Is het daadwerkelijk een straf om deze boeken te lezen? Verdient Balthazar Huydecoper het niet om opgenomen te worden in de canon met zijn in de achttiende eeuw zeer populaire Fransclassicistische treurspelen Achilles en Arzases? Is Arnold Hoogvliets Abraham de Aartsvader echt onleesbaar voor eenentwintigste lezers? Moeten er schrijvers bij, of juist af? Kunnen bepaalde titels wellicht beter vervangen worden door andere geschrift van dezelfde schrijver? Kortom, welke werken uit de eeuw van de Verlichting zijn het nog altijd waard om gelezen te worden, voor de moderne lezer in het algemeen en voor middelbare scholieren in het bijzonder? Reacties, aanvullingen en verbeteringen zijn alle welkom.
|
Auteur
|
Titel
|
| Alphen, Hieronymus van Alphen | Kleine Gedigten voor Kinderen |
| anoniem | Uitvoerig verhaal van alle feyten en schelmstukken, gepleegd door Jacob Frederik Muller, alias Jaco |
| Bellamy, Jacobus | Gezangen mijner jeugd |
| Cambon-Van der Werken, Margareta | De kleine Grandisson |
| Effen, Justus van | De Hollandse Spectator |
| Feitama, Sybrand | Telemachus |
| Feith, Rhijnvis | Julia |
| Feith, Rhijnvis | Het graf |
| Fokke Simonsz., Arend | De moderne Helicon |
| Goens, Rijklof Michaël van | ? |
| Hoogvliet, Arnold | Abraham de aartsvader |
| Houbraken, Arnold | De Grote Schouwburg |
| Huydecoper, Balthazar | Achilles |
| Huydecoper, Balthazar | Arzases |
| Kersteman, Franciscus Lievens | Zeldzaame levens-gevallen van J.C. Wyerman |
| Kinker, Johannes | ? |
| Langendijk, Pieter | Het wederzyds Huwelyksbedrog |
| Langendijk, Pieter | Don Quichot op de bruiloft van Kamacho |
| Langendijk, Pieter | De wiskunstenaars of ’t gevluchte juffertje |
| Lannoy, Juliana Cornelia de | ? |
| Merken, Lucretia Wilhelmina van | Het nut der tegenspoeden |
| Merken, Lucretia Wilhelmina van | Jacob Simonszoon de Ryk |
| Moens, Petronella | ? |
| Nomsz, Johannes | Antonius Hambroek |
| Paape, Gerrit | Het leven en sterven van een hedendaagsch aristocraat |
| Poot, Hubert Korneliszoon | Gedichten |
| Poot, Hubert Korneliszoon | Mengeldichten |
| Post, Elisabeth Maria | Het land, in brieven |
| Rotgans, Lukas | Eneas en Turnus |
| Rotgans, Lukas | Scilla |
| Schasz, J.A. | Reize door het Aapenland |
| Smeenks, Hendrik | Beschryvinge van het magtig Koningryk Krinke Kesmes |
| Swaanenburg, Willem van | Parnas Dreun |
| Weyerman, Jacob Campo | Opkomst en val van een koffiehuisnichtje |
| Woensel, Pieter van | Staat der geleerdheid in Turkijen |
| Wolff, Betje & Aagje Deken | Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart |
| Wolff, Betje & Aagje Deken | Cornelia Wildschut |
| Zuylen, Belle van | ? |
| Zwier van Haren, Onno | Pietje en Agnietje |
Deze lijst kunt u ook downloaden als Excel– of pdf-bestand.
Leuk! Maar ik mis de klassieker Krinke Kesmes! Hartelijke groet, Cefas
Krinke Kesmes staat er tussen hoor. En terecht, dat is 'n erg vermakelijk werk. Meteen ook het enige in deze lijst dat ik in de kast heb staan, vrees ik.
Als je op een middelbare school iets wilt doen met de literatuur van de achttiende eeuw, laat ze dan de Franse schrijvers van die tijd lezen, allemaal nog springlevend en actueel – in een goede vertaling uiteraard. Voltaire, Diderot, Marivaux, Laclos, De Sade, Rousseau, Restif de la Bretonne…
Berthold
Een ontmoedigende lijst: Feitama, Van der Werken, Van Merken, Rotgans, Huydecoper, dat kun je leerlingen niet aanbieden. Maar met wat creativiteit is er meer en anders te vinden.
Bij ons op school bieden we een bloemlezing uit de 18e eeuw aan: een aflevering Hollandsche Spectator, een aflevering van De Denker, onweersgedichten van Bellamy en Van Alphen, twee brieven Sara Burgerhart, een aantal hoofdstukken Schasz en Kants antwoord op de vraag wat Verlichting is.
Suggesties voor teksten:
F.L. Kersteman, De Bredasche Heldinne
Jacob Haafner, verschillende edities
Gerrit Paape, De Bataafsche Republiek/Vrolijke Caracterschetzen/ De Knorrepot en de Menschenvriend
R.M. van Goens, Zeven dorpen in brand.
Pieter van Woensel, De Lantaarn/bloemlezing Wesselo
Van der Capellen, Aan het Volk van Nederland
Er is echt nog veel meer!
Met wat ijver is er via de DBNL een mooie eigen keuze te maken uit de tijdschriften. Via de KB kun je de hele Knuttel (allemaal pamfletten) binnenhalen, geldt ook voor EDBO (Early Dutch Books on Line).
Belle van Zuylen is een goede suggestie: De edelman (in een nieuwe editie), Mrs Henley, Caliste.
Idee om Franse schrijvers te lezen in plaats van Nederlandse auteurs vind ik een slecht idee, omdat het een voortzetting biedt van het vooroordeel dat er in de Republiek in de achttiende eeuws niets gebeurde. Na het baanbrekend werk van Jonathan Israel kunnen we dat niet langer met droge ogen beweren.
Peter Altena
Dank voor je suggesties, Peter. Zeer bruikbaar. Het is toch bijzonder te noemen dat hier in de meeste literatuurmethodes weinig tot niets van terug te vinden is. Hartelijke groet, Roland
Prachtig initiatief! Ik ga er mijn kop eens over breken. Van De Lannoy wellicht 'Aen mijn Geest' (en dan wellicht van Wolff de tegenhanger – het is immers vrouwendag). Roland, ik zou graag even contact met je hebben over een ander canonproject, maar kan je e-mailadres nergens vinden. Zou je het mij wellicht willen geven (of via l.vandeinsen@let.ru.nl)? Hartelijks, Lieke
Valt die bloemlezing die jullie hebben niet via internet te publiceren, Peter? Daar hebben collega's op andere scholen ook vast wat aan.
Geen probleem. Ik ga even zien hoe dat op een goede manier kan. Mijn sectiegenoten stuur ik ook altijd mailtjes met suggesties voor bespreking van de fragmenten. Misschien wel handig om dat in een apart bestandje mee te leveren.
Probleem bij het overnemen van teksten uit DBNL is en blijft het aantal fouten: de lange s die als f wordt weergegeven.
De in de reader opgenomen aflevering van De Denker heb ik daarom geheel vergeleken met het origineel.
Fouten enz. hinderen leerlingen enorm, het moet dus goed zijn. Peter
Dag Lieke, r.de.bonth@hotmail.com. Groet, Roland
Maar misschien heb je wel werken in de kast staan die op deze lijst ontbreken. Groet, Roland
Peter, waarom publiceer je de bestanden niet op de Google drive van de FB-groep Leraar Nederlands. Er zullen niet zoveel docenten Nederlands zijn die zo goed thuis zijn in de achttiende eeuw als jij. (Als je mij de bestanden stuurt zet ik ze met alle plezier voor jou op die drive) Groet, Roland
Peter, jouw reader Nederlandse literatuur van de Verlichting staat vanaf nu in de Google Drive van de FB-groep Leraar Nederlands (bestanden – lesmateriaal – historische letterkunde). Groet, Roland