• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

woordenschat

Wie schrijft, schrijft gelijk: mannelijke en vrouwelijke auteurs

17 juli 2025 door Lilith Nugteren 1 Reactie

Laat een computer raden of een bestseller door een man of een vrouw is geschreven en hij heeft het opvallend vaak bij het juiste eind. Dat blijkt uit onderzoek van Koolen (2018). Dit roept meteen de vraag op: schrijven mannen en vrouwen daadwerkelijk op een andere manier? Een belangrijk aspect om in dat kader te onderzoeken is het gebruik van verschillende woorden, ook wel … [Lees meer...] overWie schrijft, schrijft gelijk: mannelijke en vrouwelijke auteurs

Taalverandering in Duckstad: van 1952 tot 2025

10 juli 2025 door Hannah de Wildt 10 Reacties

Als kind las ik in de auto de oude jaargangen van de Donald Duck hardop voor. Ik kwam daarbij allerlei moeilijke woorden tegen, zoals ‘mentaliteit’, die mijn vader mij dan uitlegde. Zo groeide mijn woordenschat behoorlijk dankzij een stripblad! In de recente nummers van de Donald Duck vallen ingewikkelde woorden me niet meer op. Ligt dat aan mijn volwassen woordenschat of is … [Lees meer...] overTaalverandering in Duckstad: van 1952 tot 2025

Wispelturig

9 juli 2025 door Ewoud Sanders Reageer

Wellicht is het een persoonlijke afwijking, maar ik heb de neiging om in te zoomen op woorden. Neem een woord als wispelturig. Voor de duidelijkheid, dat woord komt niet uit de lucht vallen. Op de NAVO-top beloofde Trump onlangs om de steun aan Oekraïne voort te zetten. Een week later maakte zijn minister van Defensie bekend dat wapenleveranties aan Oekraïne moesten worden … [Lees meer...] overWispelturig

Klassiekers uit de klas!

3 juli 2025 door Luca Lenstra 10 Reacties

Als invallende leerkracht op het basisonderwijs lees ik voor uit veel boeken die op verschillende momenten in het jaar op diverse scholen worden gelezen. De GVR heb ik in twee groepen voorgelezen, De brief voor de koning komt met regelmaat voorbij, Minoes is populair, net als Kruistocht in spijkerbroek, Oorlogswinter en Koning van Katoren. Allemaal prachtige boeken, allemaal … [Lees meer...] overKlassiekers uit de klas!

Van recalcitrant tot flatulent

20 juni 2025 door Inge Misschaert 1 Reactie

Over de schoonheid en rijkdom van woorden Tijdens een klassenoverleg met collega’s schetste ik met veel vuur hoe een bepaalde leerling zich herhaaldelijk misdroeg. ‘Wat te doen met dergelijke recalcitrante sujetten’, besloot ik mijn relaas. Waarop bijna alle hoofden zich grinnikend in mijn richting draaiden. ‘Recalcitrant? Sujet?’ Het is natuurlijk helemaal niet erg dat … [Lees meer...] overVan recalcitrant tot flatulent

Over woordenschat

12 juni 2025 door Marc Swerts 1 Reactie

De heer van Dale klingelde met het belletje. Vanachter een grote boekenkast verscheen een dame met een bloempotkapsel dat haar hoofd al vele jaren sierde. Mevrouw Gans nam dus nog steeds de honneurs waar in de universiteitsbibliotheek. Ze trippelde geestdriftig tot bij de heer van Dale. 'Nee maar, Dikke. Is er alweer een nieuwe editie uit?' Als op commando haalde de heer … [Lees meer...] overOver woordenschat

Staanplaats

24 augustus 2024 door Fabian Stolk 5 Reacties

Het woord ‘staanplaats’ verdient mijns inziens al lang en met verve het epitheton ‘lelijkste’. Al zolang ik mij iets herinneren kan, is het een woord waarvan ik zelfs denk dat het fundamenteel fout is. Vreemd genoeg, wellicht, heb ik geen enkel probleem met ‘zitplaats’. In de lijnbussen van de NBM, de vervoersmaatschappij die in het voorlaatste kwart van de … [Lees meer...] overStaanplaats

De woordenschat van Kinderen voor Kinderen 

25 juli 2024 door Naomi Meeuwenoord 3 Reacties

We kennen het allemaal, Kinderen voor Kinderen – of je er nu zelf als kind naar luisterde of kinderen hebt die er nu naar luisteren. Sinds 1980 zijn de liedjes van het populaire kinderkoor een vast onderdeel van menig Nederlands huishouden. Oorspronkelijk is Kinderen voor Kinderen opgezet met het doel geld in te zamelen voor de VARA-speelgoedactie. Het koor bleek echter zo’n … [Lees meer...] overDe woordenschat van Kinderen voor Kinderen 

Van Kaussbaussen-Duits tot Griekse y

3 februari 2024 door Jan Stroop Reageer

Dat Nicoline van der Sijs behalve een heel productieve ook een heel creatieve taalkundige is, bewijst ze opnieuw met haar nieuwste boek, Daar is geen woord Frans bij. In dat boek, dat verschenen is bij gelegenheid van haar afscheid van het Instituut voor de Nederlandse Taal, behandelt Van der Sijs uitdrukkingen, spotnamen, formules e.d. waar taalnamen in voorkomen. De … [Lees meer...] overVan Kaussbaussen-Duits tot Griekse y

Een stapsteen op weg

26 mei 2023 door Marc Kregting Reageer

Opnieuw verscheen er een lexicon. Ditmaal in België, verzorgd door ORBIT vzw, Broederlijk Delen en Welzijnsschakels vzw. Daarvan zal de middelste organisatie het bekendst zijn, door haar christelijke geschiedenis die meer dan een halve eeuw beslaat. Onder de titel Woorden in beweging wil het lexicon bijdragen ‘aan sociale gelijkheid, met … [Lees meer...] overEen stapsteen op weg

Behelzen

27 januari 2023 door Marc van Oostendorp 7 Reacties

Tentamens nakijken is geconfronteerd worden met je eigen onvermogen. Iedere dubbelzinnigheid in je formuleringen, hoe onwaarschijnlijk ook, blijkt wel minstens één student op het verkeerde been te hebben gezet. Bij iedere vraag is het weer een opluchting als er iemand is die hem helemaal goed heeft beantwoord – zie je wel, het kan! – maar ook als er iemand hem niet zo goed … [Lees meer...] overBehelzen

Het raadsel van pief-poef-paf

17 mei 2021 door Marc van Oostendorp 9 Reacties

Er is de laatste tijd het een en ander te doen rondom pief-paf-poef. Eind maart meldde Ewoud Sanders in NRC dat hij een zeer oude vindplaats had gevonden voor de uitdrukking: een boekje uit 1721 waarin een 'vechtnar' de uitdrukking tot twee keer bezigt, terwijl hij een oud vrouwtje molesteert. Afgelopen vrijdag maakten Roeland Cortois en Miet Ooms ons op Neerlandistiek … [Lees meer...] overHet raadsel van pief-poef-paf

Weer een stukje van ondergetekende

11 februari 2021 door Henk Wolf 6 Reacties

Door Henk Wolf Blijkbaar houden we er niet zo van om heel vaak ik te zeggen. Hoe is anders te verklaren dat veel Nederlandstaligen af en toe naar zichzelf verwijzen als ondergetekende - en dan bedoel ik niet in een formele brief, maar bijvoorbeeld in een praatje over de haag. Deze jongen kan ook, net als mijn persoontje. … [Lees meer...] overWeer een stukje van ondergetekende

Hoksebokse

12 augustus 2020 door Henk Wolf 5 Reacties

Door Henk Wolf De Leeuwarder Courant voert al een paar jaar het rubriekje Nij Frysk Wurdboek, waarin lezers worden uitgenodigd om goed-Friese alternatieven voor (meest Engelse) leenwoorden aan te leveren. Af en toe blijkt er al lang een goed alternatief te bestaan, maar de redactie heeft het liefst creatieve nieuwvormingen. Deze week wilde de redactie graag alternatieven … [Lees meer...] overHoksebokse

Stilgeboren

8 oktober 2018 door Henk Wolf 4 Reacties

Door Henk Wolf Begin 2016 kwam ik voor het eerst het woord stilgeboren tegen. Het betekent ‘doodgeboren’. Toen ik er in die tijd op googelde, vond ik een handjevol vindplaatsen. In juli 2016 schreef ik er een artikeltje over. Toen waren het er al honderddertig. Nu, in oktober 2018, geeft Google zo'n vierhonderdvijftig pagina's waarop het woord voorkomt. Nieuw woord Voor … [Lees meer...] overStilgeboren

De eerste ouderdomsrimpels van ‘kúnst’ en ‘pluk de dag’

3 oktober 2018 door Henk Wolf 1 Reactie

Door Henk Wolf Het proberen te betrappen van nieuwe taalveranderingen (en daar dan wat over schrijven) is een hobby van me. Nou heb je taalveranderingen ruwweg gezegd in twee soorten: er kan in een taal iets bij komen en er kan iets uit de taal verdwijnen. Taalveranderingen van het eerste type zijn een stuk makkelijker te vangen dan zulke van het tweede type. Deze week heb … [Lees meer...] overDe eerste ouderdomsrimpels van ‘kúnst’ en ‘pluk de dag’

dicht / gesloten

5 september 2018 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

Verwarwoordenboek Vervolg (84) Door Jan Renkema In het Verwarwoordenboek worden zo’n 500 woordparen behandeld met vaak onduidelijke verschillen: afgunst-jaloezie, bloot-naakt, geliefd-populair, plaats-plek, enz. Talrijke lezers hebben woordparen aangedragen met het verzoek om ook die te behandelen. Vandaar deze wekelijkse rubriek. Mocht u ook een ‘verwarpaar’ behandeld … [Lees meer...] overdicht / gesloten

Als ik praat, dan praat ik money

28 juli 2018 door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

De hiphopste woorden Door Vivien Waszink, Alex Reuneker en Ton van der Wouden “Deze rappers kennen meer woorden dan Harry Mulisch”, kopte de NOS vorig jaar. Dat ging over een onderzoek van ons. Op 6 april 2017 publiceerden we namelijk een artikel over het aantal verschillende woorden dat Nederlandse rappers gebruiken in vergelijking met beroemde Nederlandse schrijvers. Harry … [Lees meer...] overAls ik praat, dan praat ik money

Waarom leren kinderen nieuwe woorden?

20 juni 2018 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Door Marc van Oostendorp Een van de vele wonderlijke jaren in een mensenleven is dat tussen het eerste en het tweede jaar oud. Een kind van één kent meestal een handjevol woorden. Een kind van twee kent er heel erg veel. Die explosie in de woordenschat wordt natuurlijk ook wetenschappelijk onderzocht: ze vormt immers misschien wel een van de sleutels van het menselijk … [Lees meer...] overWaarom leren kinderen nieuwe woorden?

In de klas: woordenschat – lexicon – vocabulaire

29 augustus 2017 door Redactie Neerlandistiek 11 Reacties

Door Roland de Bonth De mobiele telefoon is een zegen voor leerlingen die de betekenis van een woord niet kennen. Je gaat – bijvoorbeeld – naar www.vandale.nl, typt boven aan de pagina het onbekende woord in en geeft vervolgens de zoekopdracht. In een oogwenk verschijnt de betekenis van het woord op het scherm van je mobieltje. Helaas is deze manier om de betekenis van een … [Lees meer...] overIn de klas: woordenschat – lexicon – vocabulaire

Nederlandse woordenschat

7 december 2015 door Reageer

Door Leonie CornipsLopen basisschoolleerlingen die in Limburg van huis uit dialect spreken achter in hun kennis van de Nederlandse woordenschat vergeleken met hun eentalig Nederlands sprekende leeftijdgenootjes? Dankzij verschillende subsidies en samenwerking met Elma Blom van de Universiteit Utrecht proberen we (met Kirsten van den Heuij en Ryanne Francot) deze vraag te … [Lees meer...] overNederlandse woordenschat

Heeft het Nederlands te veel woorden?

17 juni 2014 door Marc van Oostendorp 2 Reacties

Door Marc van Oostendorp Het woord numineus kun je niet zomaar gebruiken: je moet het altijd van een uitgebreide toelichting voorzien. NRC Handelsblad blijkt zich, blijkens de digitale archieven, daar de afgelopen twintig jaar aan te houden: zodra het woord wordt afgedrukt, komt er een heel verhaal bij. "Met het numineuze verwees de Duitse godsdienstfilosoof … [Lees meer...] overHeeft het Nederlands te veel woorden?

Woorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje

11 juni 2014 door Marc van Oostendorp 5 Reacties

Door Marc van Oostendorp"Weet je wat ook een fijn woord is?" hoorde ik een vrolijk meisje gisterenavond in de trein vragen. De ander antwoordde kennelijk niet, dus gaf de stem zelf maar antwoord: "Doezelboekje."Thuis zocht ik het meteen op. Het blijkt inderdaad wat je noemt een fijn woord. Zo geeft Google zeven treffers. Zeven! Het perfecte aantal: net genoeg om te laten zien … [Lees meer...] overWoorden die maar 7 keer voorkomen op Google: doezelboekje

Linguistisch Miniatuurtje CLX: Hallo!

18 december 2013 door Peter-Arno Coppen 7 Reacties

Ik kan er niks aan doen, maar ik doe toch ook nog even een duit in het zakje van die discussie over dat Groot Nationaal Onderzoek over taal, dat Marc van Oostendorp al voor een groot deel heeft gevuld. Marc ging vooral in op het dédain waarmee de onderzoekers over de, laten we zeggen, reguliere linguïstiek spraken. Daarmee opende hij een doos van Pandora waarin alle … [Lees meer...] overLinguistisch Miniatuurtje CLX: Hallo!

Wordfeud en crisis

7 januari 2012 door Marc van Oostendorp Reageer

Er is een duidelijk verband tussen Scrabble en crisis. De Amerikaanse architect Alfred Mosher Butts (1899-1993) bedacht het woordspel tijdens de vorige grote crisis, in de jaren dertig, toen hij zelf werkloos geworden was en bovendien meende dat zijn medeburgers wel wat afleiding konden gebruiken. Het zal wel geen toeval zijn dat Wordfeud opkomt nu de economische malaise … [Lees meer...] overWordfeud en crisis

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

D. Hillenius • Wij hebben nog vergeten

men laat Hongaren de zee zien
hijst Hollanders op bergen
beren op fietsen
opoe Moses maakt schilderijen

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Van zomers die wij niet kennen
ritselen de blaren,
in winters die wij niet kennen
sneeuw onhoorbaar valt.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1801 Taco Roorda
1901 Wim Caron
sterfdag
1901 Jan ten Brink
1919 Jacob Verdam
2010 Hans den Besten
➔ Neerlandicikalender

Media

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

14 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

Marc van Oostendorp over prijs voor Neerlandistiek

13 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 2 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact