• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Uit je hoofd leren

3 februari 2013 door Marc van Oostendorp 5 Reacties

Door Marc van Oostendorp

De grootste ambitie van onze nieuwe Dichter des Vaderlands, daar wordt een mens ook een beetje weemoedig van:

Dat elke Nederlander over vier jaar minstens tien gedichten uit zijn hoofd kent.

Het klinkt zo bescheiden, wat Anne Vegter wil, en toch moet je nu al vrezen dat ze haar doel niet gaat bereiken: Halbe Zijlstra die tien gedichten kan opzeggen? Of koning Willem-Alexander? Of Guido Spek?

Wat zou het mooi zijn.
Al is het maar omdat er maar één manier is om het te bereiken: dat je gepassioneerd raakt door de poëzie. Het lukt je niet met alleen maar vlijt en toewijding. Het leven is daarvoor te weerbarstig. Ik zie niet in dat drukke dertigers die ’s avonds thuiskomen van hun werk en net de kinderen in bed hebben gestopt nog éven ‘Mijn lief, mijn lief, mijn lief, zo sprak mijn lief me toe‘ stampen. Of dat een zestiger op de tennisbaan met zijn vrindje ‘Zie je, ik hou van je‘ oefent terwijl ze een balletje heen en weer slaan.

Dat houdt niemand vol. Tenzij we met ons allen gegrepen worden door de poëzie. Als iedere nieuwe bundel uitvoerig besproken wordt in de kranten en op internet (‘In het eerste vers vd nieuwe dichter des vaderlands staat: weesfiets. Weet iemand wat dat is? #dtv‘); als de dichters en hun gedichten geparodieerd worden bij Koefnoen; als het verzameld werk van Bloem of Achterberg écht weer in iedere stad en niet-tweedehands te krijgen is, en trouwens ook in een elektronische editie; pas dan komt Vegters wens uit. Dus daar moeten we dan maar naar streven.

Hoewel ik mijn hele leven gedichten heb gelezen, associeer ik de poëzie toch vooral met mijn jeugd. De vele, vele middagen die ik op bed heb liggen lezen in Met twee maten en de editie van de Dichters van deze tijd die mijn ouders in hún jonge jaren hadden gekocht. De 1000 en enige gedichten van Komrij als een van de eerste boeken die ik zelf kocht – hoe blij ik was toen ik op de fiets terugreed naar huis met dat boek in mijn pukkel en alle schatten die ik daarin kon ontdekken.

Maar nog steeds is de poëzie belangrijk voor me. Taal is mijn werk en taal is mijn leven – maar overdag zijn dat conversaties in de stiltecoupé, vergadertaal, academisch proza en in mijn geval ook onderzoeksmateriaal. Dat is allemaal prachtig en razend interessant, daar niet van, ik wil ook niets anders; maar in de trein terug naar huis laat ik mijn Nederlands even afspoelen door een dichter.

Er is ook een enorme rijkdom aan Nederlandse dichters – alleen al het vorig jaar zijn er zeker drie bundels verschenen waarin gedichten staan die je uit je hoofd zou moeten leren (‘Vrede met mensen en verstrengeling‘, ‘De naald gezet, de bovenarm gebet‘, ‘Vlees vreten, vreeseter, je vale honger / ledigen met vlees, een vleziger leegte‘), en die productie is nu al honderden jaren bezig. Er ligt een enorme rijkdom aan prachtig Nederlands en het kost bijna niets om er uit te scheppen.

Ik weet natuurlijk ook wel dat er miljarden mensen zijn die een heel prettig en rijk gevuld leven leiden zonder ooit een dichtregel te lezen, laat staan er één uit hun hoofd te leren. Maar ik geloof ook dat er nog miljarden zijn van wie het leven wel degelijk verrijkt kan worden wanneer ze ’s nachts, wanneer ze niet kunnen slapen vanwege de financiële crisis, tegen zichzelf kunnen mompelen ‘Komt een duif van honderd pond / een olijfboom in zijn klauwen / bij mijn oren met zijn mond‘.

Wat, oh wat, kunnen we doen om dit meer te laten zijn dan een ideetje van de Dichter des Vaderlands? Om het iets dichter bij de werkelijkheid te brengen?

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: 20e eeuw, Dichter des Vaderlands, gedichten, poëzie

Lees Interacties

Reacties

  1. RHCdG zegt

    4 februari 2013 om 05:00

    Door geen doelstellingen te formuleren en niet in idealen te denken, want die zijn nu juist vijandig aan de poëzie. Wees blij dat je zelf in de trein tevreden bent met een gedicht en laat de wereld verder de pip krijgen (ik weet niet wie er meeleest verder). Dat is poëzie.

    Beantwoorden
  2. Ben Salemans zegt

    4 februari 2013 om 08:50

    Middeleeuwers wisten het al: je kunt teksten/gedichten het beste onthouden als ze op muziek zijn gezet. Maak er een wedstrijd van. De zangers van het TROS-programma 'De beste zangers van Nederland' (momenteel Charly Luske, Angela Groothuizen, Simone Kleinsma, Rob de Nijs, Raffaela, Tim Douwsma en Bastiaan Ragas) zouden de gedichten goed kunnen vertolken. En nu we toch bij de TROS zijn, ik meen mij te herinneren dat Mathijs van Nieuwkerken in 'De wereld draait door' Ali B. heeft uitgedaagd een gedicht van Bloem op muziek te zetten en dat Ali B. die uitdaging heeft geaccepteerd. Misschien zullen we wel voor lief moeten nemen dat enkele versregels uit een gedicht als refrein zullen worden gebruikt zullen en dus enkele keren zullen worden herhaald in de liedversie. Op muziek zetten dus die gedichten en er een soort tv-zangwedstrijd van maken…

    Beantwoorden
  3. Jacques zegt

    4 februari 2013 om 21:35

    Dat lijkt me de enige manier met een redelijke kans op succes.
    9 van de 10 mensen die twintig jaar geleden met een boek of krant in de trein zaten, zitten nu naar hun telefoontje te staren. Als het zou moeten komen van mensen die gedichten echt lezen, vergeet het dan maar.
    Maar: de meeste (!) Grieken kennen een aantal teksten van Zeer Grote Dichters uit hun hoofd…omdat Theodorakis er muziek bij geschreven heeft.
    Nu is, met alle respekt, Ali B. geen Theodorakis, maar ja elk volk krijgt de muziek en de poezie die bij hem past.

    (p.s. klinkt een beetje gek:…."volk"…."hem"….maar het kan toch ook niet "haar" zijn, toch?)

    Beantwoorden
  4. Anoniem zegt

    9 februari 2013 om 01:41

    Mooi streven, maar helaas niet haalbaar. Mensen zijn niet te dwingen tot poëzie.
    Ik ben het wel met Ben eens: op muziek zetten die gedichten. Mijn eerste aanraking met poëzie was via muziek. Ernst van der Pasch (voormalig cabaretier) had 2 gedichten van Ed Hoornik op muziek gezet. De mooie teksten waren voor mij de aanleiding om meer poëzie te gaan lezen.
    Ik heb het afscheid van Ramsey Nasr vorige week gezien (uitgezonden op cultura24). Drie van zijn gedichten waren (gedeeltelijk) op muziek gezet en gezongen door Viggo Waas & Ricky Koole. Prachtig!
    (Het zou mooi zijn als verschillende zangers en zangeressen gedichten zouden vertolken, al is het maar om verschillende groepen aan te spreken.)

    Heeft mevrouw Vegter zelf al ideeën geopperd voor het bereiken van haar doel?

    Beantwoorden
  5. Branko Collin zegt

    9 februari 2013 om 10:22

    1. In-spin, de bocht gaat in, 2. Kut, lul, kont, 3. Ik zit hier voor het vensterglas, 4. Bij Noordwijk zwom een nat konijn, 5. Meisjes met de benen wijd, 6. …?

    Ik vermoed dat ik wel op tien uitkom. Probleem is dat ik de helft van die gedichten alleen mondeling ken, dus wie weet ken ik alleen delen.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De Noordsche taal

U, Zustertaal der echt Germaansche spranken,
Uit eenen wel met de onze voortgevloeid,
U vlieten ook mijn Nederlandsche klanken;
Herbloei ook gy, als onze rank herbloeit!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1986 Anton Reichling
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d