• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Djungelboek, Jungleboek, Jungleboeken en taalpolitiek

24 juni 2021 door Marc van Oostendorp Reageer

Het Nederlands wordt tegenwoordig gezien als een taal met twee centra: één in Nederland en één in Vlaanderen, en voorzichtig beginnen mensen ook te zien dat er in Paramaribo nóg een centrum ligt. Het is nog niet zo lang geleden dat officiële en minder officiële instanties zowel in Nederland als in Vlaanderen slechts één centrum erkenden: het enig goede Nederlands werd gesproken in Nederland.

En voor veel mensen is die periode nog lang niet voorbij. Zeker voor veel Nederlanders niet, die over de hele kwestie nauwelijks nadenken en er als vanzelfsprekend vanuit gaan dat hun taal het centrum is.

Case study

In een interessant artikel in het tijdschrift Dutch Crossing laat de Leuvense neerlandica Elke Brems zien hoeveel we kunnen leren over dit soort min of meer onbewuste taalpolitiek door te kijken naar vertalingen. Nederlandstalige lezers, zegt Brems, zijn zo internationaal georiënteerd dat vertalingen net zo goed als onderdeel van de Nederlandse literatuur kunnen worden beschouwd. Op oorspronkelijk werk hebben ze voor dit soort onderzoek vóór dat vertalingen soms worden overgedaan. Dat de nieuwe roman van Hanna Bervoets wordt uitgegeven in een aparte editie voor de Vlaamse markt is vooralsnog ondenkbaar.

Maar bij vertalingen gebeurt zoiets wel. Als belangrijkste case study neemt Brems het Jungle Book van Rudyard Kipling dat in ons taalgebied in de afgelopen 100 jaar drie keer vertaald werd: eerst in 1934 door M. en J. Duyvewaert (uitgegeven bij Die Poorte), toen in 1992 door Ernst van Altena (uitgegeven bij Facet) en tenslotte in 2015 door Arthur Wevers.

Klassiek, tijdloos Nederlands

De eerste vertaling was expliciet ‘Vlaams’. De Vlaams-nationalistisch gezinde uitgever van Die Poorte meende dat het noordelijke Nederlands “vaak niet stroken met den romantischen aard van ons volk” en streefde daarom naar vertalingen “naar Vlaamsche aard”. In datzelfde noorden werd de vertaling betrekkelijk gunstig ontvangen al meende bijvoorbeeld de recensent van De Groene Amsterdammer wel opmerkingen te moeten maken over die taal: ” ‘De Noorderling die niet vertrouwd is met het Vlaamsche idioom zal misschien hier en daar op een zinswending stooten die hem gewrongen voorkomt, maar inderdaad sluit het soepele simpele Vlaamsch van dezen tekst zoo prachtig aan bij Kiplings taal dat het lezen een genot is.’”

Ook de tweede vertaling verscheen, bijna 60 jaar later bij een Vlaamse uitgever, Facet, maar nu was de vertaler, Ernst van Altena, een Nederlander. Facet lijkt ook expliciet het doel te hebben gehad om de Nederlandse markt te kunnen bedienen, wat ook is gelukt. Een Vlaamse observator merkte weliswaar op dat brousse nu in de vertaling ‘vervangen’ was door oerwoud en jungle, maar over de vertaling zijn verder ook aan Vlaamse kant geen klachten.

De laatste vertaling verscheen bij een uitgever die aan de Prinsengracht gevestigd was, zoals Brems expliciet vermeldt: het centrum van het centrum van de Nederlandse literaire wereld. De vertaler verklaarde dat hij geen kennis had genomen van de eerdere vertalingen en dat hij had gestreefd naar “een soort klassiek, tijdloos Nederlands. Ik schrijf bijvoorbeeld over de vermetelheid van de man en verzengende junglehitte.” Dat dit klassieke, tijdloze Nederlands het Nederlands van Nederland was behoefde voor niemand vermelding: het privilege van het centrum, het enige centrum in de ogen van degenen die er wonen.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: vertalen, vertalingen, Vlaams

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

M. Vasalis • Afsluitdijk

De bus rijdt als een kamer door de nacht
de weg is recht, de dijk is eindeloos
links ligt de zee, getemd maar rusteloos,
wij kijken uit, een kleine maan schijnt zacht.

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

RAG

Een web van één draad lang
waarin een spin voer vangt,
waarop een vlieg kort zit,
beweegt, zijn poten wast,
wegvliegt en keert, niet weet
waarvoor die draad zich spant.

Bron: Enkele gedichten, 1973

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

Een rijk leven: afscheidsrede Johan Koppenol, VU Amsterdam

17 juni 2025

➔ Lees meer
3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

3 juli 2025: afscheidssymposium Johan Koppenol

17 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1894 Edgard Blancquaert
sterfdag
1849 Barthold Lulofs
1984 Leonardus Michels
1986 W.A.P. Smit
➔ Neerlandicikalender

Media

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De internationale positie van het Engels

De internationale positie van het Engels

14 juni 2025 Door Marc van Oostendorp Reageer

➔ Lees meer
Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

Inspiratiesessies in het Universitair Museum Utrecht

11 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d