• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

U en ik voor de koningin

29 januari 2013 door Marc van Oostendorp 15 Reacties

De aftreerede van koningin Beatrix had de vorm van een cirkel. Ze begon met een verwijzing naar het volk (‘Zoals u allen weet’), had het daarna vooral over zichzelf (wat logisch is gegeven het onderwerp), en sprak vlak voor het midden over Prins Claus en vlak na het midden over de Prins van Oranje en Prinses Máxima. En ze eindige weer met het volk (‘uw koningin mocht zijn’.)
Het is het best te zien als we de toespraak inkleuren. Ik maak verwijzingen naar de eerste persoon enkelvoud blauw, naar de tweede persoon geel, naar de eerste persoon meervoud groen en naar de derde persoon paars:

Zoals u allen weet, hoop ik over enkele dagen mijn 75ste verjaardag te vieren. Ik ben dankbaar dat het mij gegund is deze dag in goede gezondheid tegemoet te gaan. Aan het éinde van dit jaar zullen wij herdenken dat ons land tweehonderd jaar geleden een koninkrijk werd, waarmee in onze geschiedenis een nieuw tijdperk aanbrak. Het samenvallen van deze twee bijzondere gebeurtenissen is voor mij de aanleiding geweest te besluiten dit jaar uit mijn ambt terug te treden. Het lijkt mij een goed moment om deze stap, die ik al enige jaren overweeg, nu daadwerkelijk te nemen.
Ik heb het altijd als een uitzonderlijk voorrecht beschouwd een groot deel van mijn leven in dienst van ons land te kunnen stellen en overeenkomstig mijn opdracht invulling te mogen geven aan het koningschap. Daarbij was Prins Claus mij vele jaren tot grote steun.
Tot op de dag van vandaag heeft deze mooie taak mij veel voldoening geschonken. Het is inspirerend zich bij mensen betrokken te voelen, mee te leven met verdriet en te delen in tijden van vreugde en nationale trots. Dat heb ik eveneens mogen ervaren in de Caraïbische delen van ons koninkrijk, waar ik ook altijd veel warmte en hartelijkheid heb ondervonden. 
Ik treed dan ook niet terug omdat het ambt mij te zwaar zou vallen, maar vanuit de overtuiging dat de verantwoordelijkheid voor ons land nu in handen van een nieuwe generatie moet liggen. Het is met het grootste vertrouwen dat ik op 30 april van dit jaar het koningschap zal overdragen aan mijn zoon, de Prins van Oranje. Hij en Prinses Máxima zijn ten volle op hun toekomstige taak voorbereid. Zij zullen ons land met toewijding dienen, getrouw de grondwet onderhouden en met al hun talenten een eigen invulling geven aan het koningschap.
Gesterkt voel ik mij door de gedachte dat het plaats maken voor mijn opvolger niet betekent dat ik afscheid neem van ú. Ik hoop dat ik velen van u nog dikwijls kan ontmoeten. Ik ben u diep dankbaar voor het vertrouwen dat u mij heeft gegeven in de vele mooie jaren waarin ik uw koningin mocht zijn.

Het aardige is ook nog: rondom het precieze midden staat de enige zin gedrapeerd die volkomen onpersoonlijk is, de enige zonder enig persoonlijk voornaamwoord (die zin heb ik grijs gemaakt). Het lijkt wel alsof daarover is nagedacht: de koningin had per slot van rekening ook kunnen zeggen: ‘Ik vond het inspirerend me bij mensen betrokken te voelen,…’

Het was een minimalistische toespraak, er staat echt geen moeilijk woord in. Maar de vereiste personen werden allemaal precies op het juiste moment aangesproken: wij als volk aan het begin en het eind, zij als vorstin in het middenstuk (en af en toe wij allen samen), rondom het midden de naasten van de koningin en helemaal in het midden het onpersoonlijke wonder van de onderlinge band.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: retorica, taalkunde, toespraken, voornaamwoorden

Lees Interacties

Reacties

  1. Laura Jacobs zegt

    29 januari 2013 om 07:45

    Leuk stukje! Het wachten is op de eerste Vlaamse reaguurder die er nu op wijst dat de aftreerede van de koningin daar helemaal niet cirkelvormig was!

    Beantwoorden
  2. Marc van Oostendorp zegt

    29 januari 2013 om 15:02

    Die opmerking kan ik niet goed plaatsen, kunt u hem toelichten?

    Beantwoorden
  3. Dianne Rozendom zegt

    30 januari 2013 om 12:57

    Ze is geweldig, onze vorstin.
    Marc, heb je moeite met paars en groen, of is er een duidelijke link tussen 'eerste persoon meervoud' en 'derde persoon' die je duidelijk wilt maken?

    Beantwoorden
  4. Anoniem zegt

    30 januari 2013 om 12:58

    Ik kan, als Vlaming, de opmerking van Laura helaas wel toelichten: de Vlaamse trend om af te geven, te kafferen, tegen te spreken en onder te schijten loopt volledig de spuigaten uit op talrijke internetfora en websites van kranten.

    Bitterheid, verzuring, bekrompenheid en negativiteit troef op het Vlaamse www.

    Beantwoorden
  5. Marc van Oostendorp zegt

    30 januari 2013 om 13:17

    Wat grappig! Ik weet nog dat ik, precies op het moment dat ik die woorden inkleurde, dacht: en hoe moet dat nu met de kleurenblinde lezers? Kennelijk heb ik me toen even zozeer in hun schoenen verplaatst dat ik het woord 'paars' groen maakte!

    Beantwoorden
  6. Martijn zegt

    30 januari 2013 om 13:19

    Groen kan natuurlijk ook de pluralis majestatis zijn. 😉

    Beantwoorden
  7. wh zegt

    30 januari 2013 om 14:12

    @Dianne: Jij bent vast heel goed in de Stroop-color-word-test

    Beantwoorden
  8. Gaston Dorren zegt

    30 januari 2013 om 14:47

    Zou Laura niet kunnen zinspelen op de wet van Van Oostendorp die je op 22 januari wereldkundig maakte? Niet dat die hier echt van toepassing is, natuurlijk, want ze ging over een ander onderwerp: informeel Nederlands.

    Beantwoorden
  9. conny zegt

    30 januari 2013 om 15:36

    Ik kom hier pas kijken,maar mag ik zeggen dat ik aftreerede een raar woord vind?

    Beantwoorden
  10. Teun Veken zegt

    30 januari 2013 om 15:51

    Deze reactie is verwijderd door de auteur.

    Beantwoorden
  11. Anoniem zegt

    30 januari 2013 om 16:01

    He begin van de toespraak vind ik mooi en logisch. Ik vind het raar als je als Nederlander niet zou weten wanneer de koningin jarig is.

    Beantwoorden
  12. Unknown zegt

    30 januari 2013 om 16:03

    Hiermee wil ik mijn bewondering betuigen voor de Nederlandse koningin. Hoewel de toespraak zeker door andere werd opgemaakt, zal ze zelf toch ook wel een vinger in de pap gehad hebben.
    Het is duidelijk dat er zeer gestreefd werd om zo weinig mogelijk Nederfrengels – Franglais te gebruiken.
    Ook het woord aftreerede is prachtig gevonden en getuigt van een gezonde scheppende geest. En dan nog dmv eigen taal!
    Zeer mooi! En al mijn gelukwensen daarvoor.
    Het zal een les zijn voor de vele Nederfrengels – Franglais aanbidders.
    Leo uit Vlaams Mortsel
    Je weet wel, waar ze liever vruchtensap dan zuderans drinken!

    Beantwoorden
  13. wh zegt

    30 januari 2013 om 17:00

    Veel Nederlanders zullen wel weten dat ze 31 januari jarig is, maar niet dat ze 75 wordt

    Beantwoorden
  14. Gaardenier zegt

    30 januari 2013 om 18:42

    Hallo Hector,

    Je steekt het niet onder stoelen of banken jongen! Je had natuurlijk liever gehoord dat de koningin zich in het Nederfrengels – Franglais naar het schrijfgeboefte richte. Maar daar stond ze nu eens net boven. Tot haar eeuwige eer.
    Geen probleem hoor, in het Pallieterke heb je toch altijd vrij spel gekregen? Daar is kritiek overigens niet echt toegelaten, tot jou geluk!
    Richt je maar tot de schrijfgeboeftebond, daar valt wel wat medelijden te verwachten denk ik.

    Beantwoorden
  15. Gaardenier zegt

    30 januari 2013 om 19:21

    Kalmpjes aan Hectorretje,
    Het schrijfgeboefte heeft hier een goede veeg uit de pan gekregen van de koningin en haar omgeving. Hopelijk zal haar zoon ook op die manier met beide voeten op de grond blijven.
    Dat Marc Van Oostendorp zelf toch nog een Nederfrengelse inbreng wil doen, is een stommiteit op zich.
    "Gedrapeerd" en alle aanverwante vormen kunnen gemakkelijk in eigen taal uitgedrukt worden.
    De koningin zelf staat duidelijk boven al dat Nederfrengels – Franglais. Meer, ze wil er gewoon niet van weten.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

W.L. Penning • Het monster

Doller dan ooit is ’t monster losgebroken,
En menschen worden wilde beesten;
Helsch viert het kwaad zijn gloriefeesten –
Tot de overmacht heeft rechtgesproken

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

HONDSDAGEN

Niet groen rijpt het gras dit jaar,
bomen dragen hun bladeren wit,
het licht is niet uit het veld
te slaan, de dag reikt aan
de dag, in dromen zoeken
de nachten onderdak.

Bron: Uit de hoge boom geschreven, 1967

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

7 oktober 2025: een cadeautje voor secties Nederlands

18 juli 2025

➔ Lees meer
19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

19 september 2025: Afscheidscollege Fred Weerman

15 juli 2025

➔ Lees meer
1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

1 juli – 15 september 2025: Over de grenzen van het boek

11 juli 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1949 Jeroen Groenendijk
sterfdag
1963 Jan Naarding
2008 Rein Bloem
➔ Neerlandicikalender

Media

The form of the adjective in Dutch

The form of the adjective in Dutch

20 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

De Literaire Letterenshow met Mustafa Stitou en Auke Hulst

19 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

Inclusive Dutch: Between Norm and Variation

15 juli 2025 Door Redactie Neerlandistiek 3 Reacties

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d