• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Een en al agency

16 mei 2022 door Marie-José Klaver 1 Reactie

Dappere discursieve meisjes in de sprookjes van Pim Lammers

Waar blijft de feministische progressieve prins? vraagt Celeste van Veenen in haar tweede artikel over sprookjesbewerkingen (Neerlandistiek, 15 mei 2022). In de pas verschenen sprookjes over Roa van Pim Lammers wil de prinses helemaal geen prins, ze wil een prinses. Zelf is ze trouwens veel liever een ridder dan een prinses. Omdat Roa er niet vanuit gaat dat zij ondergeschikt is (Butler, 1997, p.12) aan prinsen en mannelijke ridders bereikt ze haar doelen. Het lukt haar om de verdwenen prinses Ayla op te sporen en te bevrijden. Aan het einde van het verhaal trouwen ze.

Door kinderogen bekeken maakt het niet zoveel uit of agency actie, autonomie, (handelings)vrijheid, subjectiviteit of iets anders betekent. (Wie een werkbare definitie van agency zoekt voor literaire analyses leze bijvoorbeeld ‘The Concept of Agengy’ (1991) van Bronwyn Davies en The Psychic Life of Power: Theories in Subjection (1997) van Judith Butler.) Voor een jonge lezer zal duidelijk zijn dat Roa afwijkt van de gangbare gendernormen en dat zij daardoor niet in de problemen komt, maar juist krijgt wat zij wil hebben. Voor sommige jonge lezers zal Roa een rolmodel zijn, andere maken misschien voor het eerst kennis met de mogelijkheid dat je je leven ook anders in kunt richten en vooral dat je er zelf invloed op hebt, en en zal ook een groep zijn het gevoel heeft dat het verhaal niet klopt (Earles, 2017, p. 370).

Roa en Ayla. Illustratie: Natascha Stenvert

Roa’s agency is performatief en discursief. Ze maakt keuzes, handelt én herschrijft de regels van sprookjes, dus van levensverhalen. In Lammers’ metafictionele drieluik over Roa (Zwijsen, 2021-2022) beginnen de verhalen met bekende sprookjesregels (‘Prinsessen worden altijd gered door ridders’ en ‘Ridders gaan op avontuur, prinsessen niet’ (Lammers, 2021a, p.8)) en Roa’s verzet ertegen. Ze sluiten af met herschreven regels: ‘Prinsessen worden altijd gered door ridders of door prinsessen!’ (Lammers, 2021a, p. 58). Door te spelen met de genrenormen van het sprookje laat Lammers de hoofdpersonen de gendernormen ondermijnen. (Klaver, 2021). De discursieve agency is eigenlijk nog krachtiger dan de performatieve. Door de regels te herschrijven, plaveit Roa ook de weg voor andere heldinnen en helden om zich ‘afwijkend’ te gedragen en hun eigen identiteit te vormen.

Literatuur

Butler, Judith, The Psychic Life of Power: Theories in Subjection. Stanford University Press, 1997.

Earles, Jennifer, ‘Reading gender: a feminist, queer approach to children’s literature and children’s discursive agency’. In: Gender and education, 29/3 (2017), pp. 369–388.

Davies, Bronwyn, ‘The Concept of Agency: A Feminist Poststructuralist Analysis’. In: Social analysis 30, (1991), pp. 42–53.

Klaver, Marie-José, ‘De regels herschreven. Recensie: Pim Lammers – Ridder Roa en de gevaarlijke draak’. In: Tzum, 17 oktober 2021.

Lammers, Pim, Ridder Roa en de gevaarlijke draak. Met illustraties van Natascha Stenvert. Zwijsen, 2021a.

Lammers, Pim, Ridder Roa en de boze tovenaar. Met illustraties van Natascha Stenvert. Zwijsen, 2021b.

Lammers, Pim, Ridder Roa en de verliefde trol. Met illustraties van Natascha Stenvert. Zwijsen, 2022.

Veenen, Celeste van, ‘Gezocht: moderne, progressieve, feministische prins’. In: Neerlandistiek, 15 mei 2022.

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel, Vertelcultuur Tags: 21e eeuw, gender, jeugdliteratuur, Pim Lammers, sprookje

Lees Interacties

Reacties

  1. Celeste van Veenen zegt

    17 mei 2022 om 10:36

    Wat tof! Deze sprookjes moet ik duidelijk snel eens lezen!

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • De Noordsche taal

U, Zustertaal der echt Germaansche spranken,
Uit eenen wel met de onze voortgevloeid,
U vlieten ook mijn Nederlandsche klanken;
Herbloei ook gy, als onze rank herbloeit!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

Online (zomer)cursus Dutch for Reading Knowledge

24 mei 2025

➔ Lees meer
31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

31 oktober 2025: Nedersaksisch symposium

23 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

26 mei 2025: promotie Viorica Van der Roest

22 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1986 Anton Reichling
➔ Neerlandicikalender

Media

Memory, War and Translation

Memory, War and Translation

22 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Van Hogwarts naar Zweinstein

Van Hogwarts naar Zweinstein

20 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d