike naam. Die eerste uitgawe van die woordeboek het in 1965 verskyn, saamgestel deur P.C. Schoonees, C.J. Swanepoel, S.J. du … [Lees meer...] overNieuwe uitgave Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal
Mokums woordenboek: wat een ongein
Door Marc van Oostendorp Waarom wordt het Amsterdams zo weinig serieus genomen? Waarom bestaan er zoveel slordige boekjes over? Nu is er weer een Mokums woordenboek verschenen, van de lexicografen Hans Heestermans en Ditte Simons. Het voorwoord grossiert al in aantoonbaar onjuiste opmerkingen. "Het is maar de vraag of de dialectwoorden over vijftig jaar nog steeds … [Lees meer...] overMokums woordenboek: wat een ongein
Hoe een 17-eeuws woordenboekmaker het opnam tegen de elite – en dat met de dood bekocht
Door Marc van Oostendorp Vandaag verschijnt het boek Schokkende boeken!, onder redactie van Rick Honings, Olga van Marion en Lotte Jensen. Het onderstaande stuk is een voorpublicatie. 392 mensen zetten hun handtekening onder een petitie die op 1 juli 2013 verscheen op het internet en die de gemeente Amsterdam opriep om eerherstel te geven aan Adriaan Koerbagh (ca. … [Lees meer...] overHoe een 17-eeuws woordenboekmaker het opnam tegen de elite – en dat met de dood bekocht
De Dikke Van Dale-bingo
Door Marc van OostendorpNederlanders! Omo komt volgend jaar met een verbeterde formule van zijn populaire wasmiddel! De wasmiddelen zijn nu over het algemeen vloeibaar en zitten in flacons, maar Omo brengt in 2015 een wasmiddel uit dat de vertrouwde poedervorm combineert met een nog sterkere waskracht! Op de dag dat het gebeurt opent het Journaal waarschijnlijk met ins en outs … [Lees meer...] overDe Dikke Van Dale-bingo
Die leksikograaf als ekostryder
Deur Fred PheifferIn die hersiening van ’n gevestigde woordeboek, een wat al ’n hele paar dekades oud is, kry die leksikograaf dikwels nie net met konkrete hersieningskwessies te doen nie, maar ook nie-konkrete. Konkrete hersieningskwessies het byvoorbeeld te doen met woorde en uitdrukkings wat verouderd geraak het en met betekenisverskuiwing, op grond van die taalaanvoeling … [Lees meer...] overDie leksikograaf als ekostryder
Woorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje
Door Marc van Oostendorp"Weet je wat ook een fijn woord is?" hoorde ik een vrolijk meisje gisterenavond in de trein vragen. De ander antwoordde kennelijk niet, dus gaf de stem zelf maar antwoord: "Doezelboekje."Thuis zocht ik het meteen op. Het blijkt inderdaad wat je noemt een fijn woord. Zo geeft Google zeven treffers. Zeven! Het perfecte aantal: net genoeg om te laten zien … [Lees meer...] overWoorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje
10 september 2014: lezingenmiddag ‘woorden in beweging’ in Antwerpen
Woorden in Beweging 150 jaar Van DaleWoensdag 10 september, AntwerpenVan Dale bestaat 150 jaar. Om dat te vieren organiseert het INL samen met Van Dale 'Woorden in Beweging': een laagdrempelige conferentie met een wetenschappelijk tintje. De middag is gratis toegankelijk en bestaat uit vier lezingen, afgewisseld met gesproken columns en een quiz ( i.s.m. Onze Taal). Kortom, … [Lees meer...] over10 september 2014: lezingenmiddag ‘woorden in beweging’ in Antwerpen
Mijn eerste ritme: geen zin in
Door Marc van OostendorpVan Dale heeft met de serie Mijn eerste Van Dale nobele doelen: 'voorleeswoordenboekjes' maken voor kinderen vanaf een jaar of drie, die hen vertrouwd maken met taal, lezen en woordenboeken.Ouder en kind praten met elkaar en min of meer spelenderwijs breiden de kinderen hun woordenschat uit. In het deeltje dat de Neder-L-redactie kreeg … [Lees meer...] overMijn eerste ritme: geen zin in
Pas verschenen: Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876
Het Meertens Instituutheeft onlangs het Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876 uitgegeven. Het boek bevat 2100 woorden en vaste verbindingen met hun betekenis en informatie over bijvoorbeeld etymologie en leenwoorden. In 1667 veroverden de Nederlanders Suriname op de Engelsen. Het Nederlands werd hierbij geëxporteerd naar Suriname en maakte daar vervolgens … [Lees meer...] overPas verschenen: Woordenboek van het Nederlands in Suriname van 1667 tot 1876
Open dialectendata
Door Nicoline van der SijsRond 1900 groef de Engelse archeoloog Sir Arthur Evans bij Knossos op Kreta kleitabletten op met teksten in twee onbekende schriften, die hij Lineair A en B noemde. Toen het hem niet lukte Lineair B te ontcijferen, hield hij de kleitabletten moedwillig weg van andere onderzoekers. Pas tien jaar na zijn dood ontcijferde Michael Ventris het schrift, … [Lees meer...] overOpen dialectendata
‘Koningsdag’, ‘koorts’ en ‘klikhit’ nieuwe woorden in het Algemeen Nederlands Woordenboek
‘Koningsdag’, ‘koorts’ en ‘klikhit’ zijn drie van de 1.148 woorden die begin april zijn toegevoegd aan het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW). Het ANW is een digitaal woordenboek van het eigentijdse Nederlands, gratis toegankelijk voor iedereen. Op het Instituut voor Nederlandse Lexicologie (INL) vullen lexicografen het woordenboek doorlopend aan met nieuwe, actuele en … [Lees meer...] over‘Koningsdag’, ‘koorts’ en ‘klikhit’ nieuwe woorden in het Algemeen Nederlands Woordenboek
Wat betekent ‘maar’?
Door Marc van OostendorpSommige mensen zijn zo logisch dat het vanzelf weer onlogisch wordt. "Waarom gebruiken mensen zo vaak het voegwoord ‘maar’, terwijl er geen tegenstelling in de zin zit?", vraagt iemand op een website. "Bijvoorbeeld: ‘Het gerecht is makkelijk klaar te maken, maar bevat genoeg vitamine C.’ In dit geval zou het juiste voegwoord ‘en’ zijn. Wat zegt dat over … [Lees meer...] overWat betekent ‘maar’?
