• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Hoe examineer je gespreksvaardigheid?

13 maart 2017 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

Eindexamen gesprek (aflevering 4)

Door Marc van Oostendorp

Niet al je streven, schreef ik vorige keer, kan gericht zijn op het voorbereiden van jongeren op een ideale samenleving. Je wilt ze ook vertrouwd maken met de rijstebrijberg waar ze in de werkelijke wereld mee moeten omgaan, de kakofonie die helemaal niet voortkomt uit één geest, maar uit al die andere geesten die ons omringen, en die op elkaar reageren in voortdurende interactie.

Daarnaast is er een verschil tussen een roman lezen en een opiniestuk lezen. Een roman biedt een onvervangbare ervaring; een opiniestuk is een vorm die misschien simpelweg wel zijn langste tijd gehad heeft.

Er is met andere woorden in mijn ogen slechts één ware vorm van taalgebruik, de oudste, het gesprek. Nu begrijp ik ook wel dat er meteen een probleem ontstaat wanneer je iemands gespreksvaardigheid wil gaan toetsen: hoe moet je dat doen?

Plot

En vooral: hoe moet je dat doen op een manier die ‘objectief’ is? Een gesprek wordt om te beginnen gemaakt door beide gesprekspartners, en bovendien kun je niet zeggen, wil je niet kunnen zeggen, dat daarbij een van de twee ‘wint’. Het is bovendien moeilijk te bepalen wat de bijdrage van ieder van de deelnemers is geweest aan het succes van een gesprek, en zelfs is het voor een buitenstaander moeilijk te bepalen hoe goed een gesprek is.

Iets soortgelijks geldt overigens ook voor het lezen van bijvoorbeeld literatuur. Hoe kun je bepalen of iemand een roman ‘goed’ gelezen heeft? Als ze de plot kan navertellen en de titel weet te ‘verklaren’?

Taaluiting

Wat als ik beweer dat de enige juiste manier van lezen van willekeurig boek er een is die het leven van de lezer radicaal van richting doet veranderen? Bijvoorbeeld omdat ze kennis heeft gemaakt met een nieuwe manier van denken en daarin zo ondergedompeld is geraakt dat ze de wereld nooit meer hetzelfde heeft kunnen zien als eerder? Ook als ze het verhaaltje niet echt goed kan navertellen en haar is ontgaan wat de titel van het boek eigenlijk is?

Want dat is natuurlijk de bittere waarheid over taalvaardigheid: dat ze niet meetbaar is. Dat er geen enkele objectieve manier is om vast te stellen wat een bepaalde taaluiting beoogt, en dus ook niet of de ander hem juist begrepen heeft.

Verschillende lichamen

De bedoeling van het onderwijs moet zonder enige twijfel zijn om mensen taalvaardiger te maken, dat wil zeggen zo min mogelijk onzeker, zo gelukkig mogelijk met de eigen capaciteiten om uit te drukken wat ze uitgedrukt willen hebben. Maar dat betekent dat je mate van taalvaardigheid in de eerste plaats door jezelf beoordeeld wordt; zeker waar het gaat om de ‘passieve’ vaardigheden.

Dat is zo’n impopulaire conclusie dat ik heb geaarzeld om hem op te schrijven. Laat je daarmee niet zien dat je bezig bent met iets vreselijk zweverigs en iets weinig corrects?

Ik denk dat ook hier de vergelijking met lopen en met andere alledaagse bewegingen nuttig is. Het is heel nuttig om je goed te kunnen bewegen. Je kunt daarvoor op gymnastiek gaan en op lessen in zelfverdediging. In het eerste geval kun je scholieren nog meten aan hoe ver ze kunnen springen of hoe hoog ze in het touw kunnen klimmen. Je gaat dan voorbij aan het feit dat die kinderen verschillende lichamen hebben, maar je hebt een soort maat. De vraag is alleen of die maat voortaan heel belangrijk moet zijn voor nieuwe burgers.

Zelfverdediging

In veel opzichten hebben kinderen meer baat bij lessen in zelfverdediging dan in sport: bij elegant leren bewegen, bij leren communiceren met het lichaam, bij leren hun lichaam te manipuleren in een ruimte waar ook andere mensen zijn. Bij leren te lezen hoe een ander beweegt en daar zo snel en adequaat mogelijk op te reageren.

Alleen: zelfverdediging is lastig te beoordelen op precies de manier waarop een gesprek lastig te beoordelen is. Natuurlijk, er zijn wel kampioenschappen judo, maar daarin wordt natuurlijk een gestileerde vorm van zelfverdediging beoordeeld op een manier die vooral beoefend wordt door professionals.

Converseren

En toch is zelfverdediging geen onderdeel van het schoolprogramma en sporten wel. En toch is een gesprek voeren op niet veel scholen een onderwerp waaraan lessen worden besteed, of dat geëxamineerd wordt.

Terwijl je het natuurlijk wel weet. Je kunt best een gevoel ontwikkelen of je met iemand een gesprek kunt voeren. Het is mogelijk dat het met iemand niet lukt, omdat iemand je niet ligt. Maar dan zou de kandidaat ook met meer dan één persoon moeten converseren.

(Wordt vervolgd)

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Neerlandistiek voor de klas Tags: eindexamen, middelbaar onderwijs, schoolvak, taalvaardigheid

Lees Interacties

Reacties

  1. Michel zegt

    13 maart 2017 om 07:34

    Jammer dat je toetsing en dan zeker streven naar objectieve toetsing zo’n belangrijke rol laat spelen in je afweging.
    Toetsbaarheid moet absoluut geen criterium zijn voor onderwijs. Tenzij je toetsing inzet om het leren te ondersteunen en dan is ook meteen je bezwaar weg.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Anouk Smies • Ik ben geen natuurlijk persoon

Elk antwoord dat niet uit het hart komt
heet geleende kennis en vervalt
Ik draag alleen bij
aan de wereld die ik verlang

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

Als in de verte de zee zich verliefd toont,
heldere golven steeds nemen elkaar,
denk ik vol spijt aan het plein waar mijn lief woont:
zeeheldenbuurt waar geen viking meer vaart.

Bron: datering: 1948-1955; postuum gepubliceerd, in Tijdrovertje, 1992

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

25 mei & 21 juni 2025: Leidse Zang voor Kerk en Kroeg

21 mei 2025

➔ Lees meer
21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

21 juni 2025: J.H. Leopold-lezing

19 mei 2025

➔ Lees meer
20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

20 juni 2025: Lezingenmiddag Indische Letteren

19 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1920 Sonja Witstein
sterfdag
1997 Herman de Coninck
➔ Neerlandicikalender

Media

Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d