• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een nieuwe lente en een nieuwe tweet

28 juni 2012 door Marc van Oostendorp Reageer

Mijn troost op Twitter heet pentametron. Wanneer ik de berichten in mijn timeline voorbij zie komen, valt me soms iets op. Getwitterd proza vormt een distichon, want mensen schrijven metrisch en ze rijmen:

Just saw a pregnant woman smoking..why? 
the angels sang a whiskey lullaby  
Another boring game involving Spain. 
You see the weirdest people on the train

Die tweets zijn altijd geschreven in het Engels en altijd geretweet (doorgestuurd) door een robot die gemaakt is door iemand die zich dus pentametron noemt. Dat verwijst naar het metrum van de versregels, die altijd jambische pentameters zijn, wat wel zeggen dat ze bestaan uit vijf keer een onbeklemtoonde lettergreep gevolg door een beklemtoonde, met aan het eind soms nog een extra onbeklemtoonde: bedam bedam bedam bedam bedam (de).


Objet trouvé

Pentameters zijn de bouwstenen van de Engelse, en trouwens ook de Nederlandse, poëzie. Shakespeare schreef veel pentameters en Herman Gorter ook.

Blijkens zijn website haalt pentametron iedere seconde zo’n vijftig tweets binnen. Door alle woorden die erin staan te vergelijken met een woordenboek met klemtooninformatie, kan het bepalen of het gedicht een pentameter is. Die wordt vervolgens toegevoegd aan een lijst. Wanneer er twee tweets gevonden zijn die het juiste ritme hebben én die op elkaar lijken, stuurt pentametron ze door.

Op de lezer heeft dat een bijzonder effect, Je leest de dagelijkse litanie en ineens springen daar twee berichten uit die qua inhoud niet per se verschillen van het omliggende, maar die door hun klassieke vorm ineens tot een gedicht worden. De poëtische techniek van het objet trouvé krijgt zo ineens een nieuwe dimensie: het alledaagse wordt poëzie. Bovendien merk je dat de regels, die aantoonbaar uit hun verband gerukt zijn door dat rijm ineens samenhang krijgen. (Op de webpagina worden zeven distichons getoond in een sonnetvorm. Lees hier de laatste.)

Een voet teveel

Het moet niet vreselijk moeilijk zijn om zo’n programma voor het Nederlands te schrijven, de benodigde informatie over klemtoon en uitspraak (voor het rijm) is te vinden bij CELEX, bijvoorbeeld. (Als iemand er werk van wil maken voor een scriptie of voor de lol, leg ik graag uit hoe.) Het probleem lijkt me vooral: hoeveel Nederlandse tweets moet je verwerken voor je een welgevormde pentameter tegenkomt?

Waarschijnlijk niet zo veel. Een Nederlandse zin vervalt vanzelf tamelijk makkelijk in een jambisch ritme. In de NRC van gisteren hoef je maar een paar pagina’s te bladeren om een kop tegen te komen die aan de eisen voldoet (Zeven jaar cel om spotprent van profeet – ik weet ook wel dat die regel begint met een beklemtoonde lettergreep, maar precies aan het begin van de regel staan Shakespeare en Vondel zich die vrijheid ook toe.) Zoals het ook niet moeilijk is om pentametrische tweets te vinden: ‘@kimsalabim_ mijn eerste twitterdans!!‘ (dat trouwens het antwoord is op ‘Wat is het leukste wat jij vandaag hebt gedaan?), dat helaas een voet teveel heeft, dat vandaag had daar niet moeten staan.)

De vraag is hoe veel Nederlandse tweets je moet zeven om rijmende paren te vinden, maar als dat klusje geklaard is, kan het dichten beginnen.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: e-humanities, poëzie, sociale_media

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

E. du Perron • Reisverhaal

De ander, die dikwijls sprak over de dood,
roemde de natuur, doorzocht alle hoeken,
en ademde diep; de een las in boeken
gedachten van derden, zijn dagelijks brood.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

LEER DER PROPORTIËN

Het teentje maan dat gisteren te klein was
maar nu zo klein dat ik het op zijn plaats vind staan,
er is steeds minder nodig om het te bedekken,
steeds minder nodig om het te verstaan.

Bron: Het zinrijk, 1971

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1903 Cornelis Stutterheim
1904 Leendert van Dis
sterfdag
2020 Hugo Ryckeboer
➔ Neerlandicikalender

Media

Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d